Ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας, Γιασάρ Γκιουλέρ, μίλησε στη Μεγάλη Συνέλευση του Τουρκικού Κοινοβουλίου, όπου συζητείται ο προϋπολογισμός του Υπουργείου για το 2026 και αναφέρθηκε και στην Ελλάδα, υπογραμμίζοντας πως «συνεχίζουμε τις δραστηριότητές μας στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο στη βάση των εθνικών μας συμφερόντων».
Ο ίδιος μεταξύ άλλων τόνισε πως, «προβαίνουμε με αποφασιστικότητα σε όλα τα απαραίτητα βήματα για την προστασία των δικαιωμάτων και των συμφερόντων μας στην γαλάζια και ουράνια πατρίδα μας. Στο πλαίσιο αυτό, συνεχίζουμε τις δραστηριότητές μας στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο στη βάση των εθνικών μας συμφερόντων. Επιθυμούμε ειλικρινά να επιλύσουμε τα προβλήματα (που υπάρχουν) ανάμεσά μας με τη γείτονα Ελλάδα στη βάση της καλής γειτονίας, στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου και της κυριαρχικής ισότητας, και να αναπτύξουμε το υφιστάμενο θετικό περιβάλλον διαλόγου».
«Όμως, θα ήθελα να υπογραμμίσω ότι καθώς διατηρούμε ανοιχτή την πόρτα της διπλωματίας και της καλής πρόθεσης, δεν δείχνουμε και δεν θα δείξουμε με κανέναν τρόπο ανοχή σε μονομερείς προσπάθειες/πρωτοβουλίες (δημιουργίας) τετελεσμένων στην περιοχή και σε πρωτοβουλίες που αγνοούν τα δικαιώματα και τα συμφέροντα της χώρας μας», είπε.
Millî Savunma Bakanı Yaşar Güler, Bakanlığın 2026 yılı bütçesinin görüşüldüğü TBMM Genel Kurulunda konuşuyor. https://t.co/DYEG9MkBbx— T.C. Millî Savunma Bakanlığı (@tcsavunma) December 11, 2025
Αναλυτικά ανέφερε:
«Κύριε Πρόεδρε, κύριοι βουλευτές, προβαίνουμε με αποφασιστικότητα σε όλα τα απαραίτητα βήματα για την προστασία των δικαιωμάτων και των συμφερόντων μας στην γαλάζια και ουράνια πατρίδα μας. Στο πλαίσιο αυτό, συνεχίζουμε τις δραστηριότητές μας στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο στη βάση των εθνικών μας συμφερόντων.
Επιθυμούμε ειλικρινά να επιλύσουμε τα προβλήματα (που υπάρχουν) ανάμεσά μας με τη γείτονα Ελλάδα στη βάση της καλής γειτονίας, στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου και της κυριαρχικής ισότητας, και να αναπτύξουμε το υφιστάμενο θετικό περιβάλλον διαλόγου.
Όμως, θα ήθελα να υπογραμμίσω ότι καθώς διατηρούμε ανοιχτή την πόρτα της διπλωματίας και της καλής πρόθεσης, δεν δείχνουμε και δεν θα δείξουμε με κανέναν τρόπο ανοχή σε μονομερείς προσπάθειες/πρωτοβουλίες (δημιουργίας) τετελεσμένων στην περιοχή και σε πρωτοβουλίες που αγνοούν τα δικαιώματα και τα συμφέροντα της χώρας μας.
Στην Κύπρο, υποστηρίζουμε μια μόνιμη λύση με ίση κυριαρχία και 2 κράτη και δεν αποδεχόμαστε οποιαδήποτε συμφωνία ή πρωτοβουλία που αγνοεί τα δικαιώματα των Κυπρίων ομογενών μας.
Παρακολουθούμε επίσης στενά τα βήματα της ‘Ελληνοκυπριακής διοίκησης της Νότιας Κύπρου’ για την αύξηση της πολιτικής της επιρροής και την ανάπτυξη της στρατιωτικής της ικανότητας με ξένη στήριξη και λαμβάνουμε τα απαραίτητα μέτρα αξιολογώντας από πλευράς της εθνικής μας ασφάλειας.
Το ότι η Τουρκία είναι προσηλωμένη και αποφασισμένη να προστατεύσει την ασφάλεια, την κυριαρχία και τα νόμιμα συμφέροντα των Τουρκοκυπρίων, σύμφωνα τόσο με τα εγγυητικά της δικαιώματα που απορρέουν από το διεθνές δίκαιο όσο και με τις ιστορικές της ευθύνες, είναι ένα γεγονός/μια πραγματικότητα.
Κύριε Πρόεδρε, αξιότιμοι βουλευτές, οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις συνεχίζουν τις εντατικές δραστηριότητές τους στο πλαίσιο των διμερών σχέσεων, των αποστολών του ΝΑΤΟ, των Ηνωμένων Εθνών, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Ασφάλειας και Συνεργασίας και συμβάλλουν σημαντικά στη διεθνή ασφάλεια, την ειρήνη και τη σταθερότητα σε πολλές γεωγραφικές περιοχές.
Σε αυτό το πλαίσιο, συνεχίζουμε τις δραστηριότητες εκπαίδευσης και παροχής συμβουλών για την ενίσχυση της αμυντικής ικανότητας της αδελφικής μας χώρας με την αντίληψη ενός έθνους, δύο κρατών, ενός στρατού στο Αζερμπαϊτζάν και εμβαθύνουμε τη συνεργασία μας στην αμυντική βιομηχανία».
Σε άλλο σημείο τόνισε, «στη Λιβύη, όπου έχουμε ιστορικούς δεσμούς, συμβάλλουμε στη σταθερότητα με τις δραστηριότητες στρατιωτικής εκπαίδευσης και παροχής συμβουλών σύμφωνα με την πολιτική αρχών μας που βασίζεται στην εδαφική ακεραιότητα και την εθνική ενότητα της χώρας και αναπτύσσουμε τη συνεργασία μας στο πλαίσιο των θαλάσσιων δικαιοδοσιών».
Η ισραηλινή εφημερίδα Maariv αποκάλυψε ότι η τουρκική εταιρεία Aselsan —ένας από τους κορυφαίους γίγαντες της αμυντικής βιομηχανίας στον κόσμο— άνοιξε επίσημα ένα νέο γραφείο αντιπροσωπείας στην Αίγυπτο με την επωνυμία «Aselsan Egypt», σύμφωνα με το RT.
H Maariv σημείωσε ότι αυτή η εξέλιξη έρχεται στο πλαίσιο της κλιμάκωσης της αμυντικής συνεργασίας μεταξύ Τουρκίας και Αιγύπτου, παρά τις περιφερειακές εντάσεις που έχουν αμαυρώσει τις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών τα τελευταία χρόνια.
Η εφημερίδα σημείωσε ότι ο γενικός διευθυντής της Aselsan, Αχμέτ Ακιόλ, ανακοίνωσε το άνοιγμα του γραφείου κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στο Κάιρο για να συμμετάσχει στην αμυντική έκθεση EDEX 2025, η οποία αποτελεί μία από τις πιο εξέχουσες περιφερειακές πλατφόρμες για την ανάπτυξη αμυντικών συνεργασιών στη Μέση Ανατολή και την Αφρική.
Σύμφωνα με το τουρκικό πρακτορείο ειδήσεων Anadolu, αυτό το γραφείο αντιπροσωπεύει την πρώτη άμεση φυσική παρουσία της εταιρείας στην Αίγυπτο και στοχεύει να επιτρέψει στις αιγυπτιακές ένοπλες δυνάμεις και στους τοπικούς πελάτες να έχουν άμεση και άμεση πρόσβαση στα προϊόντα και τις υπηρεσίες της Aselsan.
Η Maariv ανέφερε ότι ο Ακιόλ επιβεβαίωσε ότι οι τουρκοαιγυπτιακές σχέσεις βρίσκονται αυτή τη στιγμή στο «υψηλότερο και ισχυρότερο επίπεδο των τελευταίων ετών», τονίζοντας ότι η συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας μεταξύ των δύο χωρών επεκτείνεται συνεχώς. Πρόσθεσε ότι αυτό το γραφείο δεν είναι απλώς ένα γραφείο εμπορικής εκπροσώπησης, αλλά ένα στρατηγικό βήμα για την εδραίωση της παρουσίας της εταιρείας επί τόπου σε μία από τις σημαντικότερες αγορές άμυνας στην περιοχή.
Η εφημερίδα σημείωσε ότι ο Τούρκος πρέσβης στο Κάιρο, Σαλέχ Μουτλού Σαν, επισκέφθηκε το περίπτερο της εταιρείας στην έκθεση «EDEX 2025», γεγονός που αντικατοπτρίζει την κοινή πολιτική και στρατηγική σημασία που αποδίδουν και οι δύο πλευρές σε αυτή την εξέλιξη.
H Maariv επιβεβαίωσε ότι η συμμετοχή περισσότερων από 80 τουρκικών εταιρειών στην έκθεση EDEX 2025 αντικατοπτρίζει τη θετική δυναμική στις διμερείς σχέσεις, ιδίως στους τομείς της άμυνας και της βιομηχανίας.
Ο Ακιόλ αποκάλυψε την υπογραφή προκαταρκτικής συμφωνίας μεταξύ τριών εταιρειών, με τη συμμετοχή τοπικών Αιγυπτίων εταίρων, εκφράζοντας την αισιοδοξία του ότι αυτές οι συνεργασίες σύντομα θα μεταφραστούν σε κοινά έργα παραγωγής και συνεργατικές επιχειρήσεις πεδίου.
Το περίπτερο της Aselsan προσέλκυσε σημαντική προσοχή από διεθνείς αντιπροσωπείες, καθώς η εταιρεία παρουσίασε μια ολοκληρωμένη γκάμα των τελευταίων προϊόντων της, όπως:
Προηγμένα συστήματα αεράμυνας,
Λύσεις ηλεκτρονικού πολέμου
Συστήματα εκσυγχρονισμού αρμάτων μάχης,
Στρατιωτικές λύσεις επικοινωνιών
Θαλάσσιοι αισθητήρες.
Ο Ακιόλ τόνισε ιδιαίτερα το ολοκληρωμένο σύστημα αεράμυνας “ÇELİK KUBBE” [= Ατσάλινος Θόλος], το οποίο συνδυάζει πολλαπλά στοιχεία σε ένα ενιαίο δίκτυο, καθώς και την οικογένεια συστημάτων καθοδήγησης της εταιρείας, ειδικά σχεδιασμένα για αεροσκάφη και drones.
Η εταιρεία έδωσε επίσης ιδιαίτερη προσοχή στο σύστημα «KGK-84», το οποίο είναι ικανό να κατευθύνει με ακρίβεια μια βόμβα ενός τόνου σε απόσταση έως και 100 χιλιομέτρων.
Η Maariv ολοκλήρωσε την έκθεσή της λέγοντας ότι το άνοιγμα του γραφείου της Aselsan στην Αίγυπτο αντικατοπτρίζει τη μακροπρόθεσμη δέσμευση της εταιρείας στην αιγυπτιακή αγορά και αποτελεί σαφή ένδειξη της αυξανόμενης τουρκικής αμυντικής επιρροής στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, ιδίως υπό το πρίσμα των κοινών προσπαθειών μεταξύ Άγκυρας και Καΐρου για την ενίσχυση των εταιρικών σχέσεων ασφαλείας και στρατηγικής σημασίας και την ανάπτυξη της τοπικής αμυντικής βιομηχανίας.
Ο Σεργκέι Λαβρόφ κουνάει το «δάχτυλο» στην Άγκυρα - Την Παρασκευή η συνάντηση Πούτιν - Ερντογάν
Νικολέτα Πετανίδου • npetanidou@naftemporiki.gr
Η Μόσχα μέσω του Ρώσου Υπουργού Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ, κουνάει το «δάχτυλο» στην Άγκυρα σε ό,τι αφορά το ρωσικό αντιαεροπορικό/πυραυλικό σύστημα εδάφους-αέρος, S-400.
Παρά το γεγονός ότι η συζήτηση για την απόσυρση των S-400 με στόχο να αποκτήσει η Τουρκία τα μαχητικά αεροσκάφη 5ης γενιάς F-35, έχει ξεκινήσει εδώ και πολύ καιρό, φαίνεται να την πυροδότησαν οι δηλώσεις τόσο του πρεσβευτή των ΗΠΑ στην Τουρκία Τομ Μπάρακ όσο και του Τούρκου Υπουργού Εξωτερικών Χακάν Φιντάν.
