Beyond the EastMed pipeline

Nikos Tsafos17.01.2022 • 09:16

The US decision to shift its focus from the EastMed gas pipeline to regional electricity interconnectors is an opportunity for Greece. The pipeline has always been a long shot, and the case for pursuing it may have run its course. Greece now has a chance to reframe the dialogue around energy and climate change in the region, and it should seize it.

The EastMed pipeline has always presented a conundrum. The proposed pipeline served as a catalyst for regional collaboration. It cemented a burgeoning rapprochement between Greece and Israel, and it brought Cyprus and Israel closer too. The networks developed to advance the pipeline helped launch a platform, the East Mediterranean Gas Forum (EMGF), which further spearheaded regional dialogue. Without laying a single mile of pipeline, EastMed has transformed the geopolitics of the Eastern Mediterranean.

But the prospects for the pipeline have always been tough. The pipeline itself would be expensive, and the market in Southeast Europe would struggle to digest the volumes needed to make the pipeline work, especially given competition from other suppliers.

The European Green Deal has cast further doubt on the project since the payback period for such pipeline projects runs to 15 or 20 years, just when Europe should be carbon neutral. Unless the pipeline could align with Europe’s energy transition, public finance was unlikely to materialize. These headwinds have been obvious for years.

Meanwhile, the gas in the Eastern Mediterranean is no longer stranded. The largest discoveries in Israel and Egypt have been developed. A regional market has re-emerged with Israel and Egypt selling gas to Jordan, while Israel also ships gas to Egypt. Egypt’s own position has been upended: Its liquefied natural gas (LNG) exports reached a 10-year high in 2021. Some gas remains undeveloped, mostly in Cyprus and some in Israel, but those resources are scattered across multiple fields, many of them of modest size. The opportunities for further development are more limited at this point.

Against this backdrop, the US announcement that it is focusing on electricity interconnectors comes as no surprise. Washington always supported the pipeline but never shared the enthusiasm for it that certain regional players did. Moreover, the pipeline brought complications, especially vis-a-vis Turkey. How to strengthen regional collaboration while managing the ever-deteriorating relationship with Turkey has been a never-ending pursuit for US diplomacy.

The shift in the US position, therefore, should be seen as affirming what most analysts have known for years: The pipeline faces serious obstacles and is unlikely to be built. US diplomacy is also looking to support projects that are consistent with the long-term need to lower greenhouse gas emissions. These forces help explain the new US approach.

This is an opportunity for Greece. Over time, the EMGF should evolve into an energy and climate forum. Regional leaders have repeatedly said that the forum could follow in the footsteps of the European Coal and Steel Community, which led to today’s European Union. Taking the next step is a logical progression, not an indication of failure.

Electricity is a powerful conduit for channeling the region’s focus. Electricity interconnections are often easier to build than gas pipelines, even if connecting the grids of Egypt, Cyprus and Greece is a serious and challenging undertaking. More importantly, there are new technologies that countries can collaborate on: offshore wind, hydrogen, carbon capture and storage, sustainable mobility, smart cities, and many others.

This is also an opportunity to talk more about climate change. The region will witness some of the sharpest declines in precipitation around the world. Heatwaves will be more frequent. These stressors could pressure regimes and produce a new wave of migration. It will be easier to enhance resilience together rather than alone.

Ο κύριος ΕΠΙΚΑΙΡΟΣ...

Greece’s opening to the Eastern Mediterranean has been one of the most successful diplomatic initiatives that the country has ever undertaken. But continued success requires evolution. There is a huge agenda to pursue beyond the EastMed gas pipeline. Greece should push for a reconceptualization of what the region could do together on energy and climate more broadly. The opportunity is too good to pass up.

Nikos Tsafos (@ntsafos) is the James R. Schlesinger Chair in Energy and Geopolitics at the Center for Strategic and International Studies (CSIS). 

Source: https://www.ekathimerini.com/opinion/1175567/beyond-the-eastmed-pipeline/

Ν. Τσάφος: Πέρα από τον αγωγό EastMed 

ΝΙΚΟΣ ΤΣΑΦΟΣ, 19.01.2022 

Η απόφαση των ΗΠΑ να στρέψουν την προσοχή τους από τον αγωγό φυσικού αερίου East Med στις περιφερειακές διασυνδέσεις ηλεκτρικής ενέργειας είναι μια ευκαιρία για την Ελλάδα. Ο αγωγός υπήρξε πάντοτε δύσκολο εγχείρημα και οι αιτίες για την επιδίωξή του μπορεί να έχουν εκλείψει. Η Ελλάδα έχει τώρα την ευκαιρία να αναδιαμορφώσει τον διάλογο γύρω από την ενέργεια και την κλιματική αλλαγή στην περιοχή – αξίζει να την εκμεταλλευτεί.

