Το ενεργούμενο της Άγκυρας, ο Ερσίν Τατάρ, ισχυρίστηκε ούτε λίγο ούτε πολύ ότι η Κύπρος που ανήκε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, διοικητικά μόνο παραχωρήθηκε στη Βρετανία, επομένως, ακόμη ανήκει στην Τουρκία. Συγκεκριμένα, εξετάζοντας τη συμφωνία μίσθωσης που υπεγράφη μεταξύ της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και του Βρετανικού Βασιλείου το 1878 δήλωσε ότι εάν το έγγραφο αυτό δεν ήταν διαθέσιμο, το Ηνωμένο Βασίλειο θα μπορούσε να προβεί σε διαφορετικές θέσεις, αλλά όπως φαίνεται στο έγγραφο αυτό, η διοίκηση του νησιού αφέθηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά τα δικαιώματα ιδιοκτησίας δεν μεταβιβάστηκαν.
Η δήλωση αυτή πέραν της προφανούς προσπάθειας να εμφανίσουν την Κύπρο τουρκική, κρύβει και κάτι βαθύτερο. Για να γίνει κατανοητό το μήνυμα προς την Βρετανία, θα ανατρέξουμε στις απόρρητες εκθέσεις/σχέδιο για επανάκτηση της Κύπρου («Kıbrıs’ı İstirdat Planı»), το οποίο παρέδωσε στον Τούρκο πρωθυπουργό Αντνάν Μεντερές, τον Νοέμβριο του 1956 ο συνταγματολόγος Δρ. Νιχάτ Ερίμ. Το σχέδιο αυτό η Άγκυρα και οι Τ/κ ηγεσίες ακολουθούν απαρέγκλιτα μέχρι και σήμερα (1, 2, 3, 4, 5, 6 και 7).
 |
| Δρ. Νιχάτ Ερίμ |
Οι απόρρητες εκθέσεις
Στις εκθέσεις του λοιπόν αναφέρει μεταξύ άλλων ο Ν. Ερίμ:
«Το άρθρο 20 της Συνθήκης [της Λωζάνης] ανεπιφύλακτα παραχωρεί την κυριαρχία επί της Κύπρου στη Βρετανία. Ακόμη και στην περίπτωση που δεν θα αναφερθεί στο άρθρο 16 όπως έπραξε η Ελλάδα, ήδη µε το άρθρο 20 έχουν κλείσει οι δρόμοι για τους νομικούς ισχυρισμούς της Τουρκίας. Έναντι τούτου μπορεί κανείς να υποστηρίξει μια αντίθεση που η απόρριψή της δεν είναι εύκολη.»
Προς διασαφήνιση παραθέτουμε τα άρθρα 16 και 20 της Συνθήκης τη Λωζάνης:
«Άρθρον 16. Η Τουρκία δήλοι ότι παραιτείται παντός τίτλου και δικαιώματος πάσης φύσεως επί των εδαφών ή εν σχέσει προς τα εδάφη άτινα κείνται πέραν των προβλεπομένων υπό της παρούσης Συνθήκης ορίων, ως και επί των νήσων, εκτός εκείνων ων η κυριαρχία έχει αναγνωρισθή αυτή δια της παρούσης. Συνθήκης, της τύχης των εδαφών και των νήσων τούτων κανονισθείσης ή κανονισθησομένης μεταξύ των ενδιαφερομένων. Αι διατάξεις του παρόντος άρθρου δεν θίγουσι τας συνομολογηθείσας ή συνομολογηθησομένας ιδιαιτέρας συμφωνίας μεταξύ της Τουρκίας και των ομόρων χωρών λόγω της γειτνιάσεως αυτών.»
«Άρθρον 20. Η Τουρκία δηλοί ότι αναγνωρίζει την προσάρτησιν της Κύπρου ανακηρυχθείσαν υπό της Βρεττανικής Κυβερνήσεως την 5ην Νοεμβρίου 1914.»