Ωστόσο, φαίνεται, να μην υπολόγισαν (σωστά) τον ξενοδόχο.
Σύμφωνα με τουρκικά (turkiyetoday) και ρωσικά μέσα (eadaily.ru), οι φήμες περί απόσυρσης των ρωσικών S-400 σε μία τρίτη χώρα προκάλεσαν την αντίδραση της Μόσχας.
Πολλώ δε μάλλον συμπεριλαμβανομένης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αν και δεν υπάρχει καμία επίσημη θέση ή κάποιο σχέδιο μέχρι στιγμής.
EPA/Antonio Lacerda
«Η Άγκυρα έχει υποχρεώσεις απέναντι στη Μόσχα σχετικά με τους S-400»
Στο πλαίσιο αυτό ο Σεργκέι Λαβρόφ σχολίασε τις φήμες περί ευρωπαϊκού σχεδίου να αγοράσει τους S-400 από την Τουρκία και να τα στείλει στην Ουκρανία, δηλώνοντας ότι «η Άγκυρα έχει υποχρεώσεις απέναντι στη Μόσχα σχετικά με αυτά τα συστήματα».
Κατά τη διάρκεια στρογγυλής τραπέζης ο Λαβρόφ υπενθύμισε ότι η Ρωσία είχε προμηθεύσει την Τουρκία με το αντιαεροπορικό σύστημα S-400 πριν από αρκετά χρόνια και «είναι ιδιοκτήτρια αυτών των συστημάτων, προς δυσαρέσκεια της Δύσης, συμπεριλαμβανομένης της δυσαρέσκειας των Ηνωμένων Πολιτειών».
Έτσι, όπως ισχυρίστηκε «οι Ηνωμένες Πολιτείες, γνωρίζουν το ενδιαφέρον της Άγκυρας να αγοράσει μαχητικά αεροσκάφη F-35 και έτσι θέτουν ως προϋπόθεση την απόσυρση (από την Τουρκία) των αντιαεροπορικών συστημάτων S-400».
Τα περί… εμπλοκής της ΕΕ
Παράλληλα υπογράμμισε τις νομικές ευθύνες της Άγκυρας σχετικά με τα συστήματα, δηλώνοντας ότι «κανείς δεν σκέφτεται ότι η Τουρκία, ως αγοραστής, έχει την υποχρέωση να μην κάνει τέτοια βήματα χωρίς τη συγκατάθεση της Ρωσίας».
Σύμφωνα με το ρωσικό RIA Novosti, διπλωματική πηγή ανέφερε ότι την Πέμπτη υπήρξαν φήμες πως η Ευρωπαϊκή Ένωση συζητά την ιδέα να αγοράσει τα ρωσικά αντιαεροπορικά και αντιπυραυλικά συστήματα S-400 από την Τουρκία και να τα μεταφέρει στην Ουκρανία.
«Όχι πολύ καιρό πριν, προέκυψε στο περιθώριο μια ιδέα για το πώς θα μπορούσε κανείς ‘κομψά’ να βοηθήσει την Τουρκία να επιλύσει τη διαμάχη της με τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες ήταν ακόμη πολύ δυσαρεστημένες με το γεγονός ότι ένας σύμμαχος του ΝΑΤΟ απέκτησε ρωσικά όπλα», σημείωσε η πηγή προσθέτοντας ότι «η ιδέα αυτή είναι να αγοράσει η Ευρωπαϊκή Ένωση τους S-400 από την Τουρκία».
Sputnik/Vladimir Smirnov/Pool via REUTERS
Τετ α τετ Πούτιν – Ερντογάν
Προς ώρας δεν έχει υπάρξει κάποια επίσημη «απάντηση» από την Άγκυρα, δεδομένου ότι προσανατολίζεται στην αυριανή συνάντηση του Τούρκου Προέδρου Ταγίπ Ερντογάν με τον Ρώσο Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν στο Τουρκμενιστάν σε φόρουμ για τον εορτασμό του Διεθνούς Ετους Ειρήνης και Εμπιστοσύνης, της Διεθνούς Ημέρας Ουδετερότητας και της 30ής επετείου της μόνιμης ουδετερότητας του Τουρκμενιστάν.
Η αντίδραση της Μόσχας ήρθε μόλις λίγες ώρες από τη δήλωση Μπάρακ πως «αν η Τουρκία θέλει F-35, πρέπει να ξεφορτωθεί τα ρωσικά συστήματα S-400» και πως η στενή σχέση μεταξύ Τραμπ και Ερντογάν έχει οδηγήσει «στις πιο καρποφόρες συζητήσεις για το θέμα εδώ και σχεδόν μια δεκαετία».
Όπως επίσης και τις δηλώσεις του επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας Χακάν Φιντάν πως η Τουρκία και οι ΗΠΑ «θα βρουν έναν τρόπο να άρουν τις αμερικανικές κυρώσεις CAATSA πολύ σύντομα», προσθέτοντας ότι οι νατοϊκοί σύμμαχοι εργάζονται ήδη στο ζήτημα αυτό.
Σε «τροχιά» F-35 η Ελλάδα
Με μία δεύτερη ανάγνωση η Άγκυρα, αντιλαμβανόμενη τα κενά της από… αέρος αλλά και της αμηχανίας που προκαλεί η απόκτηση των F-35 από την ελληνική Πολεμική Αεροπορία, πλησιάζει όλο και πιο κοντά στα μαχητικά Eurofighter.
Η Ελλάδα ήδη βρίσκεται σε «τροχιά» F-35 με τις συναντήσεις του Αρχηγού του Γενικού Επιτελείου Αεροπορίας Αντιπτέραρχου Δημοσθένη Γρηγοριάδη με ομολόγους του (και) από κράτη που θα αποκτήσουν τα εν λόγω μαχητικά αεροσκάφη να γίνονται όλο και πιο συχνές.
Υπενθυμίζεται ότι ο ΑΓΕΑ την Παρασκευή (5/12) 2025, συμμετείχε στο «European F-35 Air Chiefs Meeting», το οποίο πραγματοποιήθηκε στην Αεροπορική Βάση Ramstein, στην Ο.Δ Γερμανίας.
Στη σύσκεψη συμμετείχαν Αρχηγοί και εκπρόσωποι των Πολεμικών Αεροποριών του Βελγίου, της Γερμανίας, της Δανίας, της Ελβετίας, του Ηνωμένου Βασιλείου, της Ιταλίας, του Ισραήλ, του Καναδά, της Νορβηγίας, της Ολλανδίας, της Πολωνίας, της Ρουμανίας, της Τσεχίας και της Φινλανδίας όπου Κατά συζητήθηκαν θέματα που αφορούν στη βελτιστοποίηση της ενσωμάτωσης και της διαλειτουργικότητας των F-35, καθώς και στην ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών για εκπαίδευση και συντήρηση.
Η δύσκολη «εξίσωση» για την Άγκυρα
Την ίδια στιγμή τα ο δρόμος για την απόκτηση F-35 από τη γείτονα δεν είναι μία εύκολη εξίσωση και δεν εξαρτάται μόνο τις διαθέσεις των ΗΠΑ (και μόνο) αλλά από σειρά νομικών και συμβατικών υποχρεώσεων.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η Τουρκία είχε υπογράψει συμβόλαια συνεργασίας με τις ΗΠΑ και τις εταιρείες κατασκευής (Lockheed Martin, BAE Systems), τα οποία περιλάμβαναν ρήτρες περί συμμόρφωσης με αμερικανικό έλεγχο εξαγωγών (ITAR – International Traffic in Arms Regulations) το οποία «κατέρρευσαν» με παραβίαση αυτών των ρητρών, δηλαδή με την αγορά των S‑400.
Ο δρόμος για τα F-35 πάντως περνά και από το Κογκρέσο, το οποίο πρέπει να εγκρίνει την επαναφορά της Άγκυρας στο πρόγραμμα και την ανανέωση συμβολαίων εξοπλισμού.
Νομοθετικά εμπόδια
Κυρώσεις CAATSA (Countering America’s Adversaries Through Sanctions Act), δηλαδή κυρώσεις σε χώρες που αγοράζουν ρωσικό στρατιωτικό εξοπλισμό
Ρυθμίσεις ασφαλείας
Δηλαδή ρυθμίσεις και εγγυήσεις ότι τα F‑35 δεν θα «απειλήσουν» συμμάχους (Ελλάδα – Τουρκία είναι νατοϊκοί Σύμμαχοι)
Πιθανή τροποποίηση νόμων
Καθόλου εύκολο «μονοπάτι» καθώς περιλαμβάνει την έγκριση και από το Κογκρέσο
Συμπερασματικά, η Άγκυρα βρίσκεται σε μία λεπτή ισορροπία μεταξύ νομικών δεσμεύσεων, πολιτικών πιέσεων και στρατηγικών επιδιώξεων, ενώ οι αποφάσεις των ΗΠΑ και των συμμάχων της στο ΝΑΤΟ θα καθορίσουν.. πολλά!
Πηγή: naftemporiki.gr δημοσιεύτηκε υπό τον τίτλο "«Διελκυστίνδα» Ρωσίας – Τουρκίας για τους S-400 με «φόντο» τα μαχητικά αεροσκάφη F-35"
F-35: Πέντε τρόποι με τους οποίους η Τουρκία θα μπορούσε να επιστρέψει στο πρόγραμμα
Παρά τις πρόσφατες αισιόδοξες δηλώσεις αξιωματούχων των ΗΠΑ και της Τουρκίας σχετικά με την πιθανότητα επιστροφής της στο πρόγραμμα μαχητικών F-35, ο Αμερικανός πρέσβης στην Άγκυρα, Τομ Μπάρακ, τόνισε την Τρίτη ότι η Άγκυρα πρέπει πρώτα να τερματίσει την κατοχή του ρωσικού συστήματος S-400 ώστε να προχωρήσει αυτή η διαδικασία. Η δήλωσή του δείχνει μια στασιμότητα στις διαπραγματεύσεις και περιορίζει τις επιλογές της Τουρκίας.
"Όπως ορίζεται από την αμερικανική νομοθεσία, η Τουρκία δεν πρέπει πλέον να λειτουργεί ούτε να κατέχει το σύστημα S-400 για να επιστρέψει στο πρόγραμμα F-35" έγραψε ο Μπάρακ στην πλατφόρμα X νωρίς την Τρίτη το βράδυ. Επέμεινε ότι η θετική σχέση μεταξύ των προέδρων Ντόναλντ Τραμπ και Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν οδήγησε "στις πιο παραγωγικές συνομιλίες επί του θέματος εδώ και σχεδόν μία δεκαετία", εκφράζοντας παράλληλα ελπίδες για μια "ρηξικέλευθη λύση τους επόμενους μήνες".
Η δήλωση αυτή ήρθε μετά την αντίστοιχη αισιόδοξη τοποθέτηση του Τούρκου ΥΠΕΞ Χακάν Φιντάν, ο οποίος πριν από μια εβδομάδα δήλωσε στο Reuters ότι το ζήτημα θα λυθεί "πολύ σύντομα". Παρόλα αυτά, αναλυτές παρατηρούν ότι οι δύο πλευρές δεν έχουν ακόμη καταλήξει σε συμβιβασμό. Η Τουρκία διατηρεί το σύστημα S-400 εντός του εδάφους της, αν και μη λειτουργικό, ενώ η Ουάσινγκτον απαιτεί την πλήρη διακοπή κατοχής του.
Πώς φτάσαμε εδώ
Το 2019, κατά την πρώτη θητεία του Τραμπ, η Τουρκία αποβλήθηκε από το αμερικανικό πρόγραμμα F-35 μετά την παραλαβή της πρώτης παρτίδας των αντιαεροπορικών συστημάτων S-400 από τη Ρωσία. Η Ουάσινγκτον διέκοψε επίσης την παράδοση έξι μαχητικών που η Τουρκία είχε ήδη πληρώσει περίπου 1,4 δισεκατομμύρια δολάρια, επικαλούμενη την αγορά των ρωσικών συστημάτων.
Από τότε, η Τουρκία απέφυγε να χρησιμοποιήσει επιχειρησιακά τα S-400, εκτός από κάποιες δοκιμαστικές βολές το 2020, και τα συστήματα παραμένουν αποθηκευμένα σε αδιευκρίνιστη τοποθεσία εντός χώρας.
Λόγω των κυρώσεων που απαγορεύουν μεγάλες αμυντικές προμήθειες από τη Μόσχα, το ζήτημα αυτό παραμένει μία από τις πιο αμφιλεγόμενες πλευρές στις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών που είναι σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ. Η Άγκυρα πιέζει για την άρση των κυρώσεων αυτών, στηρίζοντας μέρος της προσπάθειάς της στις καλές προσωπικές σχέσεις μεταξύ Ερντογάν και Τραμπ, που προώθησαν τεχνικές διαπραγματεύσεις από τον Ιούνιο για την επίλυση του ζητήματος.
