Κατ' αρχάς, η διαπίστωση του Πρόεδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκου Χριστοδουλίδη, ότι η επιλογή της Τουρκίας να απομακρυνθεί από τη Δύση δεν της έχει επιφέρει μέχρι τώρα τα κέρδη που προσδοκούσε, είναι τουλάχιστον ατυχής. Η απόφαση της Τουρκίας να μετατραπεί σε αυτόνομη περιφερειακή δύναμη είναι ειλημμένη και μη αναστρέψιμη, ασχέτως του αποτελέσματος των τουρκικών εκλογών. Το ίδιο ισχύει και για την ήδη διαμορφωθείσα σχέση της με την παραπαίουσα ΕΕ (η οποία εμφάνισε τεράστιες δομικές αδυναμίες με το ουκρανικό) η οποία δεν θα αλλάξει δραστικά.
Το ιδιότυπο «φλερτ» του Ρ.Τ. Ερντογάν τα προηγούμενα χρόνια με την ΕΕ οφειλόταν κυρίως στην «ειδική σχέση» του με την Α. Μέρκελ η οποία πλέον δεν υφίσταται. Είναι πολύ πιθανό ότι η Τουρκία θα συνεχίσει την εριστική εξωτερική πολιτική έναντι της ΕΕ η οποία εντάσσεται στο γενικότερο κλίμα αντιδυτικισμού που έχει καλλιεργήσει, ενώ ταυτόχρονα θα ενδυναμώσει τις σχέσεις της με χώρες όπως η Ιταλία (1, 2, 3, 4 και 5) και η Ισπανία (1, 2, 3, 4 και 5) με τις οποίες έχει αγαστή συνεργασία ιδίως στον αμυντικό τομέα. Εξυπακούεται ότι μετά το BREXIT, η διαχρονικά στενή βρετανοτουρκική συνεργασία, θα εμβαθυνθεί και θα οδηγηθεί σε υψηλότερο/ποιοτικότερο επίπεδο, φυσικά εις βάρος του Ελληνισμού εν συνόλω.
Για την Τουρκία το μεγαλύτερο ζήτημα στις σχέσεις της με την ΕΕ έγκειται στην τελωνειακή ένωση η οποία είναι απαραίτητη για την εξασφάλιση των τουρκικών εξαγωγών στην ΕΕ και όχι μόνο. Υπό αυτό το πρίσμα εάν ο νέος Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας βάλει αυτόν τον παράγοντα στην εξίσωση για την επίλυση του Κυπριακού, πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικός ως προς τα αντισταθμιστικά οφέλη που θα αποκομίσει. Η Τουρκία πέραν της τελωνειακής ένωσης, της βίζας, του ξεπαγώματος των ενταξιακών κεφαλαίων, της συνέργειας των αμυντικών βιομηχανιών (θα εξηγηθεί παρακάτω) και των συμφωνιών για το μεταναστευτικό, δεν έχει κάτι άλλο να περιμένει από την ΕΕ. Εάν τα εξασφαλίσει αυτά, τότε η σχέση της με την ΕΕ θα έχει ολοκληρωθεί, δεδομένου ότι η πλήρης ένταξή της δεν αποτελεί απλώς όνειρο θερινής νυκτός, αλλά είναι εκτός του πλαισίου των στρατηγικών σχεδιασμών της.
Προεκλογικά ο Ν. Χριστοδουλίδης δήλωνε ότι: «Είμαστε έτοιμοι κύριοι Ευρωπαίοι να ανοίξουμε όλα αυτά τα κεφάλαια να τα βάλουμε στο μεγάλο καλάθι των ευρωτουρκικών τα κεφάλαια που είχαν παγώσει, το θέμα της αναθεώρησης της τελωνειακής της Τουρκίας που είναι πολύ σημαντική για την Τουρκία, η συμμετοχή της Τουρκίας στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Άμυνας που είναι πάρα πολύ σημαντική για την Τουρκία, να βάλουμε την φιλελευθεροποίηση των θεωρήσεων εισόδου για Τούρκους υπηκόους στη ΕΕ, να βάλουμε την αεροπορική συμφωνία και σε όλα αυτά να μπει και το Κυπριακό. Η επίλυση του Κυπριακού».
Σε αυτό το σημείο θα υπενθυμίσουμε τί ζήτησε ο ίδιος ο Ρ.Τ. Ερντογάν στις 22/03/2022 κατά τη διάρκεια κοινής συνέντευξης τύπου με τον Ολλανδό πρωθυπουργό Μαρκ Ρούτε. Ο Τούρκος πρόεδρος είπε τότε ότι η Άγκυρα αναμένει από την ΕΕ να ανοίξει τα κεφάλαια των ενταξιακών διαπραγματεύσεων και να ξεκινήσει γρήγορα τις διαπραγματεύσεις για την Τελωνειακή Ένωση «χωρίς η ΕΕ να παραδοθεί στον φαύλο κύκλο της».
