iEpikaira.- [δημοσιεύτηκε 14:35, 20/01/2022, ανανεώθηκε 12:45, 18/02/2022] Πολύ λόγος γίνεται τελευταία για τις παρεμβάσεις σχετικά με τον αγωγό EastMed του ανώτερου Σύμβουλου Ενεργειακής Ασφάλειας του Τζο Μπάιντεν, Άμος Χόκσταϊν. Κατ' αρχάς ας ρίξουμε μια σύντομη ματιά στο παρελθόν του Άμος Χόκσταϊν, ο οποίος γεννήθηκε στο Ισραήλ. Οι γονείς του ήταν Αμερικανοεβραίοι μετανάστες. Έκανε τη θητεία του στις Ένοπλες Δυνάμεις του Ισραήλ από το 1992 έως το 1995 και αφού απολύθηκε μετακόμισε στην Ουάσιγκτον για να κάνει την πρακτική του άσκηση στο Capitol Hill. Ενώ σκόπευε να επιστρέψει στο Ισραήλ τελικά παρέμεινε στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Σύμφωνα με δημοσιεύματα, ο Χόκσταϊν στο παρελθόν είχε ενεργό δράση σε lobbying υπέρ αμφιλεγόμενων προσωπικοτήτων αλλά και αυταρχικών καθεστώτων όπως για παράδειγμα του Μουαμάρ Καντάφι. Το 2015 μάλιστα, ο Χόκσταϊν υπερασπίστηκε και τον Ερντογάν, έναντι των ρωσικών κατηγοριών κατά του Τούρκου Προέδρου για λαθρεμπόριο πετρελαίου με τον ISIS.
Το 2011 προσλήφθηκε στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ (επί ΥΠΕΞ Χ. Κλίντον), στο νεοσύστατο τότε Bureau of Energy Resources που ασχολείται με την ενεργειακή ασφάλεια, και ηγείται των προσπαθειών της κυβέρνησης των ΗΠΑ για τη χρήση των ενεργειακών πόρων στην προώθηση πολιτικών και γεωπολιτικών στόχων, ενώ παράλληλα προωθεί το αμερικανικό όραμα περί ενεργειακής συνεργασίας σε παγκόσμιο επίπεδο.
Ως αναπληρωτής του τότε ειδικού απεσταλμένου του Bureau of Energy Resources και τέως Αμερικανού Πρέσβη στην Ουκρανία, Carlos Pascual, ο Χόκσταϊν προέβη σε ενέργειες ώστε η Ουκρανία να εξασφαλίσει νέες προμήθειες φυσικού αερίου στον απόηχο της κρίσης στην Κριμαία το 2014. Από τον Ιούλιο του 2016 ξεκαθάριζε στην Καθημερινή ότι ο Nord Stream II "θα είχε τρομερά αρνητικό αντίκτυπο στην Ουκρανία και τη Σλοβακία που σημαντικό μέρος του προϋπολογισμού τους βασίζεται στα τέλη διέλευσης [φυσικού αερίου]. Το να το αφαιρέσουμε από τη μια μέρα στην άλλη θα ήταν αρκετά δραματικό και θα είχε μεγάλο αντίκτυπο όχι μόνο οικονομικά αλλά και πολιτικά στην Ουκρανία και τη Σλοβακία," και πρόσθετε "ίσως είναι καλή ιδέα να παγώσει ο Nord Stream II".
Οι σχέσεις του Χόκσταϊν με την Ουκρανία είναι αρκετά στενές. Ο Διευθυντής Μελετών στο Ινστιτούτο Αναλύσεων Ασφάλειας και Άμυνας, Ζαχαρίας Μίχας, αναφέρει ότι υπάρχουν πληροφορίες από την εποχή Τραμπ, σχετικά με την πιθανή εργασιακή σχέση του υιού Μπάιντεν (Χάντερ) με την ουκρανική εταιρία φυσικού αερίου Naftogaz στην οποία εργαζόταν και ο Άμος Χόκσταϊν (2017 μέχρι και τον Οκτώβριο του 2020) μετά το τέλος της πρώτης θητείας του ως ειδικού απεσταλμένου (επικεφαλής) στο Bureau of Energy Resources (διορίστηκε στις 01/08/2014). Ταυτόχρονα, τον Μάρτιο του 2017, προσλήφθηκε και στην Tellurian, μια ιδιωτική εταιρεία LNG με έδρα το Χιούστον, όπου εργάστηκε ως Senior Vice President Marketing μέχρι την αποχώρησή του τον Σεπτέμβριο του 2020. Άξιον απορίας βέβαια πώς ήταν σε θέση να διατηρεί παράλληλα και τις δύο θέσεις.