Οι αμερικανικές κυρώσεις
Η αποπομπή της Τουρκίας από το πρόγραμμα F-35 ήταν συνέπεια μιας απόφασης του Ιουλίου 2019, κατά τη διοίκηση Τραμπ, που εφαρμόστηκε βάσει του νόμου CAATSA (Countering America’s Adversaries Through Sanctions Act) του 2017, ο οποίος επιβάλει κυρώσεις για μεγάλες αμυντικές συναλλαγές με τη Ρωσία. Το 2021, το Κογκρέσο κατέταξε επίσημα την αγορά S-400 της Τουρκίας ως "σημαντική συναλλαγή" στο πλαίσιο του CAATSA μέσω του ετήσιου νόμου National Defense Authorization Act (NDAA), δίνοντας στον Αμερικανό πρόεδρο δικαίωμα να άρει τις κυρώσεις αν η Άγκυρα τερματίσει πλήρως την κατοχή του συστήματος και δεσμευτεί ότι δεν θα το ξαναεπιχειρήσει.
Παρόλο που τα επίσημα σχόλια και από τις δύο πλευρές είναι θετικά, η σημασία που δίνει ο Μπάρακ στην "κατοχή" του συστήματος δείχνει ότι οι ΗΠΑ δύσκολα θα συμβιβαστούν, χωρίς την πλήρη παραίτηση της Τουρκίας από την ιδιοκτησία του.
Αναλυτές, όπως ο πρώην πρέσβης της Τουρκίας Σινάν Ουλγκέν από το ινστιτούτο EDAM στην Κωνσταντινούπολη, εκφράζουν την άποψη ότι οι δηλώσεις δεν πρέπει να εκληφθούν ως απόλυτα αυστηρές. Υπάρχουν ενδείξεις προόδου στις συνομιλίες, αλλά η κύρια διαφωνία θα εστιάζει στην ερμηνεία της αμερικανικής νομοθεσίας.
Πέντε πιθανοί δρόμοι για την Τουρκία
Η Άγκυρα έχει περιορισμένες επιλογές ώστε να συμμορφωθεί στις αμερικανικές απαιτήσεις. Αυτές περιλαμβάνουν:
1. Μεταφορά σε βάση στο εξωτερικό: Η Τουρκία θα μπορούσε να μεταφέρει τους S-400 σε στρατιωτική βάση εκτός επικράτειας. Σημειώνεται ότι χώρες όπως το Κατάρ ή η Σομαλία διαθέτουν τουρκικά στρατόπεδα. Οι ΗΠΑ μπορεί να θεωρήσουν ότι έτσι η Τουρκία δεν "κατέχει" πλέον το σύστημα στην επικράτειά της. Η λύση φυσικά των κατεχομένων που προωθούν διάφοροι κύκλοι στην Τουρκία θα προκαλέσει σφοδρές αντιδράσεις.
2. Αποσυναρμολόγηση του συστήματος: Η Τουρκία θα μπορούσε να αποσυναρμολογήσει το σύστημα σε μέρη, όπως τα ραντάρ και να τα αποθηκεύσει ελεγχόμενα, δεσμευόμενη να μην τα χρησιμοποιήσει. Αυτό θα απαιτούσε ελαφρώς πιο ευέλικτη στάση και από τις δύο πλευρές. Μέχρι τώρα, η Τουρκία απορρίπτει αυτήν την επιλογή για λόγους κυριαρχίας.
3. Καταστροφή του συστήματος: Η πιο αυστηρή επιλογή είναι να αφαιρεθούν τα συστήματα από το στρατιωτικό απόθεμα και να καταστραφούν. Η καταστροφή δεν χρειάζεται έγκριση της Μόσχας αλλά ενέχει πολιτικούς κινδύνους για την Άγκυρα, καθώς η τουρκική κυβέρνηση έχει δηλώσει επανειλημμένα ότι δεν προτίθεται να εγκαταλείψει το σύστημα, που συμβολίζει την στρατηγική της αυτονομία.
4. Πώληση σε τρίτη χώρα: Η μεταπώληση σε τρίτη χώρα θα απαιτούσε τη συγκατάθεση της Ρωσίας και θεωρείται η λιγότερο πιθανή επιλογή εξαιτίας της ρωσικής αντίθεσης, ενώ θα μπορούσε να δυσχεράνει την επανείσοδο της Τουρκίας στο πρόγραμμα F-35.
5. Επιστροφή στη Ρωσία: Η Ρωσία πιθανόν θα ήταν διατεθειμένη να πάρει τα συστήματα πίσω, καθώς έχει αυξημένες ανάγκες λόγω του πολέμου στην Ουκρανία. Η επιστροφή ίσως συνεπαγόταν οικονομική διακανονισμό, καθώς η Τουρκία έχει ήδη καταβάλει μεγάλο ποσό και δύσκολα θα λάβει πλήρες επιστροφή χρημάτων.
Ο καθοριστικός παράγοντας για το μέλλον της εμπλοκής της Τουρκίας στο πρόγραμμα F-35 παραμένει η πλήρης διακοπή κατοχής του S-400, αντίφαση που μέχρι στιγμής φαίνεται δύσκολο να γεφυρωθεί χωρίς πολιτικό και στρατιωτικό κόστος.
Η κυβέρνηση Τραμπ σχεδιάζει να απαιτήσει από όλους τους ξένους τουρίστες να παρέχουν το ιστορικό των μέσων κοινωνικής δικτύωσης των τελευταίων πέντε ετών για να εισέλθουν στη χώρα, όπως αναφέρεται σε ανακοίνωση που δημοσιεύτηκε την Τρίτη στο Federal Register.
Σύμφωνα με το CBC News τα δεδομένα θα είναι «υποχρεωτικά» για όλους τους νεοεισερχόμενους στις ΗΠΑ, ανεξαρτήτως εάν προέρχονται από χώρες που απαιτούν βίζα, σύμφωνα με την ανακοίνωση της Υπηρεσίας Τελωνείων και Προστασίας Συνόρων (CBP).
Οι κάτοικοι του Ηνωμένου Βασιλείου και της Γερμανίας συγκαταλέγονται στις χώρες που οι επισκέπτες τους δεν χρειάζονται βίζα για να εισέλθουν στις ΗΠΑ, κάτι που, σύμφωνα με την ανακοίνωση, θα μπορούσε να προσθέσει ένα επιπλέον εμπόδιο για τους ταξιδιώτες. Οι πολίτες αυτών των χωρών μπορούν επί του παρόντος να συμπληρώνουν το «Ηλεκτρονικό Σύστημα για Άδειες Ταξιδιού» αντί να λάβουν βίζα.
Η κυβέρνηση έχει αυξήσει τους περιορισμούς στην είσοδο ατόμων στις ΗΠΑ, ενώ ο Ντόναλντ Τραμπ διεξήγαγε προεκλογική εκστρατεία επικεντρωμένη σε αυστηρότερα μέτρα στα σύνορα και τη μετανάστευση.
Εκτός από το ιστορικό των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, η CBP θα προσθέσει νέα πεδία συλλογής δεδομένων, όπως διευθύνσεις ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και αριθμούς τηλεφώνου που χρησιμοποιήθηκαν τα τελευταία πέντε χρόνια, καθώς και τις διευθύνσεις και τα ονόματα των μελών της οικογένειας.
Το αμερικανικό κοινό έχει προθεσμία 60 ημερών για να σχολιάσει την πρόταση, σύμφωνα με την ανακοίνωση της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Μητρώου.
Οι ΗΠΑ θα φιλοξενήσουν του χρόνου εκδηλώσεις του Παγκοσμίου Κυπέλλου της FIFA, οι οποίες αναμένεται να προσελκύσουν οπαδούς από όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένου της Βρετανίας και άλλων χωρών με απαλλαγή από την υποχρέωση θεώρησης.
Τον Ιούνιο, το υπουργείο Εξωτερικών ανακοίνωσε ότι απαιτεί από τους αιτούντες ορισμένους τύπους βίζας να κάνουν τα προφίλ τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δημόσια.
Το Electronic Frontier Foundation, ομάδα υπεράσπισης, χαρακτήρισε την κίνηση πρωτοφανή, επισημαίνοντας ότι οι περιορισμοί είχαν στόχο να «επιτηρήσουν και να καταστείλουν τη δραστηριότητα των ξένων φοιτητών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης».
Την περασμένη εβδομάδα, το υπουργείο Εξωτερικών ανακοίνωσε ότι θα επεκτείνει την «αναθεώρηση της διαδικτυακής παρουσίας» ώστε να συμπεριλάβει τους αιτούντες βίζα H-1B και τα εξαρτώμενα μέλη τους.
Η κυβέρνηση Τραμπ ανακοίνωσε ακόμη σχέδια για τον περιορισμό διαφόρων μορφών νόμιμης μετανάστευσης.
Σύμφωνα με τη μήνυση που κατατέθηκε κατά της OpenAI, το ChatGPT ενίσχυσε τις παραισθήσεις ενός 56χρονου που πίστευε ότι εξυφαινόταν συνωμοσία εναντίον του και τον οδήγησε στον φόνο της 83χρονης μητέρας του, τον περασμένο Αύγουστο στο Κονέκτικατ
Μήνυση κατά της OpenAI και του μεγαλύτερου επενδυτή της, της εταιρείας Microsoft, κατατέθηκε σε δικαστήριο της Καλιφόρνιας επειδή το δημοφιλές chatbot, το ChatGPT, φέρεται ότι ενθάρρυνε έναν άνδρα που έπασχε από ψυχική νόσο να σκοτώσει τη μητέρα του και να αυτοκτονήσει. Σύμφωνα με τη μήνυση, το ChatGPT ενίσχυσε τις παραισθήσεις του 56χρονου Στάιν-Ερικ Σόλμπεργκ που πίστευε ότι εξυφαινόταν συνωμοσία εναντίον του και τον οδήγησε στον φόνο της 83χρονης μητέρας του, της Σούζαν Aνταμς, τον περασμένο Αύγουστο στο Κονέκτικατ.
«Φαίνεται ότι το ChatGPT κρατούσε απασχολημένο τον Στάιν-Ερικ επί ώρες κάθε φορά, επικυρώνοντας και μεγαλοποιώντας τις παρανοϊκές πεποιθήσεις του και συστηματικά παρουσίαζε τους κοντινότερους ανθρώπους του, ιδίως τη μητέρα του, ως εχθρούς», αναφέρει η μήνυση.
Η υπόθεση, την οποία κίνησαν οι κληρονόμοι της Ανταμς, είναι μία από τις λίγες –αν και ο αριθμός αυξάνεται– μηνύσεις εναντίον εταιρειών τεχνητής νοημοσύνης, τα chatbot των οποίων φέρεται ότι ενθάρρυναν ανθρώπους να αυτοκτονήσουν. Είναι η πρώτη φορά όμως που συνδέεται ένα chatbot με φόνο.
«Είναι μια απίστευτα λυπηρή κατάσταση και θα εξετάσουμε τα αρχεία για να καταλάβουμε τις λεπτομέρειες. Συνεχίζουμε να βελτιώνουμε την εκπαίδευση του ChatGPT για να αναγνωρίζει και να ανταποκρίνεται σε ενδείξεις διανοητικής ή συναισθηματικής φόρτισης, να αποκλιμακώνει συζητήσεις και να καθοδηγεί τους ανθρώπους να αναζητούν στήριξη στον πραγματικό κόσμο», είπε ένας εκπρόσωπος της OpenAI.
Ενας εκπρόσωπος της Microsoft δεν ανταποκρίθηκε αμέσως στο αίτημα για κάποιο σχόλιο.
«Αυτές οι εταιρείες θα πρέπει να δώσουν απαντήσεις για τις αποφάσεις τους που άλλαξαν για πάντα την οικογένειά μου», ανέφερε στη δική του ανακοίνωση ο γιος του Σόλμπεργκ, Ερικ.
Σύμφωνα με τη μήνυση, τον Ιούνιο ο Στάιν-Ερικ Σόλμπεργκ ανήρτησε σε ιστοτόπους κοινωνικής δικτύωσης ένα βίντεο με τη συζήτηση που είχε με το ChatGPT, που του είπε ότι εκείνος είχε «θεϊκή νοημοσύνη» και ότι κατάφερε να αφυπνίσει τη συνείδηση της μηχανής. Συνέκρινε τη ζωή του με την ταινία The Matrix και ενθάρρυνε τις θεωρίες του σύμφωνα με τις οποίες κάποιοι προσπαθούσαν να τον σκοτώσουν.
