ΕΠΙΚΑΙΡΟΣ 
Χρήστος Κολώνας
Ο ["νέος αγωγός"] μεταφοράς φυσικού αερίου EastMed και ο ρόλος της Ελλάδας και της Κύπρου που επιδιώκουν στρατηγική τοποθέτηση στη διαμετακόμιση και αξιοποίηση των πόρων της περιοχής - Η Τουρκία βγαίνει από τους όποιους επενδυτικούς σχεδιασμούς, με το Ισραήλ να αναζητεί συμμαχίες στους εταίρους της Ευρώπης
Αναδιατάσσεται το ενεργειακό τοπίο στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο μετά τον πόλεμο Ισραήλ – Χαμάς, με την Ελλάδα και την Κύπρο να επιδιώκουν στρατηγική τοποθέτηση στη διαμετακόμιση και αξιοποίηση των πόρων της περιοχής.
Αν και η αβεβαιότητα θα επισκιάζει για πολύ καιρό – άγνωστο για πόσο – τις όποιες επενδυτικές κινήσεις και τα όποια επιχειρηματικά σχέδια, εν τούτοις Αθήνα και Λευκωσία επιδιώκουν να αποτελέσουν τις νέες λεωφόρους ενέργειας Ισραήλ – Ευρώπης.
Μάνατζερ ελληνικών εταιρειών που παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις στην εμπόλεμη ζώνη καθώς εμπλέκονται πολυεθνικές δραστηριότητές τους με το Ισραήλ τονίζουν στο «Βήμα» πως «η σκακιέρα στην πλούσια από ενεργειακούς πόρους περιοχή ανατρέπεται».
Θεωρούν πως η Ελλάδα και η Κύπρος μπορούν να επιβεβαιώσουν εμφατικά τον ρόλο τους ως δύο πυλώνων σταθερότητας και ανάπτυξης στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο και κυρίως μέσα από δρομολογημένα επενδυτικά σχέδια να αποτελέσουν τους κύριους κόμβους της ενεργειακής διασύνδεσης της περιοχής με την Ευρώπη.
Πέραν αυτών, άλλες διπλωματικές πηγές μιλώντας στο «Βήμα» υπογραμμίζουν πως οι κινήσεις στην ενεργειακή σκακιέρα για τη συνεργασία Ιερουσαλήμ – Αγκυρας μετά τον πόλεμο με τη Χαμάς έχουν καεί… Αρα προσώρας ο παράγοντας Τουρκία βγαίνει από τους όποιους επενδυτικούς σχεδιασμούς, με το Ισραήλ να αναζητεί συμμαχίες στους εταίρους της Ευρώπης.
Η νέα εκδοχή του EastMed
«Αξιοσημείωτο είναι ότι η Ιερουσαλήμ παρά το γεγονός πως βρίσκεται σε κατάσταση πολέμου, συνεχίζει κανονικά τους σχεδιασμούς για τα μεγάλα ενεργειακά επιχειρηματικά σχέδια», όπως σημειώνουν στο «Βήμα» πηγές.
Και σύμφωνα με τις ίδιες, «αν δεν γενικευτεί η ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή τα μεγάλα έργα τα οποία βρίσκονται σε φάση συζητήσεων και μελετών είναι πολύ πιθανόν να πάρουν σάρκα και οστά σε λίγα χρόνια. Η διάρκεια ωρίμασης και υλοποίησής τους απαιτούν μεγάλο χρονικό διάστημα, ούτως ή άλλως και ανεξαρτήτως του πολέμου» συμπληρώνουν αρμόδια στελέχη.