Στο διάστημα της πρώτης θητείας στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ μάλιστα, ο Χόκσταϊν πρωτοστάτησε, κατά δήλωσή του, και στο σχεδιασμό του γνωστού "προφητικού" χάρτη Μπάιντεν για τον οποίο έχουμε αναφερθεί εκτενώς σε ανάλυσή μας στο iEpikaira, αποδεικνύοντας ότι οι εξελίξεις στην Αν. Μεσόγειο με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο είναι αποτυπωμένες σε αυτόν. Ο ειδικός σε θέματα ενέργειας, όταν πρωτοδημοσιεύτηκε ο εν λόγω χάρτης στον ιστότοπο McClatchy DC (Ιούνιο 2019) είχε δηλώσει, "μας πήρε πολύ χρόνο για να τον δημιουργήσουμε". Εκτιμάται λοιπόν ότι συντάχθηκε πιθανότατα το 2014, ή και νωρίτερα.
Μετά την εκλογή του Τζο Μπάιντεν, ο Χόκσταϊν τοποθετήθηκε εκ νέου στη θέση του ειδικού απεσταλμένου του Bureau of Energy Resources στις 10/08/2022, και λίγους μήνες αφού ξεκίνησε η δεύτερη θητεία του, στις 06/01/2022, διέρρευσε το αμερικανικό non-paper για τον EastMed. Σύμφωνα με πληροφορίες του hellasjournal.com, ο Χόκσταϊν εξέφρασε δυσφορία για τη διαρροή του άτυπου εγγράφου, το οποίο χαρακτήρισε ως "διάβημα" ενώ υποστήριξε ότι οι αρμόδιες κυβερνήσεις είχαν ενημερωθεί σχετικά από τον Νοέμβριο του 2022. Όσον αφορά στο Ισραήλ, η Jerusalem Post το επιβεβαιώνει. Ανεπιβεβαίωτες πηγές, αναφέρουν ότι και η Κυπριακή Δημοκρατία είχε ενημερωθεί.
Πρώτο μέρος του ντοκιμαντέρ "The pipe dream" (δημοσιεύτηκε 07/01/2022 μόλις μία ημέρα μετά το non paper!)
Εντωμεταξύ, στις 07/01/2022 (μόλις μία ημέρα(;) μετά τη διαρροή του αμερικανικού non paper στις 06/01/2022) δόθηκε στη δημοσιότητα το πρώτο μέρος του προπαγανδιστικού ντοκιμαντέρ του τουρκικού TRT World έναντι του αγωγού EastMed, στο οποίο προβλήθηκε συνέντευξη του Χόκσταϊν προκαλώντας σφοδρές αντιδράσεις για τις θέσεις του, προκρίνοντας τη λύση ενός αγωγού φ/α από την ισραηλινή ΑΟΖ προς την Τουρκία, ή τη μετατροπή του ισραηλινού και κυπριακού φ/α σε LNG.
Λίγες ημέρες αργότερα αναγκάστηκε να δώσει διευκρινίσεις στη διάρκεια συζήτησης στρογγυλής τραπέζης (δημοσιεύτηκε 19/01/2022) με Έλληνες εμπειρογνώμονες σχετικά με τη στάση του έναντι του EastMed. Εκεί μεταξύ άλλων ανέφερε, "πρώτα απ’ όλα να ξεκαθαρίσω ότι οι προσωπικές μου απόψεις και οι απόψεις της Κυβέρνησης των ΗΠΑ είναι ευθυγραμμισμένες," παρά ταύτα, άλλος εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ στις 16/01/2022 διευκρίνιζε ότι κατά τη διάρκεια της συνέντευξής στο τουρκικό TRT World, "ήταν ιδιώτης [σσ. δεν είχε κάποιο αξίωμα] όταν έκανε αυτές τις δηλώσεις".