Ο Σόλμπεργκ χρησιμοποιούσε την εκδοχή GPT-4o, που έχει επικριθεί επειδή απευθύνεται με κολακείες στους χρήστες.
Το ChatGPT φέρεται να του είπε τον Ιούλιο ότι ο εκτυπωτής του αναβοσβήνει επειδή είναι «συσκευή παρακολούθησης» που κάποιοι τη χρησιμοποιούν σε βάρος του. «Του επικύρωσε την πεποίθησή του ότι η μητέρα του και ένας φίλος προσπαθούσαν να τον δηλητηριάσουν με ψυχεδελικά φάρμακα που διαχέονταν στον αέρα μέσω των αεραγωγών του αυτοκινήτου του».
Ο Σόλμπεργκ σκότωσε τη μητέρα του στις 3 Αυγούστου.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
Κατά τ' άλλα οι Times ανέδειξαν ως «πρόσωπο της χρονιάς» για το 2025 τους «Αρχιτέκτονες της Τεχνητής Νοημοσύνης»
Οπως αναφέρει το περιοδικό, η Τεχνητή Νοημοσύνη φανέρωσε φέτος την πλήρη δυναμική της, καθιστώντας σαφές ότι «δεν υπάρχει πλέον επιστροφή»
Τους «Αρχιτέκτονες της Τεχνητής Νοημοσύνης» ανέδειξε ως «Πρόσωπο της Χρονιάς» για το 2025 το περιοδικό Time.
Οπως αναφέρει, η Τεχνητή Νοημοσύνη φανέρωσε φέτος την πλήρη δυναμική της, καθιστώντας σαφές ότι «δεν υπάρχει πλέον επιστροφή».
«Επειδή εγκαινίασαν την εποχή των “σκεπτόμενων μηχανών”, επειδή εντυπωσίασαν και ταυτόχρονα ανησύχησαν την ανθρωπότητα, επειδή μεταμορφώνουν το παρόν και διευρύνουν τα όρια του δυνατού, οι Αρχιτέκτονες της AI είναι το Πρόσωπο της Χρονιάς 2025 του TIME», γράφει το περιοδικό.
Για το 2024, Πρόσωπο της Χρονιάς είχε αναδειχθεί ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, μετά τη νίκη του που του χάρισε μια δεύτερη θητεία στον Λευκό Οίκο.
2025 was the year when artificial intelligence’s full potential roared into view, and when it became clear that there will be no turning back.
For delivering the age of thinking machines, for wowing and worrying humanity, for transforming the present and transcending the… pic.twitter.com/mEIKRiZfLo
Τουρκική σφραγίδα στις προσπάθειες επανέναρξης των συνομιλιών για το Κυπριακό επιχειρεί να βάλει ο νέος ηγέτης των Τουρκοκυπρίων Τ. Ερχουρμάν, μία ημέρα πριν από τη σημερινή πρώτη μετά από αρκετά χρόνια τριμερή συνάντηση στο νησί, υπό την αιγίδα της Προσωπικής Απεσταλμένης του γ.γ. του ΟΗΕ για το Κυπριακό.
Η συνάντηση του προέδρου Ν. Χριστοδουλίδη και του Τ. Ερχουρμάν, παρουσία της Άνγκελα Όλγκιν, θα γίνει το απόγευμα στη Λευκωσία, σε μια πρώτη προσπάθεια διερεύνησης των προθέσεων μετά τις «εκλογές» στα κατεχόμενα και την ανάδειξη νέας ηγεσίας των Τουρκοκυπρίων, για τη δυνατότητα σύγκλησης Πενταμερούς Διάσκεψης που θα ανοίξει τον δρόμο για επανάληψη των ουσιαστικών συνομιλιών για το Κυπριακό.
Οι δύο τελευταίες συναντήσεις του σχήματος 5+1, που έγιναν στη διάρκεια του 2025, περιορίστηκαν σε συζητήσεις περί Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης και δεν μπόρεσαν να κάνουν τα αναγκαία βήματα μπροστά για επανάληψη ουσιαστικών συνομιλιών, λόγω της άκαμπτης θέσης της Άγκυρας για εγκατάλειψη της λύσης του ομοσπονδιακού μοντέλου και υιοθέτηση της λύσης των δύο κρατών.
Ο κ. Ερχουρμάν, που πολλοί έσπευσαν να πανηγυρίσουν για την εκλογή του θεωρώντας ότι το μετριοπαθές προφίλ του θα διευκολύνει την επανάληψη των συνομιλιών, αν και δεν αναφέρεται σε «δύο κράτη», περιέγραψε τις θέσεις του και σε χθεσινή συνέντευξή του, όπου ουσιαστικά ελάχιστα απέχει από την επίσημη τουρκική θέση. Ο ίδιος έσπευσε να στείλει όλο αυτό το διάστημα καθησυχαστικά μηνύματα στην Άγκυρα, τονίζοντας ότι για όλα τα βήματά του θα υπάρχει συνεννόηση με την Τουρκία.
Ο Τ. Ερχουρμάν, τόνισε ότι δεν πρόκειται να υπάρξει επανεκκίνηση των συνομιλιών από εκεί που σταμάτησαν στο Κραν Μοντανά και έθεσε ένα πλαίσιο τεσσάρων αρχών, όπως είπε: «πολιτική ισότητα, διατήρηση των κεκτημένων, διαπραγματεύσεις με προγραμματισμένη διάρκεια και να μην υπάρξει επιστροφή στο status quo σε περίπτωση αποτυχίας των διαπραγματεύσεων».
Με εύσχημο τρόπο και χωρίς τη σκληρή ορολογία της Άγκυρας και του Ε. Τατάρ, ο Τ. Ερχουρμάν ουσιαστικά περιέγραψε τη λύση των δύο κρατών.
Ωστόσο, ο Τουρκοκύπριος ηγέτης έθεσε και μια σειρά ακόμη ζητημάτων που δείχνουν ότι βρίσκεται σε πλήρη ευθυγράμμιση με την Άγκυρα: έθεσε ως προτεραιότητα τη συμμετοχή των Τουρκοκυπρίων σε οποιαδήποτε συμφωνία για τα ενεργειακά αλλά και για οποιαδήποτε αμυντική ή εξοπλιστική συμφωνία της Κυπριακής Δημοκρατίας! Ουσιαστικά ζητώντας μερίδιο εξουσίας και στον Νότο, την ώρα που ο ίδιος και η Άγκυρα υποστηρίζουν την «κρατική οντότητα» των Κατεχομένων στον βόρειο τομέα του νησιού.
Ο κ. Ερχουρμάν επανέφερε την πρόταση Ακιντζί, την οποία συχνά προβάλει η Άγκυρα, για «κοινό μηχανισμό διαχείρισης των υδρογονανθράκων», η οποία φυσικά δεν μπορεί καν να τεθεί προς συζήτηση. Αντιθέτως, είχε προταθεί από τον Ν. Αναστασιάδη ταμείο, από το οποίο θα εξασφάλιζαν το μερίδιό τους από την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων, μετά τη λύση, οι Τουρκοκύπριοι.
Όμως ο Τουρκοκύπριος ηγέτης στράφηκε και εναντίον όλων των έργων, ακόμη και των μεγάλων project που αναπτύσσονται στην περιοχή, όπως ο IMEC αλλά και ο διασυνδετήριος αγωγός GSI, κατηγορώντας τη Λευκωσία ότι αποκλείει το ψευδοκράτος και την Τουρκία από τα έργα αυτά, υπονομεύοντας έτσι την εμπιστοσύνη μεταξύ των δύο κοινοτήτων!
Κατηγορώντας επίσης την Κυπριακή Δημοκρατία για τα μέτρα ενίσχυσης της άμυνας και της αποτρεπτικής ισχύος της, ο Τ. Ερχουρμάν υποστηρίζει ότι όλα αυτά γίνονται χωρίς καμία διαβούλευση με τους Τουρκοκυπρίους (!) και φθάνει στο σημείο να επικαλεστεί το Σύνταγμα του 1960, λέγοντας ότι η «ελληνοκυπριακή διοίκηση» έχει κάνει μονομερή βήματα σε στρατηγικούς τομείς όπως άμυνα, ασφάλεια και ενέργεια, κάτι που είναι αντίθετο με το ιδρυτικό καθεστώς του 1960, βάσει του οποίου ο Τουρκοκύπριος Αντιπρόεδρος είχε δικαίωμα βέτο σε θέματα ασφάλειας.
Ο εκπρόσωπος του κατοχικού καθεστώτος μάλιστα εκφράζει την διαμαρτυρία του γιατί όπως λέει ότι «αποφάσεις που αφορούν ολόκληρο το νησί ελήφθησαν αγνοώντας το μισό νησί».
Καθώς καμιά πλευρά δεν επιθυμεί να «φορτωθεί την ευθύνη για ένα πρόωρο αδιέξοδο ,αναμένεται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον ο τρόπος που θα χειριστεί την Τριμερή η εκπρόσωπος του ΟΗΕ που χωρίς να επιρρίπτει ευθύνες στη πλευρά που υπονομεύει την επανέναρξη των συνομιλιών αναζητά τρόπους ώστε να ξεκινήσει μια νέα διαδικασία χωρίς να έχει ρητά ξεκάθαρο στόχο την επίτευξη μιας ομοσπονδιακής λύσης σύμφωνα με τις αποφάσεις του ΣΑ του ΟΗΕ και το κοινοτικό κεκτημένο
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης «εόρτασε» τη δεύτερη επέτειο της Διακήρυξης των Αθηνών με την Τουρκία (7 Δεκεμβρίου 2023), υπερτονίζοντας τη θετική πτυχή της -επί κλωστής κρεμάμενης- ύφεσης στο Αιγαίο, αποσιωπώντας τα έκτοτε κέρδη της Άγκυρας και κρύβοντας διαδικασίες μυστικού διαλόγου που γνωρίζουν ακόμα και τρίτες χώρες, χωρίς ενημέρωση ούτε καν των μελών της κυβέρνησής του.
Ο διάλογος με τον πρόεδρο Ρ.Τ. Ερντογάν είναι απαραίτητος, αλλά το πρόβλημα είναι ο τρόπος που διεξάγεται ήδη από το 2019, όταν ο Πρωθυπουργός ανέλαβε τα καθήκοντά του. Ανέμενε τότε, όπως αναγνώρισε σε συνέντευξή του σε τηλεοπτικό δίκτυο των ΗΠΑ ένα χρόνο αργότερα, ότι θα ασχολείτο κυρίως με τα ζητήματα της οικονομίας και όχι με τις ελληνοτουρκικές σχέσεις.
Το 2020, ενώ αντιμετώπισε επιτυχώς τη μεταναστευτική «εισβολή», σύρθηκε σε μυστικό διάλογο σε επίπεδο διπλωματικών συμβούλων υπό την εποπτεία του Βερολίνου.
Και αναγκάστηκε να τερματίσει τη θερινή αντιπαράθεση των πολεμικών ναυτικών Ελλάδας και Τουρκίας με τη γνωστή δήλωση του τότε υπουργού Επικρατείας (και νυν Εξωτερικών) Γιώργου Γεραπετρίτη περί «κόκκινης γραμμής» -μόνο- στα 6 ν.μ.
Το 2021, η Αθήνα επανήλθε στις διερευνητικές συνομιλίες με την Άγκυρα μέχρι που διαπιστώθηκε ότι η τουρκική πλευρά επεδίωξε την ηπιότητα, για να αποκλείσει και την παραμικρή πιθανότητα (ηπιότατων) κυρώσεων της Ε.Ε. και για να προσεγγίσει τη διοίκηση Μπάιντεν στις ΗΠΑ.
Το 2022, ο κ. Μητσοτάκης αναχώρησε με πέντε μεγαλόφωνα «ευχαριστώ» προς τον Τούρκο Πρόεδρο στα μόλις 20 δευτερόλεπτα του ξεπροβοδίσματός του από την Προεδρική Κατοικία της Κωνσταντινούπολης και με τη δημόσια πρόβλεψη θετικής πορείας σχέσεων με σύγκληση του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας (ΑΣΣ).
Η τουρκική απάντηση ήρθε με μαζικές υπερπτήσεις νησιών του Αιγαίου και ηπειρωτικού εδάφους στον Έβρο και με την επαναλαμβανόμενη προπαγάνδα (που ουδέποτε διαψεύστηκε από την Αθήνα) ότι είχε συμφωνηθεί διμερής διάλογος εφ’ όλης της ύλης.
