iEpikaira.- Στις 17 Δεκεμβρίου 2020 το πρακτορείο Reuters δημοσίευσε δήλωση του υπουργού Ενέργειας των ΗΠΑ Dan Brouillette, κατά τον οποίον οι ΗΠΑ αποφάσισαν -εκτός των κυρώσεων που επιβλήθηκαν στην γείτονα- να στηρίξουν και την κατασκευή του υποθαλάσσιου αγωγού φυσικού αερίου EastMed που αποτελεί κόκκινο πανί για την Τουρκία. Συγκεκριμένα ο υπουργός Ενέργειας των ΗΠΑ δήλωσε «συνεχίζοντας τη συνεργασία τους με την Ελλάδα, την Κύπρο, το Ισραήλ και τα άλλα ενδιαφερόμενα μέρη μέχρι την ολοκλήρωση του έργου».
Υπενθυμίζεται ότι η Ελλάδα, η Κύπρος και το Ισραήλ έχουν ήδη υπογράψει τριμερή διακρατική συμφωνία για την κατασκευή του αγωγού EastMed στις αρχές του 2020, με στόχο την ολοκλήρωση του αγωγού (κόστους 6-7 δισεκατομμυρίων ευρώ) μέχρι το 2025. Αυτό που δεν διευκρινίζεται είναι τι μέλλει γενέσθαι με τον τέταρτο συμβαλλόμενο, την Ιταλία, η οποία ήταν εξ αρχής απρόθυμη, προβάλλοντας επιφυλάξεις για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις του αγωγού. Κατ' άλλους, νομιμοφανείς υπεκφυγές για την μη συμμετοχή της στον αγωγό, εξέλιξη που θα έστελνε τον αγωγό στις καλένδες, τουλάχιστον την αρχική του χάραξη που προέβλεπε να ξεκινά από το Ισραήλ και μέσω των Κυπριακών και Ελληνικών ΑΟΖ να κατέληγε στην Κρήτη-Πελοπόννησο-Στερεά Ελλάδα και εν τέλει στη Ιταλία.
Είναι τουλάχιστον παράδοξο ότι οι ΗΠΑ ανακινούν το ζήτημα του αγωγού χωρίς να κατονομάζεται η Ιταλία ως συμβαλλόμενο μέλος, αλλά αντιθέτως γίνεται μια γενικόλογη αναφορά στα «άλλα ενδιαφερόμενα μέρη» από τον Αμερικανό ΥΠΕΝ. Γεγονός που θα έπρεπε να προκαλεί ανησυχία και όχι πανηγυρισμούς στην Αθήνα και Λευκωσία. Ας σημειωθεί ότι πάγιο αίτημα της Τουρκίας αποτελεί η κατασκευή ενός αγωγού που να διέρχεται την Κύπρο και να καταλήγει στην Τουρκία ως αντιπρόταση στο EastMed. Μάλιστα, ένας τέτοιος αγωγός έχει αποτυπωθεί και στον γνωστό πλέον "προφητικό" χάρτη Μπάιντεν (διάγραμμα παρακάτω).
Χάρτης του Στέιτ Ντιπάρτμεντ που σχεδιάστηκε από το επιτελείο του Τζο Μπάιντεν.
Επανερχόμενοι στους λόγους για τους οποίους η Ιταλία φαίνεται τουλάχιστον διστακτική -αν όχι αρνητική- στην συμμετοχή στον αγωγό, αναλυτές εικάζουν ότι οφείλεται κυρίως στους οικονομικούς και γεωπολιτικούς δεσμούς της Ιταλίας με την Τουρκία, τους οποίους δεν είναι διατεθειμένη να διαρρήξει δεδομένου ότι η Ιταλία -όπως και η Ελλάδα- θα είναι χώρες διαμετακόμισης (transit) στον σχεδιασμό του αγωγού και άρα θα έχουν και μικρότερα οικονομικά οφέλη. Σημειώνεται ότι οι εξαγωγές της Ιταλίας προς την Τουρκία για το 2019 ανήλθαν σε 9,3 δισ. δολάρια, ενώ οι εισαγωγές της Ιταλίας από την Τουρκία σημειώνουν αλματώδη αύξηση από το 2016 και εντεύθεν (όπως παρουσιάζονται στο διάγραμμα), ενώ περί τις 1300 ιταλικές επιχειρήσεις δραστηριοποιούνται στην Τουρκία.
Εισαγωγές Ιταλίας από την Τουρκία για τα έτη 2010-2019 σε δισ. δολάρια. Πηγή: tradingeconomics.com
Η Ιταλία ήταν επίσης μια από τις χώρες που αντιστάθηκε σθεναρά στην επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία κατά την διάρκεια της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ (10-11 Δεκεμβρίου 2020), αλλά και μετέπειτα. Οι δηλώσεις του Ιταλού Πρέσβη στην τηλεδιάσκεψη που είχε στις 16 Δεκεμβρίου 2020 με τους πρεσβευτές των λοιπών κρατών-μελών της ΕΕ συμμετέχοντος και του στενού συνεργάτη του Ερντογάν, Ιμπραχήμ Καλίν, ήταν κάτι παραπάνω από ξεκάθαρες αφού υπογράμμισε ότι αυτά που ενώνουν την ΕΕ και την Τουρκία είναι περισσότερα από όσα τις χωρίζουν, καταλήγοντας με ένα "καρφί" στην Αθήνα, την οποία κατηγόρησε εμμέσως πλην σαφώς ότι δημοσίως ασχολείται με αρνητικά σχόλια έναντι της Τουρκίας, περισσότερο για εσωτερική κατανάλωση.
Εύλογα διερωτόμαστε λοιπόν αν και κατά πόσο θα έπρεπε να είμαστε αισιόδοξοι για την αποπεράτωση του EastMed, όπως αυτός σχεδιάστηκε εξ αρχής. Μήπως κάποιοι τώρα έχουν ένα επιπλέον λόγο για να πιέσουν την Ελλάδα να καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για τις θαλάσσιες ζώνες της Αν. Μεσογείου απ' όπου διέρχεται η όδευση του αγωγού, και στις οποίες η Τουρκία έχει ήδη δημιουργήσει ένα ισχυρό τετελεσμένο με την πολύμηνη παρουσία του Oruc Reis και την συλλογή 11.000 χλμ δισδιάστατων ερευνών;
Μήπως η πολυμερής για την Ανατολική Μεσόγειο στην οποία έσπρωξε η ΕΕ την Ελλάδα δεν ήταν καθόλου τυχαία; Ή μήπως ο τεχνοοικονομικά αμφισβητούμενος EastMed -κατά παλαιότερη δήλωση των Αμερικανών- αποτελεί το κατ' εξοχήν εργαλείο που χρησιμοποιείται για να γίνει η μοιρασιά της ΑΟΖ της Αν. Μεσογείου με τους όρους της Άγκυρας και με ευρωπαϊκή -κυρίως γερμανική- αλλά και αμερικανική υψηλή επιστασία; Πολλοί οι δρώντες, ολίγιστοι οι αντιδρώντες των οποίων τα κυριαρχικά δικαιώματα τίθενται υπό αμφισβήτηση...