Ο Χόκσταϊν υποστήριξε ότι η Αμερική δεν έλαβε την απόφαση άρσης υποστήριξης του EastMed λόγω των εντάσεων που προκαλεί στην Αν. Μεσόγειο, καίτοι αυτό αναφέρεται στο άτυπο έγγραφο. "Οι εντάσεις στην Ανατολική Μεσόγειο θα εξακολουθήσουν να υπάρχουν, είτε μιλάμε για αέριο είτε για ηλεκτρικά έργα, συνεπώς θα έχουμε να κάνουμε με τις περιφερειακές εντάσεις και τις διεκδικήσεις ΑΟΖ," είπε χαρακτηριστικά, ενώ πρόσθεσε ότι "δεν διαφοροποιήσαμε τη θέση μας για τον EastMed λόγω των εξελίξεων στην Αν. Μεσόγειο. Υπάρχει περιγραφή δεδομένων στο non-paper, όμως δεν είναι οι περιφερειακές εντάσεις ο λόγος που διαφοροποιήθηκε η πολιτική μας".
Στο πρώτο μέρος του τουρκικού προπαγανδιστικού ντοκιμαντέρ αντιθέτως (12:55 του βίντεο) διερωτήθηκε "γιατί χρειάζεσαι έναν αγωγό [EastMed] όταν μπορείς να προμηθεύσεις από την Αν. Μεσόγειο στην Ευρώπη με άλλους τρόπους; Μπορείς να έχεις LNG. Γιατί πρέπει να έχεις αυτό το project το οποίο θα προκαλέσει περισσότερες διχόνοιες και περισσότερες περιπλοκές στην περιοχή από ότι χρειάζεται";
Φως στο παρασκήνιο του σχεδιασμού του EastMed ρίχνει σε άλλο σημείο του ντοκιμαντέρ (10:33 του βίντεο) όπου ανέφερε ότι: "Το Ισραήλ δεν ήθελε μόνο να ρευστοποιήσει τις ποσότητες φ/α που ανακάλυψε, οι οποίες ήταν μεγάλες για μια χώρα του μεγέθους του Ισραήλ και για μια περιοχή του μεγέθους της Αν. Μεσογείου. Ήθελαν να τις εργαλειοποιήσουν όχι μόνο από οικονομικής σκοπιάς, αλλά και να δουν εάν μπορούν να ενώσουν έναν αγωγό, μια φυσική διασύνδεση μεταξύ του Ισραήλ και της Ευρώπης. Αυτό θα ικανοποιούσε την ανάγκη και το στόχο, ένα πολιτικό στόχο τον οποίο το Ισραήλ είχε για δεκαετίες. Και αυτό είναι, όπως βλέπουν τον εαυτό τους, σαν μια ευρωπαϊκή χώρα στη Μέση Ανατολή". Με άλλα λόγια, το Ισραήλ είχε πάντα την ανάγκη να δημιουργήσει ένα ισχυρό και σταθερό "δεσμό" με την ΕΕ, και η τριμερής Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ με όχημα τον EastMed, του έδωσε αυτήν την ευκαιρία, όπως είχε εξομολογηθεί ο Μπ. Νετανιάχου στον Α. Σαμαρά το 2013.
Κατά τη διάρκεια της συζήτησης στρογγυλής τραπέζης ο Χόκσταϊν διευκρίνισε επιπλέον ότι, "ο αγωγός EastMed ήταν μια ιδέα το 2016. Ο σκεπτικισμός που εξέφρασα δεν ήταν σκεπτικισμός για τη σύνδεση της Ανατολικής Μεσογείου με την Ευρώπη και την περιφερειακή συνεργασία. Τα ερωτήματα αφορούν κυρίως το υψηλό κόστος και τα logistics και κατά πόσο ήταν εφικτά". Κόστος το οποίο όμως δεν έχει υπολογιστεί με ακρίβεια, εφόσον η σχετική μελέτη δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί.