Ο αγωγός EastMed υπήρξε πάντα μια σπαζοκεφαλιά. Ο σχεδιαζόμενος αγωγός λειτούργησε ως καταλύτης για την περιφερειακή συνεργασία. Εδραίωσε την εκκολαπτόμενη διαδικασία προσέγγισης μεταξύ της Ελλάδας και του Ισραήλ και έφερε επίσης την Κύπρο και το Ισραήλ πιο κοντά. Τα δίκτυα που αναπτύχθηκαν για την προώθηση του αγωγού συνέβαλαν στη δημιουργία μιας πλατφόρμας, του Φόρουμ Φυσικού Αερίου Ανατολικής Μεσογείου (EMGF), το οποίο προώθησε περαιτέρω τον περιφερειακό διάλογο. Χωρίς να τοποθετηθεί ούτε ένα μέτρο χάλυβα, ο αγωγός EastMed μεταμόρφωσε τη γεωπολιτική της Ανατολικής Μεσογείου.

Ωστόσο, οι προοπτικές για την υλοποίηση του αγωγού ήταν πάντα δύσκολες. Ο ίδιος ο αγωγός είναι ακριβός και η αγορά της Νοτιοανατολικής Ευρώπης θα δυσκολευόταν να αντέξει τους όγκους που απαιτούνται για να λειτουργήσει ο αγωγός, ιδίως με δεδομένο τον ανταγωνισμό από άλλους προμηθευτές. Η ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία έχει θέσει περαιτέρω εν αμφιβόλω το έργο, δεδομένου ότι η περίοδος απόσβεσης για τέτοια έργα αγωγών φτάνει τα 15 με 20 χρόνια, ακριβώς τη στιγμή που η Ευρώπη θα έπρεπε να έχει ουδέτερο ισοζύγιο άνθρακα. Εάν ο αγωγός δεν μπορούσε να ευθυγραμμιστεί με την ενεργειακή μετάβαση της Ευρώπης, η δημόσια χρηματοδότηση ήταν απίθανο να υλοποιηθεί. Αυτοί οι αντίξοοι παράγοντες ήταν προφανείς εδώ και χρόνια.

Εν τω µεταξύ, το φυσικό αέριο στην Ανατολική Μεσόγειο δεν είναι πλέον δεσμευμένο. Τα μεγαλύτερα κοιτάσματα του Ισραήλ και της Αιγύπτου έχουν αξιοποιηθεί. Eχει επανεμφανιστεί μια περιφερειακή αγορά, με το Ισραήλ και την Αίγυπτο να πωλούν φυσικό αέριο στην Ιορδανία, ενώ το Ισραήλ μεταφέρει επίσης φυσικό αέριο στην Αίγυπτο. Η θέση της ίδιας της Αιγύπτου έχει ανατραπεί: οι εξαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) έφτασαν σε ρεκόρ δεκαετίας το 2021. Υπάρχει ακόμη φυσικό αέριο που παραμένει ανεκμετάλλευτο, κυρίως στην Κύπρο και ένα μέρος στο Ισραήλ, αλλά οι πόροι αυτοί είναι διάσπαρτοι σε πολλά κοιτάσματα, πολλά από τα οποία είναι μετρίου μεγέθους. Οι ευκαιρίες για περαιτέρω ανάπτυξη είναι πιο περιορισμένες σε αυτό το σημείο.

Η αλλαγή στη στάση των ΗΠΑ

Σε αυτό το πλαίσιο, η ανακοίνωση των ΗΠΑ ότι εστιάζουν στις διασυνδέσεις ηλεκτρικής ενέργειας δεν αποτελεί έκπληξη. Η Ουάσιγκτον πάντα υποστήριζε τον αγωγό, αλλά ποτέ δεν μοιράστηκε τον ενθουσιασμό που έδειχναν ορισμένοι περιφερειακοί παράγοντες. Επιπλέον, ο αγωγός επέφερε επιπλοκές, ιδίως έναντι της Τουρκίας. Το πώς θα μπορούσε να ενισχυθεί η περιφερειακή συνεργασία με ταυτόχρονη διαχείριση της διαρκώς επιδεινούμενης σχέσης με την Τουρκία, ήταν μια ατέρμονη επιδίωξη της αμερικανικής διπλωματίας.