Στη συνέχεια όμως ο Ν. Ερίμ διευκρινίζει ότι:
«[Ο] αξιότιμος κ. πρωθυπουργός [Ισμέτ Ινονού] ανέφερε στις 28 Ιουνίου του 1956 στον Άγγλο πρέσβυ ότι εφ' όσον ζητείται η διασάλευση της ισορροπίας η οποία έχει δημιουργηθεί µε τη Συνθήκη της Λωζάνης θα πρέπει να λάβουν χώρα διμερείς διαπραγματεύσεις µε την Ελλάδα προς συζήτηση όλων των θεμάτων που αφορούν τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Το αίτημά μας αυτό στην συνέχεια έχει αναπτυχθεί στους Άγγλους και τους Αμερικανούς κατά τρόπον περισσότερο ευκρινή: έχοντάς τους δηλαδή καταστήσει ενήμερους ότι πρόκειται να ληφθούν ανά χείρας τα θέματα της Δυτικής Θράκης, του Πατριαρχείου των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης και ορισμένων νήσων του Αιγαίου. Αυτό κρίνεται πολύ εποικοδομητικό. Το καλύτερο όπλο µας κατέναντι των Ελλήνων είναι αυτά τα θέματα.»
Γιατί οι Τούρκοι θέλουν δύο κράτη
Αυτό που ο Ν. Ερίμ τονίζει εδώ είναι ότι η κυριαρχία επί της Κύπρου είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τις προβλέψεις της Λωζάνης. Σύμφωνα με την τουρκική ερμηνεία, σε περίπτωση που αλλάξει το καθεστώς στην Κύπρο -ειδικά εάν η λύση που θα επιδιωχθεί θα συνιστά αλλαγή κυριαρχίας, όπως άλλωστε προτείνουν οι Τούρκοι με τα δύο κυρίαρχα κράτη-, αυτομάτως θα συνεπάγεται την αναθεώρηση της Λωζάνης και την ταυτόχρονη ανάγκη επαναδιαπραγμάτευσης με την Ελλάδα των ζητημάτων που η Άγκυρα μονομερώς θέτει διαχρονικά. Σε αυτό ακριβώς αναφέρθηκε και ο Ερσίν Τατάρ στέλνοντας μήνυμα προς την Βρετανία ακολουθώντας κατά γράμμα την πολιτική που χάραξε ο Νιχάτ Ερίμ, προφανώς καθ' υπόδειξη της Άγκυρας. Η δήλωση επίσης σημαίνει ότι παρασκηνιακά οι Τούρκοι πιθανότατα συζητάνε ήδη το ζήτημα στη βάση της Λωζάνης με τους Βρετανούς και τώρα τους πιέζουν μέσω των Τ/κ.
Ο «αστερίσκος» των Τούρκων για την ανάκτηση της Κύπρου
Για την ιστορία θα αναφέρουμε εδώ και μια αποκάλυψη που έκανε η έρευνα της δημοσιογράφου Φανούλας Αργυρού και δημοσιεύτηκε στην «Σημερινή Κύπρου». Αντιγράφουμε:
«Την επομένη της μονομερούς ανακήρυξης του ψευδοκράτους από τον Ραούφ Ντενκτάς, στις 16 Νοεμβρίου 1983, στο Λονδίνο συνέβη κάτι πολύ σημαντικό. Ο 86χρονος τότε Λόρδος Portland προέβη σε μια ομολογία από τη Βουλή των Λόρδων και δήλωσε επιγραμματικά:
«Αγαπητοί (My Lords), με έχουν συμβουλεύσει ότι είναι επιθυμητό να αναφέρω τα ακόλουθα on the record. Τον Ιούλιο του 1923, ήμουν ο Γραμματέας της Βρετανικής Αντιπροσωπίας στη Διάσκεψη της Λωζάνης. Βρισκόμασταν έτοιμοι να υπογράψουμε τη Συνθήκη που είχαμε τελειώσει -παρατράβηξε για ορισμένους μήνες- όταν ο Ισμέτ Πασά, και αργότερα Ινονού, έθεσε ένα αίτημα για μια παράγραφο να περιληφθεί, που να λέγει ότι αν ποτέ εγκαταλείψουμε την Κύπρο [σσ. το Ηνωμένο Βασίλειο], ή φύγουμε από την Κύπρο, να τη δώσουμε πίσω στην Τουρκία. Την είχαμε πριν από τον Πρώτο Πόλεμο ως ένα είδος προτεκτοράτου, όμως η Οθωμανική Αυτοκρατορία δεν εγκατέλειψε ποτέ την κυριαρχία της.