Στο τραπέζι, λοιπόν, σύμφωνα με πληροφορίες του «Βήματος», επανέρχεται ο αγωγός μεταφοράς φυσικού αερίου EastMed που είναι προχωρημένος σε επίπεδο μελετών και τον τρέχει η κοινοπραξία των εταιρειών ΔΕΠΑ και Edison (IGI Poseidon) για τη διακίνηση των ποσοτήτων αερίου από τα υπεράκτια κοιτάσματα του Ισραήλ στην Κύπρο, την Ελλάδα και την Ιταλία. Ωστόσο, όπως σημειώνει στο «Βήμα» υψηλόβαθμο στέλεχος της κοινοπραξίας, μία νέα εκδοχή του έργου προτάσσεται, ενώ το project εξετάζεται να συνδυαστεί με την κάλυψη και ενεργειακών αναγκών του Ισραήλ. Δηλαδή ο αγωγός να μην έχει μόνο τον χαρακτήρα της εξαγωγής ποσοτήτων αερίου προς την Ευρώπη. [iEpikaira: Με άλλα λόγια ο προτεινόμενος αγωγός ΔΕΝ θα κατασκευαστεί για εξαγωγή Φ/Α στην Ευρώπη αλλά όπως θα διαβάσετε παρακάτω, για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας η οποία θα διοχετευθεί πάλι πίσω στο Ισραήλ μέσω του EuroAsia Interconnector. Συμπερασματικά, όλοι οι προτεινόμενοι ενεργειακοί σχεδιασμοί στην Αν. Μεσόγειο γίνονται αποκλειστικά με γνώμονα την εξασφάλιση της ενεργειακής ασφάλειας του Ισραήλ και όχι της Ευρώπης ή της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Ελλάδας, όπως πολλοί θέλουν να μας παρουσιάζουν -μέσα σε αυτούς και οι κυβερνήσεις Χριστοδουλίδη/Μητσοτάκη-. Εκτός τούτου η παραπλανητική ονομασία του νέου προτεινόμενου ισραηλοκυπριακού αγωγού ως ο "νέος EastMed" -επειδή ακολουθεί κομμάτι της όδευσης του "αρχικού EastMed"-, έχει σκοπό να ρίξει στάχτη στα μάτια όσων πίστεψαν ότι ο EastMed σχεδιάστηκε για να κατασκευαστεί (ΕΔΩ και ΕΔΩ) και όχι για να εργαλειοποιηθεί για γεωπολιτικούς λόγους. Ποίες ήταν οι σχέσεις του Ελληνισμού με το Εβραϊκό κράτος πριν τον EastMed και πώς αυτές μεταμορφώθηκαν μετά την υπογραφή της διακρατικής συμφωνίας -γράφε παρωδίας για τα μάτια του κόσμου-. Πέραν τούτου, το iEpikaira έγραφε από τις 20/12/20: "Μήπως ο τεχνοοικονομικά αμφισβητούμενος EastMed -κατά παλαιότερη δήλωση των Αμερικανών- αποτελεί το κατ' εξοχήν εργαλείο που χρησιμοποιείται για να γίνει η μοιρασιά της ΑΟΖ της Αν. Μεσογείου με τους όρους της Άγκυρας (ΕΔΩ και ΕΔΩ) και με ευρωπαϊκή -κυρίως γερμανική- αλλά και αμερικανική υψηλή επιστασία"; Εδώ αν κάποιοι αντιτείνουν την άποψη ότι ο πόλεμος στη Γάζα αποτελεί το κερασάκι στην τούρτα που θα επιφέρει την ολοκληρωτική αμερικανοτουρκική ρήξη, υπενθυμίζουμε την σχετική δήλωση του εκπροσώπου του Στέιτ Ντιπάρτμεντ: "Αυτή, φυσικά, δεν είναι η πρώτη φορά που διαφωνούμε με την τουρκική ηγεσία. Ωστόσο, εξακολουθούμε να την θεωρούμε παραγωγικό και χρήσιμο μέλος του ΝΑΤΟ. Και θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε μαζί τους για τα θέματα στα οποία συμφωνούμε. Και επίσης κάνουμε σαφές όταν υπάρχουν διαφωνίες μεταξύ μας". Το iEpikaira έχει αποκαλύψει ότι οι ΗΠΑ ήδη από το 2014 δεν είχαν στα σχέδιά τους για την ευρύτερη περιοχή τον αγωγό EastMed, κάτι που επιβεβαιώνει και ο χάρτης Μπάιντεν του γνωστού Άμος Χόκσταϊν (ΕΔΩ και ΕΔΩ) αλλά και το non-paper που ακολούθησε (ΕΔΩ). Επανερχόμενοι όμως στον νέο προτεινόμενο ισραηλοκυπριακό αγωγό, σημειώνεται ότι ουδεμία σχέση έχει με τον "αρχικό EastMed" ο οποίος στόχευε στην εξαγωγή ισραηλινού και κυπριακού Φ/Α στην Ευρώπη διαμέσου της Ελλάδας -αυτό ήταν το αφήγημα τουλάχιστον- και όχι στην μετατροπή του ισραηλινού Φ/Α σε ηλεκτρική ενέργεια στην Κύπρο και εν συνεχεία την επιστροφή μέσω του EuroAsia Interconnector στο Ισραήλ...]