Τον Σεπτέμβριο του 2016 ο τότε ειδικός απεσταλμένος του Bureau of Energy Resources Χόκσταϊν, τάχθηκε ανοικτά υπέρ όλων των εναλλακτικών επιλογών διοχέτευσης του φ/α της Αν. Μεσογείου, πλην του EastMed, σε ακρόαση της Υποεπιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ. Η δήλωσή του δεν άφησε περιθώρια παρερμηνειών: "Το μέλλον που βλέπω για την περιοχή περιλαμβάνει νέους και παλιούς αγωγούς που συνδέουν τους υπεράκτιους πόρους του Ισραήλ με την Ιορδανία, την Αίγυπτο, την Τουρκία και την Παλαιστινιακή Αρχή. Συμπεριλαμβανομένων των εξαγωγών κυπριακού φυσικού αερίου προς την Τουρκία ή/και την Αίγυπτο, επιτρέποντας στην Αίγυπτο να εξασφαλίσει τις δικές της ανάγκες σε ενέργεια και να εξάγει μέσω των υφιστάμενων αλλά πλέον σε αδράνεια τερματικών σταθμών LNG. Νέοι πόροι θα επιτρέψουν στην Τουρκία να διαφοροποιήσει τη μεγάλη της εξάρτηση από μικρό αριθμό προμηθευτών και να χρησιμοποιήσει το εκτεταμένο δίκτυο αγωγών της για να φτάσει στην Ευρώπη," είπε.
Δεύτερο μέρος του ντοκιμαντέρ "The pipe dream" (δημοσιεύτηκε 14/01/2022)
Στο δεύτερο μέρος του τουρκικού ντοκιμαντέρ (14/01/2022), ο Χόκσταϊν γίνεται ακόμη πιο αποκαλυπτικός (στο 20:00 του βίντεο) και δηλώνει: "Σήμερα με το επιτελείο Μπάιντεν στα πράγματα [δηλ. η συνέντευξη δόθηκε μετά την εκλογή Μπάιντεν και σύμφωνα με δήλωση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ πριν να αναλάβει τη θέση του ειδικού απεσταλμένου], θα ένιωθα πολύ άβολα εάν οι ΗΠΑ υποστήριζαν αυτό το project [σσ. EastMed]. Γιατί να κατασκευάσουμε έναν αγωγό ορυκτού καυσίμου μεταξύ της Αν. Μεσογείου και της Ευρώπης, τη στιγμή που όλη η πολιτική μας στοχεύει στην υποστήριξη νέων τεχνολογιών, νέων εξελίξεων, και νέων επενδύσεων προς την πράσινη ανάπτυξη, και σε καθαρές μορφές ενέργειας. Μέχρι να ολοκληρωθεί η κατασκευή αυτού του αγωγού, θα έχουμε ξοδέψει δισεκατομμύρια δολάρια των φορολογουμένων πολιτών πιθανώς, σε κάτι που είναι απαρχαιωμένο. Και όχι μόνο απαρχαιωμένο αλλά και εναντίον του συλλογικού συμφέροντος μεταξύ των ΗΠΑ και της Ευρώπης". Άξιον απορίας βέβαια γιατί ο Χόκσταϊν κόπτεται για τους Ευρωπαίους φορολογούμενους. Και φυσικά δεν διευκρινίζει με ποιο τρόπο ο EastMed επηρεάζει τις σχέσεις ΗΠΑ-ΕΕ, εκτός κι αν υπονοεί τις αμερικανικές εταιρείες LNG οι οποίες θα έχουν λιγότερους πελάτες στην ΕΕ.