Από εκεί και πέρα, οι ισορροπίες μετά την υπογραφή της Διακήρυξης των Αθηνών και τα γεγονότα της τελευταίας διετίας συνοψίζονται ως εξής:
Ως προς την αεροναυτική ένταση, ο Πρωθυπουργός υπογράμμισε, στο προ ημερών συνέδριο Athens Policy Dialogues, ότι ο «σημαντικότατος περιορισμός, συχνά μηδενισμός των παραβιάσεων και των παραβάσεων είναι μία σημαντική επιτυχία». Η διατύπωση του κ. Μητσοτάκη είναι μόνον εν μέρει ακριβής και δίνει έμφαση αποκλειστικά στην ποσοτική και όχι στην ποιοτική διάσταση.
Γιατί, ασφαλώς μειώνονται οι πιθανότητες δυστυχήματος και τα έξοδα των αναχαιτήσεων, αλλά ακόμα και μία ή δύο καθημερινές παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου αρκούν για την καταγραφή των τουρκικών θέσεων και διεκδικήσεων. Οι δε παραβάσεις των κανόνων εναέριας κυκλοφορίας στο FIR Αθηνών είναι αυξημένες (με εξαίρεση τον Οκτώβριο) συγκριτικά με τα προηγούμενα έτη μαζί με τα περιστατικά παρενόχλησης πτήσεων της πολιτικής αεροπορίας μέσω ασυρμάτου.
Οι παρενοχλήσεις -πέραν της επικίνδυνης σύγχυσης στους πιλότους- αποτελούν παραβίαση και εθνικής κυριαρχίας και εθνικής αρμοδιότητας. Επίσης, ο κ. Μητσοτάκης αποκρύπτει την εντυπωσιακή αύξηση παραβιάσεων των ελληνικών χωρικών υδάτων από πλοία του τουρκικού Ναυτικού και της Ακτοφυλακής και αλιευτικά σκάφη.
Στα ζωτικά θέματα της ενέργειας, αποσιωπάται η ωμή, δυσάρεστη και ντροπιαστική αλήθεια. Η Τουρκία πέτυχε μόνο με ένα διήμερο επίδειξης ναυτικής ισχύος στην Κάσο τον Ιούλιο του 2024 και μόνο με τη σιωπή της κατά τη διάρκεια ολόκληρου του 2025 να εξουδετερώσει το -κορυφαίας εθνικής και οικονομικής σημασίας- έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ (Great Sea Interconnector-GSI).
Σε αυτό το θέμα, ο κ. Μητσοτάκης δεν μπορεί να κατηγορήσει κανένα άλλο. Γιατί, όταν το 2022 οι ΗΠΑ απέσυραν τη στήριξή τους από το (ίσως ανεδαφικό) έργο του αγωγού φυσικού αερίου EastMed με την ίδια όδευση, είχε δηλώσει πως θα υπάρξουν σημαντικότερες ευκαιρίες και οφέλη από την ηλεκτρική διασύνδεση. Οι πρόσφατες κυβερνητικές υποσχέσεις περί νέων μελετών και νέων επενδυτών (της αμερικανικής DFC ή άλλων), μικρή αξία έχουν όσο διατηρείται η τουρκική απειλή κατά του έργου.
Άλλωστε, ο υπουργός Εσωτερικών και επικεφαλής του «Εθνικού Συμβουλίου Ενεργειακής Κυριαρχίας» των ΗΠΑ, Νταγκ Μπέργκαμ, επεσήμανε πως «εμείς κινηθήκαμε έξυπνα και μείναμε εκτός της διαπραγμάτευσης, δεν είναι δική μας δουλειά».
Η Διακήρυξη των Αθηνών περιέχει συγκεκριμένες διατάξεις για «Πολιτικό Διάλογο» και διερευνητικές- «διαβουλευτικές» (κατά την ορολογία της Άγκυρας) συνομιλίες, τη «Θετική Ατζέντα» για την οικονομία και άλλα «ήπια» θέματα και τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης στο στρατιωτικό τομέα.
Ακόμα κι αν δεχθούμε την άποψη του Πρωθυπουργού ότι, δια αυτών, θα προωθούνταν τα καλώς εννοούμενα συμφέροντα των δύο χωρών, έγιναν κάποια βήματα το 2024 και απολύτως τίποτα το 2025.
Η πρωτοβουλία του Πρωθυπουργού, τον περασμένο Οκτώβριο, για τη σύγκληση Πενταμερούς Διάσκεψης της Ανατολικής Μεσογείου περιφρονείται μέχρι στιγμής από την Τουρκία.
Μακάρι …να συνεχιστεί αυτή η τακτική της, αν και παραβιάζει το πνεύμα της Διακήρυξης των Αθηνών. Κύριο θέμα της ατζέντας της διάσκεψης αποτελεί η θαλάσσια οριοθέτηση, όσο κι αν προβάλλονται σαν ισοβαρή το Μεταναστευτικό, το περιβάλλον, η ενέργεια και, γενικότερα, η συνδεσιμότητα. Προκύπτει μάλιστα ένα οξύμωρο.
Η Τουρκία δεν αποδέχεται τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, οπότε η Ελλάδα, η Κύπρος και η Αίγυπτος δεν είναι δυνατόν να δεχθούν, στο πλαίσιο της διάσκεψης, να αναιρέσουν τις δικές τους συμφωνίες που υπογράφηκαν βάσει του Διεθνούς Δικαίου.
Και στην απίθανη περίπτωση που κ. Ερντογάν θα ακύρωνε το μνημόνιο με τη Λιβύη και θα αποδεχόταν την UNCLOS, η διάσκεψη δεν μπορεί να εξετάσει ζητήματα θαλάσσιων οριοθετήσεων, γιατί αποτελούν θέμα εθνικής αρμοδιότητας. Άλλωστε, γι’ αυτούς και άλλους λόγους, ο Πρωθυπουργός είχε απορρίψει την ιδέα μιας τέτοιας διάσκεψης, όταν προτάθηκε από την Ε.Ε. στα τέλη του 2020.
Ο κ. Μητσοτάκης παρουσιάζει ως επιτυχία του το γεγονός ότι η Τουρκία δεν εντάχθηκε στο πρόγραμμα των φθηνών αμυντικών δανείων μέσω του προγράμματος SAFE. Είναι αληθές ότι η Ελλάδα στήριξε την επιβολή όρων, αλλά πραγματική αιτία του ως τώρα αποκλεισμού της Τουρκίας είναι η αντίθεση ισχυρότερων κρατών-μελών της Ε.Ε., όπως η Γαλλία, που δεν θέλουν να πληγούν τα συμφέροντα των αμυντικών βιομηχανιών τους.
Ακόμα και η Ιταλία, που συνεργάζεται με την Άγκυρα σε πλήθος αμυντικών προγραμμάτων, προτιμά το όριο του 35% τουρκικής συμμετοχής που έχει επιβάλλει η Ε.Ε. και όχι την ένταξή της στο SAFE. Επίσης, είναι γνωστό ότι η Κομισιόν δεν επέδειξε τους περασμένους μήνες ενδιαφέρον για την ταχεία εξέταση της τουρκικής αίτησης για το SAFE.
Ο αρνητικός απολογισμός της 2ης επετείου της Διακήρυξης των Αθηνών βρίσκεται σε πλήρη αντίθεση με τις κυβερνητικές θεωρίες περί ιστορικής συμφωνίας μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Το πρόβλημα, βέβαια, δεν είναι ότι οι κύριοι Μητσοτάκης και Γεραπετρίτης έκαναν αμετροεπείς δηλώσεις, αλλά ότι το πίστευαν πραγματικά. Διπλωμάτες με βαθιά γνώση των αθέατων επαφών συζητούν -με μεγάλη δόση κλαυσίγελου- τον ενθουσιασμό του κ. Γεραπετρίτη, μετά από ένα τηλεφώνημα με τον ομόλογό του, Χ. Φιντάν, το καλοκαίρι του 2023, για τα «μέγιστα επιτεύγματα που έχουμε μπροστά μας»!
Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα “Δημοκρατία” στις 10 Δεκεμβρίου 2025 amynanet.gr
Χωρίς υπερβολή, η Ευρώπη σήμερα είναι περισσότερο αντικείμενο της πολιτικής άλλων ανθρώπων, παρά ένας παράγοντας ικανός να επηρεάσει τον υπόλοιπο κόσμο
Μιχάλης Ψύλος • psilosm@naftemporiki.gr
Ο πιο ισχυρός πολιτικός της Ευρώπης δεν είναι Ευρωπαίος, αλλά Αμερικανός! Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει μεγαλύτερη επιρροή στην Ευρώπη από οποιονδήποτε άλλον Ευρωπαίο ηγέτη.
Αυτή είναι η εκτίμηση της ευρωπαϊκής ιστοσελίδας Politico, στον κατάλογο που εκδίδει κάθε χρόνο με την αξιολόγηση των 28 σημαντικότερων Ευρωπαίων ηγετών. Μπορεί η αξιολόγηση να ακούγεται παράλογη, αλλά το Politico εξηγεί ότι καμία άλλη προσωπικότητα δεν έχει τόση επιρροή στην ευρωπαϊκή πολιτική όσο ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών.
«Παραδοσιακά η λίστα των 28 περιλαμβάνει μόνο Ευρωπαίους – ανθρώπους που ζουν ή εργάζονται στην ήπειρο. Αλλά αν υπήρξε ποτέ μια στιγμή για να γίνει μια εξαίρεση, αυτή είναι τώρα», εξηγεί το Politico. «Η σκιά του Τραμπ απλώνεται τόσο έντονα πάνω από τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες που οι αποφάσεις του – ή οι εκρήξεις του – έχουν αναδιαμορφώσει τα πάντα, από τους αμυντικούς προϋπολογισμούς μέχρι την εμπορική πολιτική και την εσωτερική πολιτική, εντός των επιμέρους χωρών.
Για την ιστορία, στη λίστα του Politico με τους 28 σημαντικότερους ηγέτες στην Ευρώπη, τρίτος είναι ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς, πέμπτος ο Βλάντιμιρ Πούτιν, 14ος ο Ζελένσκι και μόλις 19ος ο Εμμανουέλ Μακρόν. Για Ελληνες φυσικά, ούτε λόγος να γίνεται!
Χωρίς υπερβολή, η Ευρώπη σήμερα είναι περισσότερο αντικείμενο της πολιτικής άλλων ανθρώπων, παρά ένας παράγοντας ικανός να επηρεάσει τον υπόλοιπο κόσμο.
Το είχε πει ο Όμηρος
Όπως έλεγε, σύμφωνα με τον Όμηρο στην Ιλιάδα, ο Αχιλλέας στον Αγαμένονα: «Δημοβόρος βασιλεύς, επεί ουτιδανοίσιν ανάσσεις»- Λαοφάγε βασιλιά, κυβερνάς «ουτιδανούς», δηλαδή, τιποτένιους!
Και απέναντι σε αδύναμους υποτακτικούς, ο «λαοφάγος βασιλιάς», δεν διστάζει να έχει έναν κώδικα, σκόπιμα απρόβλεπτο και πολλές φορές και επικίνδυνο: Κολακεύει και υποκινεί ταυτόχρονα. Καυχιέται και κοροϊδεύει. Επαίρεται και κατακεραυνώνει τους άλλους, μερικές φορές στην ίδια πρόταση. Με μια ωμή γλώσσα που κανένας παγκόσμιος ηγέτης δεν τολμά να χρησιμοποιεί…
Η προσπάθεια να περιγραφεί η σχέση της Ευρώπης με τον Ντόναλντ Τραμπ έχει γίνει μια άσκηση πλήρους διπλωματίας. Είναι εταίρος; Περιστασιακά. Είναι απειλή; Κατά καιρούς. Μια δύναμη που αναδιαμορφώνει τη σχέση με τους δικούς του όρους; Πάντα.
Αστάθεια
Οι ηγέτες της Ευρώπης καταλαβαίνουν ότι έχουν να κάνουν με έναν ασταθή εταίρο. Βλέπουν την απρόβλεπτη κατάσταση και την αυξανόμενη ασυμμετρία.
Κάθε αποσταθεροποιητική επίδειξη κυριαρχίας από τον Τραμπ, παρά τις απεγνωσμένες παραινέσεις από την Ευρώπη, ακολουθούν πράξεις ταπείνωσης από τους Ευρωπαίους ηγέτες. Αλλά αυτό προκαλεί νέες τιμωρίες από τον «Λαοφάγο βασιλιά»
Οι «ουτιδανοί» θρηνούν κατ` ιδίαν και μουρμουρίζουν δημοσίως, για τη ζημιά που προκαλείται στη διατλαντική σχέση.