Το παρόν βήμα τόνιζε στις 03/01/2023 ότι: «ο Ν. Χριστοδουλίδης από την μεριά του απ' ότι φαίνεται δεν επιθυμεί μόνο να ικανοποιήσει τις ερντογανικές ορέξεις αλλά πάει και ένα βήμα παραπέρα αφού εκτός του ξεπαγώματος των ενταξιακών πόρων -που θα γεμίσουν τα ταμεία της παραπαίουσας τουρκικής οικονομίας με ζεστό ευρωπαϊκό χρήμα-, προτίθεται να υποστηρίξει ακόμη και την «συμμετοχή της Τουρκίας στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Άμυνας». Διευκρινίζεται ότι ο ΕΟΑ υποστηρίζει τα κράτη μέλη της ΕΕ στη βελτίωση των αμυντικών ικανοτήτων τους. Αποτελεί κόμβο ευρωπαϊκής αμυντικής συνεργασίας με σκοπό την έρευνα και καινοτομία για την ανάπτυξη και την ενίσχυση της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας. Με άλλα λόγια ο Ν. Χριστοδουλίδης θέλει να μοιραστεί την ευρωπαϊκή αμυντική τεχνογνωσία με την Τουρκία και να της δώσει τα απαραίτητα εργαλεία για την περαιτέρω ανάπτυξη της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας (πχ τεχνογνωσία για την κατασκευή κινητήρων για το τουρκικό τεθωρακισμένο όχημα Altay και το μαχητικό 5ης γενιάς, τα οποία δεν δύναται να παραχθούν λόγω της συγκεκριμένης έλλειψης)».
Όσον αφορά στη «λύση» που πρόκειται να προωθήσει ο νέος Πρόεδρος, σε προεκλογική συνέντευξη (02/01/2023) δεσμεύτηκε ότι θα συνεχίσει από εκεί που σταμάτησαν οι αποτυχημένες συνομιλίες στο Κραν Μοντανά και θα διαπραγματευτεί στο πλαίσιο Γκουτέρες (ΟΗΕ) με μεσολάβηση της ΕΕ για την επίτευξη μιας «win-win» λύσης. Κάτι που εμμέσως επιβεβαίωσε και ο νέος ΥΠΕΞ της ΚΔ, Κωνσταντίνος Κόμπος, κατά την πρώτη συνάντησή του με τον Ν. Δένδια στην Αθήνα (09/03/2023), παρότι στοχευμένοι προεκλογικοί ψίθυροι μιλούσαν για λύση -δήθεν- εκτός της -βρετανοτουρκικής εμπνεύσεως του 1956/57- ΔΔΟ. Στα ίδια μήκη κύματος ήταν και οι κοινές δηλώσεις Ν. Χριστοδουλίδη - Κ. Μητσοτάκη στην Αθήνα (13/03/2023). Σε κάθε περίπτωση, η νέα «λύση» που οραματίζονται, δεν συνιστά «επανένωση της πατρίδας», όπως παραπλανητικά δήλωσε ο ΠτΔ κατά την επίσκεψή του στον Τύμβο της Μακεδονίτισσας (02/03/2023) μετά την ανάληψη των καθηκόντων του.
Επανερχόμενοι στο δημοσίευμα του Φιλελεύθερου, ένα άλλο ζήτημα το οποίο θίγεται είναι η εμπλοκή της ΕΕ μέσω ενός ειδικού απεσταλμένου που θα αναλάβει διαμεσολαβητικό ρόλο στην επανέναρξη των συνομιλιών για το Κυπριακό, με την σύμφωνη γνώμη του ΟΗΕ. Η στήλη έχει επανειλημμένα αναφερθεί σε αυτό το ενδεχόμενο εδώ και πολλούς μήνες. Οι πληροφορίες μάλιστα αναφέρουν ότι και ο Ανώτερος Σύμβουλος Ενεργειακής Ασφάλειας του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Άμος Χόκσταϊν, θα έχει ενεργό ρόλο.
Το πρόβλημα όμως εδώ δεν εντοπίζεται μόνο στο διαδικαστικό/τεχνικό κομμάτι των διαδικασιών, αλλά στην αντίδραση των Βρετανών. Σε ένα ανησυχητικό δημοσίευμα της Καθημερινής (12/12/2022) υπό τον τίτλο «Η Βρετανία επιστρέφει στη Μεσόγειο μέσω Τουρκίας», χωρίς να δοθούν πολλές λεπτομέρειες, αναφέρεται ότι η αναβάθμιση των σχέσεων Ηνωμένου Βασιλείου-Τουρκίας στοχεύει στο να διαδραματίσουν ενεργό ρόλο στα όσα συμβαίνουν στην Αν. Μεσόγειο. Προφανώς το «όσα συμβαίνουν στην Αν. Μεσόγειο» αναφέρεται στην κυοφορούμενη νέα πρόταση για το Κυπριακό και τον συνακόλουθο διαμοιρασμό της ΑΟΖ της Αν. Μεσογείου.