Η ηλεκτρική ενέργεια αποτελεί έναν ισχυρό αγωγό για τη διοχέτευση του ενδιαφέροντος της περιοχής.

Ο κύριος ΕΠΙΚΑΙΡΟΣ...

Η αλλαγή στη στάση των ΗΠΑ, επομένως, θα πρέπει να θεωρηθεί ότι επιβεβαιώνει αυτό που οι περισσότεροι αναλυτές γνωρίζουν εδώ και χρόνια: ο αγωγός αντιμετωπίζει σοβαρά εμπόδια και είναι απίθανο να κατασκευαστεί. Η αμερικανική διπλωματία επιδιώκει επίσης να υποστηρίξει έργα που συνάδουν με τη μακροπρόθεσμη ανάγκη μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Αυτοί οι παράγοντες συμβάλλουν στην ερμηνεία της νέας αμερικανικής προσέγγισης.

Εδώ παρουσιάζεται μια ευκαιρία για την Ελλάδα. Με την πάροδο του χρόνου, το EMGF θα πρέπει να εξελιχθεί σε ένα φόρουμ για την ενέργεια και το κλίμα. Οι περιφερειακοί ηγέτες έχουν επανειλημμένα δηλώσει ότι το φόρουμ θα μπορούσε να ακολουθήσει τα βήματα της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ανθρακα και Χάλυβα, η οποία οδήγησε στη σημερινή Ευρωπαϊκή Ενωση. Η πραγματοποίηση του επόμενου βήματος αποτελεί λογική εξέλιξη και όχι ένδειξη αποτυχίας.

Η ηλεκτρική ενέργεια αποτελεί έναν ισχυρό αγωγό για τη διοχέτευση του ενδιαφέροντος της περιοχής. Οι διασυνδέσεις ηλεκτρικής ενέργειας είναι συχνά ευκολότερο να κατασκευαστούν από τους αγωγούς φυσικού αερίου, ακόμη κι αν η σύνδεση των δικτύων της Αιγύπτου, της Κύπρου και της Ελλάδας είναι ένα σοβαρό και δύσκολο εγχείρημα. Το πιο σημαντικό είναι ότι υπάρχουν νέες τεχνολογίες στις οποίες οι χώρες μπορούν να συνεργαστούν: υπεράκτια αιολική ενέργεια, υδρογόνο, δέσμευση και αποθήκευση άνθρακα, βιώσιμη κινητικότητα, έξυπνες πόλεις και πολλές άλλες.

Πρόκειται επίσης για μια ευκαιρία να μιλήσουμε περισσότερο για την κλιματική αλλαγή. Η περιοχή θα αντιμετωπίσει μερικές από τις πιο απότομες μειώσεις των βροχοπτώσεων από οποιοδήποτε άλλο μέρος στον κόσμο. Οι καύσωνες θα είναι πιο συχνοί. Αυτοί οι επιβαρυντικοί παράγοντες ενδέχεται να πιέσουν τα καθεστώτα και να δημιουργήσουν ένα νέο κύμα μετανάστευσης. Θα είναι ευκολότερο να ενισχύσουμε την ανθεκτικότητα από κοινού, παρά μόνοι μας.

Το άνοιγμα της Ελλάδας προς τον EastMed υπήρξε μια από τις πιο επιτυχημένες διπλωματικές πρωτοβουλίες που ανέλαβε ποτέ η χώρα. Αλλά η συνεχής επιτυχία απαιτεί εξέλιξη. Υπάρχει μια τεράστια ατζέντα που πρέπει να ακολουθηθεί πέρα από τον αγωγό φυσικού αερίου EastMed. Η Ελλάδα θα πρέπει να πιέσει για έναν επαναπροσδιορισμό του τι θα μπορούσε να κάνει η περιοχή από κοινού για την ενέργεια και το κλίμα ευρύτερα. Η ευκαιρία είναι πολύ καλή για να χαθεί.

* Ο κ. Νίκος Τσάφος είναι κάτοχος της έδρας James R. Schlesinger για την Ενέργεια και τη Γεωπολιτική στο Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών (CSIS). kathimerini.gr

Οι περισσότεροι διαβάζουν και ΕΔΩ...

Tο iEpikaira στο Google News...