Το γεγονός αναδεικνύει πλήθος αποριών. Κατ’ αρχήν, αβίαστα και εύλογα γεννάται το ερώτημα· δεν αναδείχθηκε άλλος τέτοιας περιωπής επιστήμων με «επαναστατικές» ιδέες στο παγκόσμιο ερευνητικό στερέωμα που ν’ αξίζει όχι τόσης αξόδευτης προβολής, αλλά απλής μνείας; Κατά δεύτερον, γιατί ο Δαρβίνος ασχολήθηκε με το θέμα της εξελίξεως των ειδών στο ζωικό βασίλειο; Τον ενόχλησε η βιβλική διήγηση των πρώτων κεφαλαίων της Γενέσεως που αναφέρονται στο ίδιο θέμα; Θα ‘πρεπε να γνώριζε, όπως και όλοι μας, ότι η Βίβλος δεν είναι επιστημονικό σύγγραμμα και ότι ο Θεός ούτε αναδεικνύεται, ούτε απαλείφεται μέσα από επιστημονικές θεωρίες, έρευνες και αναλύσεις, αλλά βιώνεται.
Κατά τρίτον, τι είδους επαναστατικότητα και πρωτοτυπία έχει η θεωρία της εξελίξεως, όταν πολύ πριν τον Δαρβίνο μίλησε γι’ αυτήν ο Λαμάρκ, αλλά και ο σύγχρονος και συμπατριώτης του Γουάλας, για τον οποίο είναι κοινό μυστικό ότι προηγήθηκε του Δαρβίνου στη θεωρία της εξελίξεως, αλλά η δημοσιοποίησή της καθυστέρησε με την παρέμβαση του ίδιου του Δαρβίνου στον εκδότη του περιοδικού για ευνόητους λόγους. Αν πάντως όλος αυτός ο δημοσιογραφικός-βιβλιογραφικός θόρυβος ... έχει ως στόχο την αντικατάσταση του Θεού από τη φυσική επιλογή, όπως φαίνεται να θέλει η δαρβινική θεωρία της εξελίξεως και οι θιασώτες της, είναι βέβαιο ότι εις μάτην εγείρεται, διότι ο Θεός δεν αποκαλύπτεται στο laboratoire αλλά στο oratoire, ούτε και διάφορα επιστημονικά ευρήματα μπορούν να αγγίξουν τον Θεό, διότι Αυτός δεν περιορίζεται ούτε εξαρτάται από οτιδήποτε. [...]
Δηλαδή τελικά κληρονομείται η ηθική; Ναι, λένε οι νεοδαρβινιστές, όχι, λένε οι συμπεριφοριστές. Πάντως δεν γίνεται λόγος απ’ αυτούς για γονιδιωματική περιοχή (είναι γνωστή;) που κωδικοποιεί τις πολυάριθμες πρωτεΐνες, οι οποίες προφανώς ελέγχουν την ηθική συμπεριφορά του ανθρώπου. Αν όμως είναι έτσι, όπως θέλουν οι νεοδαρβινιστές, προκύπτει τεράστιο θέμα διακύβευσης και αμφισβήτησης του μεγαλύτερου θεϊκού δώρου στον άνθρωπο, της ελευθερίας του. Αν η ανθρώπινη ηθική συμπεριφορά κληρονομείται, τότε η ηθική συμπεριφορά του ανθρώπου πρέπει να είναι δέσμια του γονιδιώματός του και κατ’ ακολουθία ο άνθρωπος να είναι ανεύθυνος για τις ηθικές αποφάσεις και επιλογές του. [...]
Είναι τραγικά γελοίο να γίνεται λόγος για κρίση και αξιολόγηση περί του τι είναι ηθικό, όταν, όπως αφήνει να εννοηθεί η νεοδαρβινική θεωρία, εκατοντάδες πρωτεϊνών ελέγχουν και καθορίζουν την ηθική συμπεριφορά του ανθρώπου. Προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι ο Μάγιερ (1998) μιλά για ηθική έκλυση αποδιδόμενη κατά μεγάλο μέρος σε επιδείνωση της ηθικής παιδείας της νεολαίας μας. Μια καλή ηθική εκπαίδευση, γράφει, ενισχύει την επίγνωση της υπευθυνότητας του καθενός για τις πράξεις του, μαθαίνοντας το άτομο να αναρωτιέται από την παιδική ηλικία κατά πόσον η συμπεριφορά του προσιδιάζει στα υψηλά ιδεώδη της κοινωνίας του. [...] Η σκέψη όμως αυτόματα πηγαίνει στην άποψη του Λουόντιν (2001), ενός οξυδερκούς εξελικτικού καθηγητή στο Χάρβαρντ με πλήθος όμως αντιρρήσεων, ο οποίος γράφει «η ευφυΐα, η γνώση, η ηθική ορθότης… είναι νοητικά κατασκευάσματα… και μπορεί να υπάρχουν γονίδια που ελέγχουν το σχήμα του κρανίου μας, δεν υπάρχουν όμως γονίδια για το σχήμα των ιδεών μας».
Είναι αλήθεια ότι δεν υπάρχει άλλη θεωρία που να διατυπώνει κατά τρόπο επιστημονικό την καταγωγή και την εξέλιξη των ειδών, όπως η νεοδαρβινική θεωρία – παρά τις παραδοξότητες, τα αδιέξοδα και τις αντιφάσεις της σε καίρια σημεία, αλλά είναι εξίσου αληθές και βέβαιο ότι κανένα είδος ηθικού συστήματος (κοινωνικού, οικολογικού, πολιτικού, οικονομικού) κληρονομήσιμο από τους ανθρωπίδες, δεν μπορούσε να σταθεί και κυρίως να εφαρμοστεί από μόνο του – όλα θα πρέπει να ξεκινούν από τον Θεό και να τελειώνουν στον Θεό και στον Νόμο Του, αν θέλουμε να είναι βιώσιμα και τελεσφόρα.
Βασίλειος Νοϊτσάκης, Καθηγητής Οικοφυσιολογίας Α.Π.Θ.
Πηγή: «Η Δράσις μας», τεύχος Απριλίου 2009 (468) xfd.gr