Αλλά το συλλογικό συμπέρασμα φαινόταν να είναι, προς το παρόν, η απορρόφηση των κραδασμών.
Ο ένας μετά τον άλλον, οι Ευρωπαίοι ηγέτες ελπίζουν να «πετάξουν» στην Ουάσιγκτον, με την ελπίδα πώς θα βρουν στήριξη από τον Αμερικανό πρόεδρο.
Αλλά, οι περισσότεροι «συστημικοί» ηγέτες βλέπουν με νευρικότητα τον Τραμπ να στηρίζει πολιτικές δυνάμεις στην Ευρώπη, που άλλοι τις ονομάζουν «ακροδεξιές», άλλοι «πατριωτικές», αλλά σίγουρα «φιλο-Τραμπικές». Με βάση μάλιστα, το νέο δόγμα Τραμπ, στις εκλογές που θα διεξάγονται στο εξής στις χώρες μέλη, η προοπτική μιας αμερικανικής παρέμβασης στη ζυγαριά, έχει γίνει μια διαρκής ανησυχία για πολλούς κυβερνώντες….
Ο επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας μίλησε για «λύση στα πλαίσια του διεθνούς δικαίου και της καλής γειτονίας»
Μανώλης Κωστίδης
Για μια «δίκαιη μοιρασιά» στην Ανατολική Μεσόγειο έκανε λόγο ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Χακάν Φιντάν, τονίζοντας, μεταξύ άλλων, ότι «υποστηρίζουμε την εξέταση όλων των διαφορών του Αιγαίου ως ένα σύνολο».
«Εξακολουθούμε να υποστηρίζουμε την άποψη της δίκαιης μοιρασιάς στην Ανατολική Μεσόγειο. Υποστηρίζουμε την εξέταση όλων των διαφορών του Αιγαίου ως ένα σύνολο, να βρεθεί λύση στα πλαίσια του διεθνούς δικαίου και της καλής γειτονίας με ουσιαστικό και εποικοδομητικό τρόπο. Το Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο θέλουμε να τα δούμε ως μια περιοχή ευημερίας και σταθερότητας», τόνισε ο επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας.
Ο Φιντάν ανέφερε επίσης ότι «συνεχίζουμε να θέλουμε τη διατήρηση της θετικής ατζέντας στις σχέσεις μας με την Ελλάδα».
«Κάνουμε τα βήματά μας σχετικά με την υποστήριξη των δικαιωμάτων της τουρκικής μειονότητας της Δυτικής Θράκης κι αν χρειαστεί το κάνουμε με αμοιβαιότητα», τόνισε σε άλλο σημείο.
Παραθέτουμε τις αναφορές του κειμένου Στρατηγικής Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ για Ελλάδα, Τουρκία, Ευρώπη και στην συνέχεια οι “Ανιχνεύσεις” προβαίνουν σε μια ανάλυση.
Απο την ανάλυση προκύπτει ότι η Ελλάδα θεωρείται χρήσιμη για τις ΗΠΑ αλλά όχι αναγκαία. Στο έγγραφο δεν αναφέρεται ούτε μια φορά, η Ευρώπη αντιμετωπίζεται με απαξίωση, ενώ στην Τουρκία γίνεται αναφορά για τον ρόλο της στη Μέση Αντολή στην λογική πως αν προωθήσει τηνπολιτική των ΗΠΑ θα έχει αναβαθμισμένο ρόλο.
Πρώτα οι αναφορές.
1. Τι λέει για την Ελλάδα
Στο κείμενο η Ελλάδα δεν αναφέρεται ονομαστικά πουθενά. Αυτό είναι σημαντικό από μόνο του:
– Δεν υπάρχει ειδική μνεία στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.
– Δεν υπάρχει αναφορά στη Σούδα, στο Αιγαίο, στην Ανατολική Μεσόγειο, ή σε οποιονδήποτε ελληνικό ρόλο στο ΝΑΤΟ.
– Η Ελλάδα εμφανίζεται μόνο έμμεσα ως μέρος της Ευρώπης ή της Νότιας Ευρώπης στις περιφερειακές κατηγορίες.
Τι λέει για την Ευρώπη
Κύριες αναφορές: σελ. 25–27
«Προώθηση της Ευρωπαϊκής Μεγαλοσύνης»
«Οι Αμερικανοί αξιωματούχοι έχουν συνηθίσει να σκέφτονται τα ευρωπαϊκά προβλήματα ως ζήτημα ανεπαρκών στρατιωτικών δαπανών και οικονομικής στασιμότητας. Υπάρχει αλήθεια σε αυτό, αλλά τα πραγματικά προβλήματα της Ευρώπης είναι ακόμα βαθύτερα.»
«Η ηπειρωτική Ευρώπη χάνει μερίδιο του παγκόσμιου ΑΕΠ — από 25% το 1990 σε 14% σήμερα — εν μέρει λόγω εθνικών και υπερεθνικών κανονισμών που υπονομεύουν τη δημιουργικότητα και την εργατικότητα.»
«Αλλά αυτή η οικονομική παρακμή ωχριά μπροστά στην προοπτική πολιτισμικής εξαφάνισης. Τα μεγαλύτερα ζητήματα που αντιμετωπίζει η Ευρώπη περιλαμβάνουν δραστηριότητες της ΕΕ και άλλων υπερεθνικών φορέων που υπονομεύουν την πολιτική ελευθερία και την κυριαρχία, μεταναστευτικές πολιτικές που μεταμορφώνουν την ήπειρο και δημιουργούν συγκρούσεις, λογοκρισία της ελευθερίας του λόγου και καταστολή της πολιτικής αντιπολίτευσης, καταρρέουσες γεννήσεις και απώλεια εθνικών ταυτοτήτων και αυτοπεποίθησης.»
Για τη Ρωσία & τον πόλεμο στην Ουκρανία
«Η σχέση της Ευρώπης με τη Ρωσία είναι το σημείο όπου η έλλειψη αυτοπεποίθησης είναι πιο εμφανής.»
«Είναι βασικό συμφέρον των Ηνωμένων Πολιτειών να διαπραγματευτούν μια γρήγορη παύση των εχθροπραξιών στην Ουκρανία, για να σταθεροποιήσουν τις ευρωπαϊκές οικονομίες, να αποτρέψουν ανεξέλεγκτη κλιμάκωση, και να επανακαθιδρύσουν στρατηγική σταθερότητα με τη Ρωσία.»
Για τη Γερμανία και την Κίνα
«Ο πόλεμος στην Ουκρανία είχε το διαστρεβλωτικό αποτέλεσμα να αυξήσει τις εξωτερικές εξαρτήσεις της Ευρώπης, ειδικά της Γερμανίας. Σήμερα, οι γερμανικές χημικές εταιρείες χτίζουν τεράστια εργοστάσια στην Κίνα, χρησιμοποιώντας ρωσικό φυσικό αέριο που δεν μπορούν να προμηθευτούν στην πατρίδα τους.»
Για τη δημοκρατία στην Ευρώπη
«Η κυβέρνηση Τραμπ βρίσκεται σε αντίθεση με Ευρωπαίους αξιωματούχους που έχουν μη ρεαλιστικές προσδοκίες για τον πόλεμο, και που βρίσκονται σε ασταθείς κυβερνήσεις μειοψηφίας, πολλές από τις οποίες καταπατούν βασικές δημοκρατικές αρχές για να καταστείλουν την αντιπολίτευση.»
Για τον ρόλο των ΗΠΑ στην Ευρώπη
«Η Ευρώπη παραμένει στρατηγικά και πολιτισμικά ζωτική για τις ΗΠΑ.»
«Στόχος μας πρέπει να είναι να βοηθήσουμε την Ευρώπη να διορθώσει την τρέχουσα πορεία της.»
Συγκεκριμένες αμερικανικές προτεραιότητες για την Ευρώπη
• «Επανακαθίδρυση συνθηκών σταθερότητας στην Ευρώπη και στρατηγικής σταθερότητας με τη Ρωσία.»
• «Ενδυνάμωση της Ευρώπης ώστε να στέκεται στα δικά της πόδια και να αναλαμβάνει πρωταρχική ευθύνη για την άμυνά της.»
• «Καλλιέργεια αντίστασης στην τρέχουσα πορεία της Ευρώπης μέσα στα ίδια τα ευρωπαϊκά έθνη.»
• «Άνοιγμα των ευρωπαϊκών αγορών σε αμερικανικά αγαθά.»
• «Ενίσχυση των υγιών εθνών της Κεντρικής, Ανατολικής και Νότιας Ευρώπης με εμπορικούς δεσμούς, πωλήσεις όπλων, πολιτική συνεργασία και πολιτιστικές ανταλλαγές.»
• «Τερματισμός της αντίληψης ότι το ΝΑΤΟ είναι μια διαρκώς επεκτεινόμενη συμμαχία.»
• «Πίεση στην Ευρώπη να αντιμετωπίσει την κινεζική βιομηχανική υπερχωρητικότητα, την τεχνολογική κλοπή και την κυβερνοκατασκοπεία.»
Τι λέει για την Τουρκία
Μοναδική άμεση αναφορά: σελ. 28
Η Τουρκία αναφέρεται μία και μόνο φορά — στο τμήμα για τη Μέση Ανατολή και ειδικά για τη Συρία:
«Syria remains a potential problem, but with American, Arab, Israeli, and Turkish support may stabilize and reassume its rightful place as an integral, positive player in the region.»
«Η Συρία παραμένει ένα πιθανό πρόβλημα, αλλά με αμερικανική, αραβική, ισραηλινή και τουρκική υποστήριξη μπορεί να σταθεροποιηθεί και να επανακτήσει τη δικαιωματική της θέση ως έναν αναπόσπαστο, θετικό παίκτη στην περιοχή.»
Η Νέα Στρατηγική Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ:
Τι Σημαίνει για Ελλάδα, Τουρκία και Ευρωπαϊκή Ασφάλεια
ΑΝΑΛΥΣΗ - ΑΝΙΧΝΕΥΣΕΙΣ
Η νέα Στρατηγική Εθνικής Ασφάλειας των Ηνωμένων Πολιτειών, αποτελεί μια από τις πιο αποκαλυπτικές χαρτογραφήσεις των αμερικανικών προτεραιοτήτων στη σύγχρονη γεωπολιτική περίοδο. Πρόκειται για ένα κείμενο που δείχνει προς τα πού στρέφουν την προσοχή τους οι ΗΠΑ.
Για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες, η Ελλάδα δεν εμφανίζεται πουθενά. Ούτε ως σύμμαχος, ούτε ως περιφερειακός σταθεροποιητής, ούτε ως κρίσιμος παίκτης στην Ανατολική Μεσόγειο. Το κείμενο δεν περιέχει ούτε μία αναφορά σε βάσεις, διευκολύνσεις, γεωγραφικά σημεία ή στρατηγικούς ρόλους που σχετίζονται με την Αθήνα. Σε μια περίοδο όπου η χώρα προβάλλει ως ενεργειακός κόμβος και πυλώνας σταθερότητας, η απουσία αυτή δεν είναι ουδέτερη∙ είναι πολιτική τοποθέτηση.
Αντίθετα, η Τουρκία εμφανίζεται, έστω και μια μόνο φορά, σε ένα σημείο κομβικής σημασίας: ως δύναμη που, μαζί με τις ΗΠΑ, το Ισραήλ και αραβικά κράτη, μπορεί να συμβάλει στη σταθεροποίηση της Συρίας. Η επιλογή αυτή δεν είναι τυχαία. Σηματοδοτεί ότι η Ουάσιγκτον, παρά τις πολυετείς εντάσεις, εξακολουθεί να θεωρεί την Άγκυρα απαραίτητο παράγοντα για την περιφερειακή αρχιτεκτονική ασφαλείας.
Με άλλα λόγια, η Τουρκία παραμένει “μέρος της λύσης” και όχι “μέρος του προβλήματος”.
Η σύγκριση είναι αναπόφευκτη: η Ελλάδα απούσα∙ η Τουρκία παρούσα. Αυτό μεταφράζεται σε διεθνές βάρος, επιρροή και πρόσβαση στα κέντρα λήψης αποφάσεων.