Η ίδια πηγή περιγράφει πως με δεδομένες τις νέες συνθήκες που διαμορφώνονται στο Ισραήλ αλλά και με δεδομένες τις αυστηρές περιβαλλοντικές προδιαγραφές που θέτει η Ιερουσαλήμ σε ενεργειακά επενδυτικά σχέδια, υπάρχουν συζητήσεις για την ανάπτυξη του σκέλους του αγωγού EastMed από το Ισραήλ στην Κύπρο. Στο νησί της Αφροδίτης ερευνάται η δυνατότητα ανάπτυξης μονάδων ηλεκτροπαραγωγής από ισραηλινούς επενδυτές. Τα εργοστάσια θα παράγουν ηλεκτρική ενέργεια από το φυσικό αέριο που θα φτάνει στην Κύπρο και στη συνέχεια το ρεύμα θα μεταφέρεται μέσω της ηλεκτρικής διασύνδεσης EuroAsia στο Ισραήλ. [iEpikaira: Στις 19/06/23 γράφαμε: "Γιατί οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην περιοχή έχουν δώσει προτεραιότητα στην αξιοποίηση του ισραηλινού φ/α εις βάρος του κυπριακού (ΕΔΩ); Είναι αμιγώς εμπορικοί οι λόγοι ή μήπως υπάρχουν και γεωπολιτικές σκοπιμότητες/πιέσεις; Η περαιτέρω καθυστέρηση αξιοποίησης του κοιτάσματος «Αφροδίτη», εκτός του ότι «ροκανίζει» την αξία του, υποσκάπτει και την βιωσιμότητα της οιασδήποτε επένδυσης σε αυτό, δεδομένου ότι η πράσινη μετάβαση πλησιάζει και το χρονικό περιθώριο στενεύει ασφυκτικά κάθε χρόνο που περνάει. Ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτέρες έχει δηλώσει ότι οι παραγωγοί και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα πρέπει να «δεσμευτούν να τερματίσουν τη χρηματοδότηση και τις επενδύσεις στην εξερεύνηση νέων κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου και την επέκταση των αποθεμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου». Οι επόμενες κινήσεις της ΚΔ οφείλουν να μελετηθούν πολύ προσεκτικά, διότι άλλη μια αποτυχία όπως αυτή του EastMed (ΕΔΩ και ΕΔΩ), ενδέχεται να θάψει τον υποθαλάσσιο πλούτο, μια για πάντα και πριν ακόμα προλάβουμε να τον δούμε..."]
Οι συζητήσεις αυτές βρίσκονται σε πρώιμο στάδιο, ωστόσο καταγράφεται κινητικότητα, λέει στο «Βήμα» η ίδια πηγή. Ο νέος σχεδιασμός διασφαλίζει την ενεργειακή επάρκεια της χώρας της Μέσης Ανατολής.
Ενισχυτικό γεγονός των νέων σχεδιασμών είναι πως η κοινοπραξία IGI Poseidon έχει όλα τα δεδομένα, έχει κάνει τις απαραίτητες μελέτες και έρευνες στο πλαίσιο της προετοιμασίας του αγωγού EastMed.
Το κοίτασμα Καρίς
Στην ενεργειακή σκακιέρα μπαίνει πιο δυναμικά και η Energean. Η ελληνική πολυεθνική που δραστηριοποιείται στο upstream (έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων) είναι τοποθετημένη εδώ και μία πενταετία στα υπεράκτια κοιτάσματα φυσικού αερίου του Ισραήλ.
Συνεχίζει κανονικά την παραγωγή ποσοτήτων από το κοίτασμα Καρίς και μέχρι το τέλος του χρόνου σε λειτουργία θα μπει και το Βόρειο Καρίς.
Πολύτιμη υποδομή για την Energean, η οποία εξάγει τις ποσότητες του αερίου (6 δισ. κυβικά μέτρα ετησίως) στο Ισραήλ είναι το FPSO (η πλωτή μονάδα παραγωγής αποθήκευσης και εκφόρτωσης υδρογονανθράκων).
Με αυτή την υποδομή η Energean πριν από λίγες μέρες μέσω στελεχών της που μίλησαν σε συνέδριο στη Λευκωσία επανέφεραν την πρόταση για την ανάπτυξη αγωγού που θα μεταφέρει ποσότητες αερίου στην Κύπρο. [iEpikaira: Όπως έχει αναφερθεί και παλαιότερα (ΕΔΩ), και δεδομένου ότι ο ισραηλοκυπριακός αγωγός δεν δύναται να έχει πληρότητα με τα μικρά κοιτάσματα («Όλυμπος» και «Βόρειο Καρίς»), είναι πιθανό να ενωθεί με το κοίτασμα «Αφροδίτη» και μετά να καταλήξει στην Κύπρο, σε πρώτη φάση (ΕΔΩ)!]
Ελλάδα- Κύπρος – Ισραήλ
Το project που μπήκε δυναμικά στο προσκήνιο τις τελευταίες εβδομάδες είναι η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ, γνωστό και ως EuroAsia.
Το έργο ανέλαβε να υλοποιήσει ο Ανεξάρτητος Διαχειριστής Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ) και πλέον και η Ιερουσαλήμ κινητοποιήθηκε προκειμένου να τρέξει μελετητικά και αδειοδοτικά το σκέλος του καλωδίου από την Κύπρο μέχρι το Ισραήλ.