Και συνεχίζει ο Χόκσταϊν, χρησιμοποιώντας ξεκάθαρα φιλοτουρκική ρητορική (στο 22:10 του βίντεο) δηλώνοντας: "Το εκπληκτικό με την Τουρκία είναι ότι είναι συνδεμένη με τόσα πολλά από τα μεγαλύτερα ζητήματα που η διεθνής κοινότητα αντιμετωπίζει. Συρία, Ιράκ, Ισραήλ, Ρωσία, ΕΕ και τελικά η επιτυχία του EastMed γίνεται εφικτή εάν η Τουρκία είναι μέρος του. Γιατί στο κάτω κάτω της γραφής το θέμα δεν είναι το φυσικό αέριο αλλά η περιφερειακή ηγεμονία, η συνεργασία, και πάντοτε πρέπει να θυμόμαστε ότι αυτό δεν αφορά μόνο στα μόρια του φυσικού αερίου". Εδώ βέβαια αυτοαναιρείται, εφόσον προηγουμένως παρουσίαζε τον EastMed ως ασύμφορο, απαρχαιωμένο, μη ρεαλιστικό και επιβαρυντικό για το περιβάλλον. Αλλά εν τέλει συμπεραίνει ότι όλα αυτά τα ζητήματα λύνονται με τη συμμετοχή της Τουρκίας.
Τέλος, επανερχόμενοι στη συζήτηση στρογγυλής τραπέζης που συμμετείχε, σε ερώτηση κατά τη διάρκειά της σχετικά με τον λόγο που δημοσιοποιήθηκε σε αυτή τη χρονική συγκυρία το non-paper, μετακύλησε την ευθύνη στον ελληνικό τύπο. "Δόθηκε σε όλες τις κυβερνήσεις και δεν διέρρευσε σε όλες τις χώρες. Ήταν ένα μήνυμα στις κυβερνήσεις της περιοχής, μια επικοινωνία ανάμεσα μας και τις άλλες χώρες της περιοχής με τις οποίες είχαμε διαρκείς συζητήσεις. Οι ΗΠΑ δεν δημοσιοποίησαν την πολιτική για τον EastMed," είπε ο Αμερικανός αξιωματούχος αφήνοντας αιχμές έναντι του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών(;). Το καίριο ερώτημα βέβαια είναι, εάν όντως η αμερικανική κυβέρνηση δεν επιθυμούσε τη δημοσιοποίησή του, αυτό τί αντίκτυπο θα είχε στον αγωγό; Θα τον υπονόμευε λιγότερο;
Οι παλινδρομήσεις των ως άνω δηλώσεων δεν επιτρέπουν την διεξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων για τον λόγο του τορπιλισμού του EastMed στην παρούσα συγκυρία. Επηρεάστηκε από τα γεγονότα της Ουκρανίας και του Καζακστάν; Τις τουρκικές πιέσεις/μοχλεύσεις; Τις εκατέρωθεν προσπάθειες αναθέρμανσης των σχέσεων μεταξύ Ουάσιγκτον και Άγκυρας; Τα οικονομικά συμφέροντα των εμπλεκομένων και δη των εταιρειών LNG, τομέας στον οποίο δραστηριοποιήθηκε και ο Χόκσταϊν (και ανέκαθεν προωθούσε [1, 2, 3]); Είναι αλήθεια ότι όταν πρώην στελέχη πολυεθνικών και εταιρειών lobbying, με πολύ συγκεκριμένα συμφέροντα, αναλαμβάνουν θέσεις εξουσίας στον κρατικό μηχανισμό, είναι δύσκολο να αποφευχθεί η δημιουργία συνειρμών για τις επιλογές και την στάση τους. Το μόνο σίγουρο πάντως είναι ότι οι έως τώρα εξελίξεις στην Αν. Μεσόγειο έχουν προβλεφθεί με λεπτομέρεια στο χάρτη Μπάιντεν, του οποίου ο Χόκσταϊν υπήρξε "αρχιτέκτονας", και εκεί είναι πρόδηλο ότι δεν υπάρχει ο EastMed...
Περισσότερα για τον Άμος Χόκσταϊν ΕΔΩ! Για τα παιχνίδια με το αμερικανικό LNG ΕΔΩ! Για το μακρύ χέρι της Τουρκίας στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ ΕΔΩ!