Το δημοσίευμα γράφει: «Καλά πληροφορημένες πηγές αναφέρουν στην «Κ» ότι Άγκυρα και Λονδίνο συντονίζονται προκειμένου να συνάψουν τριμερή και τετραμερή σχήματα συνεργασίας στην Ανατολική Μεσόγειο και στην ευρύτερη περιοχή με στόχο την προσέγγιση και μεσογειακών κρατών-μελών της Ε.Ε. Εκ των πραγμάτων η προοπτική ενός τέτοιου άξονα στην Ανατολική Μεσόγειο τίθεται απέναντι στον άξονα Ελλάδας, Γαλλίας και Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά αποτελεί και σαφές αντιστάθμισμα σε υφιστάμενες τριμερείς στην περιοχή, με σημαντικότερες εκείνες με το Ισραήλ, με την Αίγυπτο και με το σχήμα 3+1 στο οποίο συμμετέχουν οι ΗΠΑ. Ακόμη και αν αυτός ο άξονας έχει ως κύριο στόχο τη μείωση της επιρροής της Γαλλίας στην Ανατολική Μεσόγειο, είναι σαφές ότι συστατικό στοιχείο των τριμερών είναι η Κυπριακή Δημοκρατία, η οποία όμως τυχαίνει να… συνορεύει με το Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο διαθέτει κυρίαρχες στρατιωτικές βάσεις σε κυπριακό έδαφος. Είναι απολύτως βέβαιο ότι σε μια τέτοια περίπτωση οι επιπτώσεις θα είναι σοβαρές και θα επεκταθούν και στην πιθανότητα επίλυσης του Κυπριακού, καθώς το Ηνωμένο Βασίλειο αποτελεί μία από τις εγγυήτριες δυνάμεις της Κυπριακής Δημοκρατίας».
Στις 02/02/2023 το iEpikaira διευκρίνισε σχετικά: «Με άλλα λόγια εκτός του ότι το ΗΒ -όπως ήταν αναμενόμενο άλλωστε- θα παίξει καταλυτικό ρόλο στη νέα προσπάθεια επίλυσης του Κυπριακού, είναι πρόδηλο ότι η νέα λύση θα επηρεάσει και το καθεστώς των Βρετανικών βάσεων στην Κύπρο. Αυτό που επίσης υπογραμμίζεται στο δημοσίευμα είναι ότι η Βρετανία μετά το BREXIT λειτουργεί ανταγωνιστικά της ΕΕ και επομένως θα επιδιώξει να παραγκωνίσει ή να υποσκάψει την παρέμβασή της στις όποιες διεργασίες για το Κυπριακό προκρίνοντας εναλλακτικά σχήματα ασκώντας ταυτόχρονα πίεση στις ΗΠΑ για να στρίψουν το τιμόνι στην κατεύθυνση που επιθυμούν».
Υπό αυτό το πρίσμα λοιπόν θα επαναλάβουμε την εκπεφρασμένη θέση μας, υπογραμμίζοντας ότι η όποια «λύση» -θέλοντας και μη-, θα επηρεαστεί από τον «κηδεμόνα» του Κυπριακού ονόματι Φόρεϊν Όφις, ο οποίος δεν πρόκειται να κάτσει με σταυρωμένα τα χέρια. Η επιδεικτική και δημόσια αγνόηση των μηνυμάτων που στέλνει το Λονδίνο, είναι πολύ πιθανό ότι θα φέρει τα αντίθετα από τα επιθυμητά αποτελέσματα. Απαιτεί μεγάλη μαεστρία και χειρουργική ακρίβεια η εξεύρεση κοινού εδάφους.
Επιπλέον, μπορεί ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης να επιμένει στη δημιουργία πραγματικών συνθηκών αμοιβαίου οφέλους, αλλά «it takes two to tango», και το ερντογανικό ενεργούμενο Ερσίν Τατάρ, δεν πρόκειται να χορέψει εάν δεν πάρει το πράσινο φως από την Άγκυρα, η οποία προς το παρόν είναι απορροφημένη με τις κρίσιμες εκλογές και την επανάκαμψη του κύρους του Ερντογάν (ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου -του οποίου το επικοινωνιακό προφίλ υπάρχουν υπόνοιες ότι χτίζεται συνεργία εξωτερικού παράγοντα- προηγείται με 10 ποσοστιαίες μονάδες στις δημοσκοπήσεις) μετά το χτύπημα του εγκέλαδου. Αυτό που πρέπει να επισημανθεί είναι ότι, ο υπερβάλλων/άκαιρος ζήλος που επιδεικνύει ο νέος Πρόεδρος για την επανέναρξη των διαδικασιών, υπάρχει κίνδυνος είτε να γίνει αντικείμενο δυσμενούς εργαλειοποίησης από την γείτονα, είτε να βαλτώσει -αν όχι, να θάψει- το Κυπριακό, το οποίο έχει ούτως ή άλλως «κουράσει» τον διεθνή παράγοντα στον οποίο προσβλέπουμε για την επίλυσή του...