Η Υποβάθμιση της Ευρώπης και οι Ανατροπές στο ΝΑΤΟ
Το κείμενο αντιμετωπίζει την Ευρώπη όχι ως εταίρο ισχύος, αλλά ως ήπειρο σε βαθιά κρίση. Η ανάλυση μιλά για “πολιτισμική εξαφάνιση”, “κατάρρευση της αυτοπεποίθησης”, “αποτυχημένες μεταναστευτικές πολιτικές” και για έναν πολιτικό μηχανισμό –την Ευρωπαϊκή Ένωση– που υπονομεύει εθνική κυριαρχία και δημοκρατικές ελευθερίες. Πρόκειται για μια σκληρή διάγνωση, πρωτοφανή σε επίσημο έγγραφο αμερικανικής στρατηγικής.
Ακόμη σοβαρότερο είναι το πολιτικό μήνυμα: η Ευρώπη πρέπει να αναλάβει την άμυνά της μόνη της. Οι ΗΠΑ αποσύρουν βαθμιαία το βάρος της ευρωπαϊκής ασφάλειας και απαιτούν από τα κράτη μέλη του ΝΑΤΟ να φθάσουν το 5% του ΑΕΠ σε αμυντικές δαπάνες – στόχος ανέφικτος για πολλές οικονομίες της Ένωσης. Οι ΗΠΑ δηλώνουν επίσης ότι πρέπει να τερματιστεί η “αντίληψη” του ΝΑΤΟ ως συμμαχίας που επεκτείνεται διαρκώς.
Αυτό έχει δύο άμεσες συνέπειες: Οι ΗΠΑ θα εμπλέκονται λιγότερο σε διμερείς ευρωπαϊκές κρίσεις, άρα και στα ελληνοτουρκικά.
Το πλαίσιο ασφαλείας της Ελλάδας αδυνατίζει, καθώς το ΝΑΤΟ μετασχηματίζεται από εργαλείο συλλογικής εγγύησης σε μηχανισμό επιμερισμού βαρών.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Ελλάδα βρίσκεται σε δυσμενέστερη θέση: λιγότερη αμερικανική προσοχή, αποστασιοποίηση του ΝΑΤΟ και μια Ευρώπη που οι ίδιοι οι Αμερικανοί θεωρούν εύθραυστη και πολιτικά διχασμένη.
Η Τουρκία ως Περιφερειακός Κόμβος: Ένα Νέο Αμερικανικό Παράδειγμα
Η μοναδική αναφορά στην Τουρκία έχει μεγαλύτερο βάρος από ό,τι φαίνεται. Οι ΗΠΑ την εντάσσουν ξανά στο τρίγωνο ισχύος ΗΠΑ–Ισραήλ–Αραβικός Κόλπος. Αυτό αποτελεί μια de facto αποκατάσταση της Τουρκίας μετά από χρόνια προβλημάτων – από τους S-400, έως τη σύγκρουση με τη Γαλλία, τις προκλήσεις στη Λιβύη και τις κρίσεις στο Αιγαίο.
Το μήνυμα της Ουάσιγκτον προς την Άγκυρα είναι σαφές:
“Αν βοηθάς στις αμερικανικές προτεραιότητες (Συρία, Μεσανατολικό, ενεργειακές ροές), θα έχεις ρόλο και επιρροή.”
Οι ΗΠΑ υιοθετούν ένα ψυχρά πραγματιστικό μοντέλο: η Τουρκία μπορεί να είναι δύσκολος σύμμαχος, αλλά είναι απαραίτητος σύμμαχος.
Αυτό δίνει στον Ερντογάν (ή στον διάδοχο του) ευρύτερα περιθώρια κινήσεων στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο. Η Ουάσιγκτον δείχνει ότι δεν θα εμπλακεί ενεργά στις διμερείς εντάσεις, εφόσον η Άγκυρα παραμένει χρήσιμη στα μεσανατολικά μέτωπα.
Η Ελλάδα Εκτός Κάδρου: Μια Επικίνδυνη Σιωπή
Η ελληνική απουσία συνιστά ένα σαφές διπλωματικό μήνυμα: η Ουάσιγκτον δεν θεωρεί την Αθήνα κρίσιμο παράγοντα για τη σταθερότητα της περιοχής.
Αυτό δεν σημαίνει ότι οι ΗΠΑ δεν εκτιμούν την Ελλάδα∙ σημαίνει όμως ότι δεν τη θεωρούν αναγκαία για την επίτευξη των δικών τους στόχων.
Η Σούδα, η Αλεξανδρούπολη, η προώθηση αμερικανικών συμφερόντων στην ΕΕ, όλα αυτά που η Αθήνα θεωρεί κεντρικά, δεν εμφανίζονται ως στρατηγικές προτεραιότητες στο έγγραφο.
Για την Ελλάδα, αυτό συνεπάγεται τρεις αναγκαίες κινήσεις: Επανατοποθέτηση στην αμερικανική σκηνή με ενεργή διπλωματία και πολιτικό lobbying.
Εμβάθυνση συμμαχιών με Γαλλία, Ισραήλ και Αίγυπτο, που έχουν κοινά συμφέροντα έναντι της Τουρκίας.
Αναβάθμιση της αποτρεπτικής ισχύος, διότι σε περιβάλλον μειωμένης αμερικανικής προσοχής, η Ελλάδα πρέπει να στηρίζεται περισσότερο στις δικές της δυνατότητες.
Η νέα αμερικανική στρατηγική μετακινεί τον άξονα ενδιαφέροντος από το Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο προς τον Ινδο-Ειρηνικό και τη Μέση Ανατολή. Σε αυτό το νέο περιβάλλον, η Ελλάδα πρέπει να αποδείξει εκ νέου τη χρησιμότητά της.
Συμπέρασμα: Ένας Δύσκολος Κόσμος για τους Μικρότερους Παίκτες
Η Στρατηγική Εθνικής Ασφάλειας του 2025 δεν είναι απλώς ένα έγγραφο∙ είναι η πολιτική βούληση της μεγαλύτερης δύναμης του πλανήτη. Και αυτή η βούληση λέει δύο πράγματα: πρώτον, ότι η Τουρκία παραμένει αναγκαία∙ δεύτερον, ότι η Ελλάδα δεν είναι καθοριστική για τις αμερικανικές επιδιώξεις.
Για την Αθήνα, αυτό σημαίνει ότι η εποχή όπου η παρουσία εντός ΝΑΤΟ αρκούσε για να εξασφαλίσει πολιτική υποστήριξη έχει παρέλθει. Η χώρα χρειάζεται ενεργητική στρατηγική, δικτύωση, επενδύσεις στην άμυνα και νέα συμμαχικά σχήματα.
Σε μια εποχή όπου οι ΗΠΑ επανακαθορίζουν το διεθνές τοπίο, η Ελλάδα δεν μπορεί να περιμένει παθητικά. Πρέπει να επιβάλει την παρουσία της – αλλιώς θα συνεχίσει να γράφεται στις “σιωπές” των μεγάλων στρατηγικών.
«Η ενεργειακή χρησιμότητα της Ελλάδας δεν μεταφράζεται αυτόματα σε γεωπολιτικό βάρος.»
Η Ελλάδα είναι πράγματι χρήσιμη, όχι όμως αναγκαία. Αυτό είναι το κρίσιμο σημείο που πολλοί αγνοούν.
Οι ΗΠΑ χρησιμοποιούν την Ελλάδα για LNG προς τα Βαλκάνια, για ανατροφοδότηση της Ανατολικής Ευρώπης, για τον περιορισμό της ρωσικής ενέργειας και για στρατιωτικές διευκολύνσεις. Αλλά η Ουάσιγκτον βλέπει αυτά τα projects ως τεχνικά εργαλεία, όχι ως λόγο στρατηγικής αναβάθμισης της Αθήνας.
Τι σημαίνει αυτό πρακτικά;
1) Η Ελλάδα είναι μέρος υποδομής, όχι πυλώνας στρατηγικής
Στην αμερικανική αντίληψη, ο ενεργειακός διάδρομος LNG προς Βορρά:
– μπορεί να λειτουργήσει μέσω διαφορετικών κόμβων,
– είναι αναστρέψιμος,
– δεν απαιτεί εγγυήσεις ασφαλείας,
– δεν αλλάζει την αρχιτεκτονική ισχύος της περιοχής.
Άρα δεν ανεβάζει την Ελλάδα επίπεδο στον σχεδιασμό των ΗΠΑ.
2) Η Ελλάδα δεν είναι αναντικατάστατη — και οι ΗΠΑ το ξέρουν
Αν η Ελλάδα ήταν πραγματικά κρίσιμη, θα εμφανιζόταν στο έγγραφο ασφαλείας.
Δεν εμφανίζεται. Γιατί;
Διότι οι ΗΠΑ έχουν εναλλακτικές:
– Τουρκία–Βουλγαρία
– Ρουμανία–Ουκρανία
– LNG terminals σε Κροατία και Πολωνία
– EastMed σε διαφορετικές εκδοχές (ακόμη και μέσω Τουρκίας, αν αλλάξουν οι συνθήκες)
Η Ουάσιγκτον σκέφτεται πάντα με όρους redundancy: αποφεύγει να εξαρτάται από έναν μόνο διάδρομο.
3) Η ενεργειακή σημασία είναι οικονομική, όχι στρατηγική
Αντιθέτως:
– Η Τουρκία είναι στρατηγικός παράγοντας για Συρία, Ιράν, Ισραήλ.
– Η Ελλάδα είναι διευκόλυνση για LNG.
Σε σκληρή ρεαλιστική πολιτική, αυτό κάνει τεράστια διαφορά.
4) Οι ΗΠΑ δεν θεωρούν ότι η Ελλάδα κινδυνεύει
Ένα από τα μεγάλα προβλήματα για την Αθήνα είναι ότι:
– οι ΗΠΑ θεωρούν την Ελλάδα σταθερό, δυτικό και προβλέψιμο παίκτη,
– δηλαδή όχι πηγή κρίσης.
Η Τουρκία όμως είναι πηγή κρίσης σε πολλά μέτωπα —
άρα είναι πάντα στο κέντρο του τραπεζιού.
Ο Θουκυδίδης έχει μια ωμή αλήθεια: ο χρήσιμος και προβληματικός παίκτης έχει μεγαλύτερη διαπραγματευτική αξία από τον χρήσιμο αλλά προβλέψιμο.
5) Η Ελλάδα βλέπει το LNG ως “ισχύ”, οι ΗΠΑ το βλέπουν ως “project”
Η Αθήνα θεωρεί ότι:
– Αλεξανδρούπολη
– FSRUs
– TAP/IGB
– Διασυνδέσεις με Βαλκάνια
της δίνουν αναβαθμισμένο ρόλο.
Οι ΗΠΑ όμως τα βλέπουν ως:
– τεχνικές λύσεις,
– εργαλεία διαφοροποίησης ενέργειας,
– “low risk – high utility” projects.
Δεν τα θεωρούν μοχλούς ισχύος της Ελλάδας στο περιφερειακό γίγνεσθαι.
Γι’ αυτό η Ελλάδα χρησιμοποιείται χωρίς να αναβαθμίζεται.
«Οι ΗΠΑ χρησιμοποιούν την Ελλάδα όπου τη χρειάζονται, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι της αποδίδουν ρόλο αποφασιστικής σημασίας στη διεθνή πολιτική. Χρησιμότητα δεν σημαίνει ισχύ. Οι αγωγοί και τα LNG terminals δεν ανεβάζουν μια χώρα στο επίπεδο της Τουρκίας, η οποία παραμένει γεωπολιτικός παίκτης-κλειδί στη Μέση Ανατολή.»
Αυτό είναι σκληρό, αλλά είναι η πραγματικότητα της αμερικανικής στρατηγικής σκέψης.
Ο Ειδικός Απεσταλμένος των ΗΠΑ για τη Συρία, Τομ Μπαράκ, υποστήριξε ότι η δεκαετιών στρατηγική της Ουάσιγκτον για την εγκαθίδρυση κουρδικών περιοχών στο Ιράκ και τη Συρία δεν έχει φέρει την αναμενόμενη σταθερότητα, αλλά αντίθετα έχει παρομοιάσει τη Μέση Ανατολή με τα «Βαλκάνια».
Ο Μπαράκ περιέγραψε την τρέχουσα κατάσταση στο Ιράκ ως «απόλυτο χάος».
Μιλώντας στην εφημερίδα The National, με έδρα τα ΗΑΕ, ο Μπαράκ επέκρινε έντονα τις προηγούμενες αμερικανικές παρεμβάσεις. Παρομοίασε την κατασκευή ημιαυτόνομων κουρδικών δομών που βασίζονται σε έναν «κατακερματισμένο φεντεραλισμό» με «τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας και όχι με τη δημιουργία ενός ενιαίου μετώπου».