Στις 24 Οκτωβρίου πραγματοποιήθηκε τηλεδιάσκεψη με πρωτοβουλία του υπουργείου Ενέργειας του Ισραήλ και αντικείμενο τα βήματα ωρίμασης της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου – Ισραήλ (έργο EKE 3.10.1), που αποτελεί τη δεύτερη φάση του project της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας (Κρήτης) – Κύπρου – Ισραήλ. Συμμετείχαν ο ΑΔΜΗΕ και οι Διαχειριστές Συστημάτων Μεταφοράς της Κύπρου και του Ισραήλ (NOGA).
Κατά την τηλεδιάσκεψη συζητήθηκαν θέματα γύρω από τη μελέτη κόστους-οφέλους του έργου (CBA), που ωριμάζουν η Κύπρος και το Ισραήλ, η οποία αποτελεί προαπαιτούμενο για τη συμφωνία διασυνοριακής κατανομής κόστους του project (Cross Border Cost Allocation – CBCA), που θα κληθούν στη συνέχεια να συνάψουν οι Ρυθμιστικές Αρχές των δύο χωρών.
Συμφωνήθηκε, επίσης, η συγκρότηση τεχνικών ομάδων εργασίας (με συμμετοχή
στελεχών όλων των συμμετεχόντων) για τη συγκέντρωση των απαραίτητων στοιχείων, προκειμένου να δρομολογηθούν τα δύο ορόσημα που προαναφέρθηκαν, στη βάση των δεδομένων που θα λάβουν από τους Διαχειριστές. Η επόμενη τηλεδιάσκεψη προγραμματίστηκε για τις 7 Νοεμβρίου.
Για το καλώδιο μήκους 1.208 χλμ. ο ΑΔΜΗΕ έχει υπογράψει μη δεσμευτική συμφωνία με το ισραηλινό fund Aluma, το οποίο εκδήλωσε επενδυτικό ενδιαφέρον για τη συμμετοχή του στην κοινοπραξία.
Τα κοιτάσματα της Κρήτης
Στην ενεργειακή σκακιέρα της περιοχής μπαίνει και το project της έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στα δύο μπλοκ της Κρήτης.
Πρόκειται για τις θαλάσσιες παραχωρήσεις «Δυτικά της Κρήτης» και «Νοτιοδυτικά της Κρήτης» που εκμεταλλεύονται η κοινοπραξία ExxonMobil – Helleniq Energy.
Σύμφωνα με πληροφορίες, οι δύο εταίροι (operator είναι η αμερικανική πετρελαϊκή εταιρεία) βρίσκονται στη φάση της ερμηνείας των σεισμικών δεδομένων που συγκεντρώθηκαν στο τέλος του περσινού χειμώνα.
Η επενδυτική απόφαση για την πρώτη ερευνητική γεώτρηση αναμένεται να ληφθεί προς το δεύτερο εξάμηνο του 2024.
Τα κοιτάσματα της Κρήτης εφόσον ανακαλυφθούν και αναπτυχθούν μπορούν να αποτελέσουν τη νέα ενεργειακή πηγή εφοδιασμού της Ευρώπης καλύπτοντας μέρος των αναγκών σε φυσικό αέριο.
Σύμφωνα με πληροφορίες, πρόσφατα στελέχη της κοινοπραξίας και της Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων και Ενεργειακών Πόρων (ΕΔΕΥΕΠ) επισκέφθηκαν λιμάνια της δυτικής Ελλάδας και της Κρήτης προκειμένου να ερευνήσουν επιτόπια τις δυνατότητες ανάπτυξης τεχνικής βάσης για τον εξοπλισμό των γεωτρήσεων.
Η Σούδα δείχνει να διαθέτει τις καλύτερες υποδομές, λένε οι ίδιες πληροφορίες.
Η διασύνδεση με την Αίγυπτο
Άλλο ένα επενδυτικό σχέδιο ελληνικού ενδιαφέροντος και κοντά στην περιοχή της Μέσης Ανατολής είναι και η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Αιγύπτου, γνωστή κι ως GREGY.
To GREGY – Green Energy Interconnector, προτάθηκε, πρόσφατα, να ενταχθεί στη λίστα Έργων Αμοιβαίου Ενδιαφέροντος (PMI) της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το έργο τρέχει ο όμιλος Κοπελούζου και θα συνδέσει με υποθαλάσσιο καλώδιο χωρητικότητας 3,000 MW και μήκους 950 περίπου χλμ την Αίγυπτο με την ηπειρωτική Ελλάδα.
Πηγή: tovima.gr δημοσιεύτηκε υπό τον τίτλο "Ενέργεια: Ανακατεύει την τράπουλα ο πόλεμος Ισραήλ – Χαμάς"