»Ο Sir Horace Rumbold, ο οποίος ήταν ο επικεφαλής εκπρόσωπος, παραλίγο να πάθει εγκεφαλικό επεισόδιο από τον θυμό του στην προοπτική να πρέπει να μείνει στη Λωζάνη και έστειλε πίσω μήνυμα, λέγοντας ότι δεν επρόκειτο πότε να εγκαταλείψουμε την Κύπρο, η οποία ήταν σημαντική για τα συμφέροντά μας, και ήλπιζε ότι δεν θα επέμεναν στο θέμα. Αρνήθηκε να βάλει κάτω οτιδήποτε γραπτώς. Σκέφτηκα ότι πρέπει να τα αναφέρω αυτά, my Lords, for the record»».
Η «ξεπερασμένη» Λωζάνη
Κλείνοντας την παρένθεση, σημειώνουμε ότι η Άγκυρα παγίως υποστηρίζει την άποψη ότι η Λωζάνη είναι ξεπερασμένη και χρειάζεται αναθεώρηση. Ο Ταγίπ Ερντογάν ξεκαθάριζε το 2017 ότι «όταν μιλάω για επικαιροποίηση [της Λωζάνης], μπορούμε να συζητήσουμε τα πάντα, από το Α έως το Ω». Το 2016 είχε πει: «Είμαστε ένα έθνος που ακόμα λυπάται για ότι χάσαμε στη Λωζάνη.» Σχετικό άρθρο στο iEpikaira (05/01/24) καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η «Διακήρυξη των Αθηνών» και οι συμφωνίες που την συνόδευσαν -όπως η χορήγηση τουριστικής βίζας στους Τούρκους πολίτες-, συναποτελούν το προοίμιο της αναθεώρησης της Συνθήκης. Οι δε πολιτικές του Κυριάκου Μητσοτάκη -και το «όραμα Μητσοτάκη»- ακριβώς αυτόν τον απώτερο στόχο έχουν (1, 2 και 3), κάτι που επιβεβαιώνουν και οι δηλώσεις περί «παρωχημένης» Συνθήκης του Άγγελου Συρίγου, γνωστού κυβερνητικού λαγού (1, 2, 3 και 4).
Κοσμογονία σε Κυπριακό και ελληνοτουρκικά
Εν κατακλείδι, η διαφαινόμενη επιδίωξη της Άγκυρας είναι να δοθεί «λύση» στο Κυπριακό με όρους που ταυτόχρονα θα συνεπάγονται και την αναθεώρηση -γράφε κατάλυση- της Λωζάνης. Το πιθανότερο όμως είναι να προηγηθεί κάποια μορφή πρόσκαιρης «λύσης»/πάγωμα στα ελληνοτουρκικά με την «συνδιαχείριση» ενεργειακών πόρων χωρίς προηγούμενη οριοθέτηση ΑΟΖ/υφαλοκρηπίδας υπό τον μανδύα του East Med Gas Forum. Το είπαμε και θα το επαναλάβουμε: Ήρθε η καταραμένη ώρα για τις «Πρέσπες του Αιγαίου και της Αν. Μεσογείου» (1 και 2).
[Περισσότερα ΕΔΩ!]