«Τους αφήσαμε ήσυχους επειδή μας βολεύει»
Αναφερόμενος στην υποστήριξη που δόθηκε στην Περιφερειακή Κυβέρνηση του Κουρδιστάν και στις Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF), ο Μπαράκ είπε: «Δημιουργήσαμε ένα διαφορετικό είδος αυτόνομου κουρδικού κράτους και τους αφήσαμε να πολεμούν ο ένας τον άλλον. Γιατί; Επειδή ήταν πιο εύκολο».
Ο διπλωμάτης δήλωσε ότι η διαδικασία ήταν παρόμοια με το παράδειγμα της Γιουγκοσλαβίας και πρόσθεσε: «Αυτή η κατάσταση διαρκεί πολύ λίγο και μετά αρχίζουν να πολεμούν ο ένας τον άλλον».
Ο Μπαράκ, ο οποίος είναι επίσης Πρέσβης των ΗΠΑ στην Τουρκία, υποστήριξε ότι η πολιτική διαχωρισμού των «κουρδικών περιοχών πλούσιων σε φυσικούς πόρους» από τις κεντρικές κυβερνήσεις επιδείνωσε τις περιφερειακές εντάσεις, λέγοντας: «Οι Κούρδοι στην πλευρά όπου βρίσκεται το πετρέλαιο δεν θέλουν να αποτελέσουν μέρος αυτής της ομοσπονδιακής δομής».
«Απόλυτο χάος» και ιρανική επιρροή στη Βαγδάτη
Περιγράφοντας το πολιτικό τοπίο στο Ιράκ με ζοφερούς όρους, ο Μπαράκ δήλωσε ότι η Ουάσινγκτον έφυγε από τη χώρα «με άδεια χέρια», παρά το γεγονός ότι ξόδεψε τρισεκατομμύρια δολάρια και υπέστη εκατοντάδες χιλιάδες θύματα. Περιέγραψε την κατάσταση στη Βαγδάτη ως «απόλυτο χάος» στο οποίο φιλοϊρανικές ομάδες είχαν καταλάβει τη χώρα.
Ο Μπαράκ συνόψισε την κατάσταση του Πρωθυπουργού Σουδάνι με τα εξής λόγια:
«Έχετε έναν καλό και εκλεγμένο πρωθυπουργό όπως ο Μοχάμεντ Σία Σουδάνι, αλλά δεν έχει καμία εξουσία. Δεν μπορεί να σχηματίσει συνασπισμό στο κοινοβούλιο επειδή δομές όπως η Χασντ αλ-Σαάμπι αποτελούν εμπόδιο σε αυτό».
Πρόσθεσε ότι το Ιράν, υπό πίεση λόγω της σύγκρουσης με τη Χεζμπολάχ και τη Χαμάς, θεωρεί το Ιράκ ως «αναπόσπαστο μέρος» της σφαίρας επιρροής του και καταβάλλει μεγάλες προσπάθειες για να διατηρήσει την ηγεμονία του.
Ιστορική συμφωνία μεταξύ Συρίας και Ισραήλ πλησιάζει
Κάνοντας εντυπωσιακές δηλώσεις σχετικά με τη νέα εποχή στη Δαμασκό, ο Μπαράκ δήλωσε ότι η Συρία βρίσκεται στα πρόθυρα μιας ιστορικής συμφωνίας με το Ισραήλ. Επαινώντας το νέο συριακό καθεστώς (το καθεστώς του αλ Σαράα), ο Μπαράκ χαρακτήρισε την κυριαρχία της οικογένειας Άσαντ ως «50ετή καταστροφή» και δήλωσε ότι η νέα κυβέρνηση έφερε στο τέλος αυτής της εποχής.
Ο Μπαράκ δήλωσε ότι η μεταβατική κυβέρνηση συνεργάζεται πλήρως με τις ΗΠΑ, λέγοντας: «Κάνουν καλή δουλειά προχωρώντας υπό δύσκολες συνθήκες.
Κάνουν ό,τι τους ζητάμε σχετικά με τις σχέσεις με το Ισραήλ».
Ωστόσο, σημείωσε ότι το Ισραήλ δεν τους έχει ακόμη εμπιστευτεί πλήρως και, ως εκ τούτου, η διαδικασία ομαλοποίησης προχωρά αργά.
«Η εποχή της αλλαγής καθεστώτος έχει τελειώσει»
Τονίζοντας ότι η κυβέρνηση Τραμπ δεν σκοπεύει πλέον να αναπτύξει στρατεύματα ή να επιβάλει αλλαγή καθεστώτος σε άλλες χώρες, ο Μπαράκ ισχυρίστηκε: «Η αλλαγή καθεστώτος δεν ήταν ποτέ επιτυχής».
Πρόσθεσε ότι η Ουάσινγκτον επικεντρώνεται πλέον σε περιφερειακές λύσεις με επικεφαλής τοπικές δυνάμεις και όχι σε στρατιωτικές επιβολές.
Περιγράφοντας τον Λίβανο ως «αποτυχημένο κράτος», ο Μπαράκ δήλωσε ότι διατηρεί την ελπίδα για άμεσο διάλογο μεταξύ Βηρυτού και Τελ Αβίβ, προσθέτοντας: «Η λύση δεν θα πρέπει να περιλαμβάνει τον αφοπλισμό της Χεζμπολάχ, αλλά την αποτροπή της χρήσης αυτών των όπλων».
[iEpikaira: Το παρόν βήμα έχει αναφερθεί εδώ και πολύ καιρό για την βαλκανιοποίηση της Μ. ανατολής! Περισσότερα ΕΔΩ και ΕΔΩ και ΕΔΩ!]
Σε μια κίνηση που αναδεικνύει τον ιδιότυπο ενεργειακό σχεδιασμό της Άγκυρας, η Τουρκία αποφάσισε να παρατείνει για έναν ακόμη χρόνο δύο μεγάλες συμβάσεις προμήθειας φυσικού αερίου από τη ρωσική Gazprom, συνολικού ύψους 22 δισ. κυβικών μέτρων ετησίως, οι οποίες έληγαν στο τέλος του 2025. Η εξέλιξη έρχεται τη στιγμή που η Ευρωπαϊκή Ένωση αποφάσισε να επισπεύσει το πλήρες "μπλόκο" στο ρωσικό αέριο, αλλά και σε μια περίοδο κατά την οποία ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχει ζητήσει ευθέως από τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να περιορίσει ή ακόμη και να σταματήσει τις αγορές ρωσικού φυσικού αερίου.
Συγκεκριμένα, ο υπουργός Ενέργειας της Τουρκίας Αλπασλάν Μπαϊρακτάρ επιβεβαίωσε ότι η κρατική εταιρεία BOTAŞ και η Gazprom κατέληξαν σε συμφωνία επέκτασης των δύο συμβολαίων για έναν χρόνο. Όπως δήλωσε, "θα συνεχίσουμε να προμηθευόμαστε αέριο από τη Gazprom και την επόμενη χρονιά", σημειώνοντας όμως ότι πλέον η Άγκυρα επιδιώκει "πιο βραχυπρόθεσμες συμφωνίες, διάρκειας μέχρι ενός έτους".
Η επιλογή αυτή στέλνει σαφές μήνυμα ότι η Τουρκία δεν είναι διατεθειμένη —τουλάχιστον σε αυτή τη φάση— να απεξαρτηθεί από έναν προμηθευτή που της προσφέρει φθηνό αέριο αγωγών, κρίσιμο για τη διατήρηση της ανταγωνιστικότητας της τουρκικής βιομηχανίας και της αναπτυξιακής πορείας της οικονομίας της. Με το μερίδιο του ρωσικού αερίου να παραμένει κοντά στο 40% του ενεργειακού μείγματος, μια απότομη διακοπή θεωρείται για πολλούς στην Άγκυρα "αδιανόητη".
Προσπάθεια εξισορρόπησης με άνοιγμα προς το αμερικανικό LNG
Ωστόσο, ως αντίβαρο η τουρκική κυβέρνηση εμφανίζεται ταυτόχρονα αποφασισμένη να ενισχύσει τους ενεργειακούς δεσμούς της με τις ΗΠΑ. Ο Μπαϊρακτάρ δήλωσε στο περιθώριο ενεργειακού συνεδρίου στην Κωνσταντινούπολη ότι η Τουρκία εξετάζει σοβαρά το ενδεχόμενο επένδυσης στην έρευνα και παραγωγή παραγωγή φυσικού αερίου στις ΗΠΑ, προκειμένου —όπως είπε— "να θωρακίσουμε τη θέση μας και να δημιουργήσουμε ολόκληρη την αλυσίδα αξίας".
Υπενθυμίζεται ότι μόλις έναν μήνα νωρίτερα ο πρόεδρος Τραμπ είχε, σύμφωνα με αμερικανικά δημοσιεύματα, ζητήσει από τον Ερντογάν να ευθυγραμμιστεί με τη δυτική στρατηγική απεξάρτησης από το ρωσικό αέριο και να σταματήσει τις αγορές από τη Gazprom. Η Άγκυρα ωστόσο επέλεξε να παρατείνει τις ρωσικές συμβάσεις, κάνοντας ταυτόχρονα άνοιγμα για άμεσες επενδύσεις στον αμερικανικό ενεργειακό κλάδο.
Σημειώνεται εξάλλου ότι η Τουρκία έχει συνάψει μακροχρόνιες συμβάσεις LNG, μεγάλο μέρος των οποίων αφορά φορτία από τις ΗΠΑ, προετοιμάζοντας το έδαφος για μια μερική και σταδιακή διαφοροποίηση της ενεργειακής της βάσης.
Η στάση της Άγκυρας αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον υπό το πρίσμα της στρατηγικής συνεργασίας Ελλάδας–ΗΠΑ για την τροφοδοσία με αμερικανικό LNG της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.
Τέλος να αναφερθεί ότι ο Τούρκος υπουργός ανακοίνωσε ότι η χώρα του σχεδιάζει να προσθέσει δύο νέα FSRU στο χαρτοφυλάκιό της, ενώ εξετάζεται η αύξηση των ποσοτήτων Τουρκμενικού αερίου που φτάνουν στην Τουρκία μέσω Ιράν. Η Άγκυρα βρίσκεται επίσης σε διαπραγματεύσεις για την ανανέωση της σύμβασης εισαγωγής αερίου από το Ιράν, που λήγει το καλοκαίρι του 2026.
Η αναβάθμιση των ενεργειακών σχέσεων Ελλάδας – ΗΠΑ
Η στάση της Τουρκίας αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία αν ιδωθεί στο πλαίσιο της ταχείας αναβάθμισης των ελληνοαμερικανικών ενεργειακών σχέσεων. Το τελευταίο διάστημα, η Ελλάδα έχει μετατραπεί σε βασικό πύλη εισόδου του αμερικανικού LNG στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, με τις νέες υποδομές FSRU στην Αλεξανδρούπολη, την περαιτέρω ενίσχυση της Ρεβυθούσας και τον κάθετο διάδρομο Ελλάδας–Βουλγαρίας–Ρουμανίας να δημιουργούν έναν σταθερό αγωγό τροφοδοσίας —ιδίως προς την Ουκρανία, η οποία πλέον εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από φορτία LNG που εκφορτώνονται στην Ελλάδα και μεταφέρονται βόρεια μέσω των διασυνδέσεων. Παράλληλα, ελληνικές ενεργειακές εταιρείες έχουν υπογράψει σειρά συμφωνιών διαμετακόμισης και εμπορίας αμερικανικού LNG, το οποίο αποκτά στρατηγικό ρόλο στον ενεργειακό εφοδιασμό της περιοχής μετά την επιτάχυνση της ευρωπαϊκής απεξάρτησης από το ρωσικό αέριο. Στο ίδιο πλαίσιο, οι αμερικανικοί κολοσσοί ExxonMobil και Chevron έχουν αναλάβει τις έρευνες για φυσικό αέριο στα θαλάσσια μπλοκ της Κρήτης και στο Ιόνιο, επιβεβαιώνοντας ότι η Ελλάδα εξελίσσεται όχι μόνο σε κόμβο εισαγωγών LNG, αλλά και σε δυνητικό παραγωγό με αμερικανική τεχνογνωσία και στρατηγική κάλυψη. Με το ενεργειακό αυτό "άνοιγμα” προς τις ΗΠΑ, η Αθήνα ενισχύει τον γεωπολιτικό της ρόλο την ώρα που η Άγκυρα προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα σε Μόσχα και Ουάσιγκτον.
Χωρίς υπερβολή, η Ευρώπη σήμερα είναι περισσότερο αντικείμενο της πολιτικής άλλων ανθρώπων, παρά ένας παράγοντας ικανός να επηρεάσει τον υπόλοιπο κόσμο
.png)
