Μου ζήτησε να μη γράψω το όνομά του. Αλλά είναι αδύνατον να τηρήσω την υπόσχεσή μου. Του ζητώ συγγνώμη. Ανεπίτρεπτο για τους κώδικές μου να «καρπώνομαι» τόσο σημαντικές πληροφορίες. Στα 96 του, παρά τη φυσιολογική φθορά του πανδαμάτορος χρόνου, παραμένει χαλκέντερος, ακμαίος και, το κυριότερο, ένα χρυσωρυχείο γνώσεων για την εξωτερική μας πολιτική και τα εθνικά μας συμφέροντα.
Μόλις άκουσα τον Τούρκο υπουργό Άμυνας Γιασάρ Γκιουλέρ να επικαλείται το Πρωτόκολλο της Βέρνης και να κατηγορεί την πατρίδα μας για μονομερείς ενέργειες που παραβιάζουν την ισχύ του επειδή ποντίζει καλώδιο στην Κάσο, έσπευσα να του τηλεφωνήσω. Ήταν δίπλα στον πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Καραμανλή τα πρώτα κρίσιμα χρόνια της Μεταπολίτευσης και γνωρίζει άριστα από πρώτο χέρι τι σημαίνει κάθε λέξη, τι κρύβεται πίσω από αυτήν που περιέχεται σε ένα κοινό ανακοινωθέν, σε ένα πρωτόκολλο, σε μια διεθνή συμφωνία. Ρώτησα ευθέως πού παραβιάζουμε ως Ελλάς το Πρωτόκολλο της Βέρνης και αν αυτό είναι σε ισχύ. Μου απάντησε αμέσως με λεπτομέρειες. «Παιδί μου, το πρωτόκολλο αυτό υπογράφηκε έπειτα από διαπραγμάτευση που έκανε ο πρέσβης Τσούνης με τους Τούρκους τον καιρό που επιδιώκαμε να προσφύγουμε στο ∆ιεθνές ∆ικαστήριο της Χάγης για τη μία και μόνη διαφορά, την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας. Πράγματι, το πρωτόκολλο αυτό καλεί τα δύο μέρη να απέχουν από μονομερείς ενέργειες. Για ποιον λόγο όμως; Για να μην υπονομεύονται οι διαπραγματεύσεις που διεξάγονταν τότε μεταξύ των δύο χωρών για τη Χάγη. Την εποχή εκείνη είχε βγει το “Σισμίκ” στο Αιγαίο και είχε επιχειρήσει να κάνει έρευνες υδρογονανθράκων.
Γι’ αυτό περιελήφθη αυτή η διατύπωση. Οι μονομερείς ενέργειες ήταν λοιπόν ευθέως συνδεδεμένες με τις διαπραγματεύσεις εκείνης της εποχής, οι οποίες κατέρρευσαν με ευθύνη της Τουρκίας όταν εκείνη έκανε πίσω από την αρχική απόφασή της για από κοινού με την Ελλάδα προσφυγή στη Χάγη για το ζήτημα της υφαλοκρηπίδας».
Θεσμική μνήμη
Ο πρέσβης και πρώην υπουργός Εξωτερικών Πέτρος Μολυβιάτης, η θεσμική μνήμη της Ελληνικής ∆ημοκρατίας, ήταν σαφέστατος. Ο ίδιος, έχοντας γράψει με το ίδιο του το χέρι σε ένα απλό κομμάτι χαρτί το κοινό ανακοινωθέν της συνάντησης Καραμανλή – Ντεμιρέλ το 1975, που τροχιοδρόμησε τις μετέπειτα εξελίξεις, γνωρίζει πέραν πάσης αμφιβολίας την αλήθεια. Έκανε τον κόπο κάποιος από τα υπουργεία Εξωτερικών ή και Άμυνας να σηκώσει ένα τηλέφωνο χθες και να τον ρωτήσει για τη Βέρνη; Φοβάμαι πως όχι. Αν το έκανε, θα ήξερε από την πρώτη ώρα να απαντήσει στον κύριο Γκιουλέρ το εξής: «λέτε ανακρίβειες». ∆εν το έκανε. Αντί αυτού, εντόπισα σε κείμενα έγκριτων συναδέλφων διαρροές του ΥΠΕΞ ότι το Πρωτόκολλο της Βέρνης αναφέρεται σε απαγόρευση ερευνών υδρογονανθράκων, όχι σε πόντιση καλωδίου ηλεκτρικής διασύνδεσης. Το οποίο σημαίνει ότι για το ελληνικό ΥΠΕΞ το πρωτόκολλο είναι σε ισχύ και όχι ανενεργό και ότι, αν τυχόν θελήσουμε να κάνουμε στην Κάσο εντός οριοθετημένης ελληνικής ΑΟΖ έρευνες για υδρογονάνθρακες, αυτό αποτελεί, σύμφωνα με τις διαρροές μας, «μονομερή ενέργεια παραβίασης της Βέρνης». Νομίζω φθάνει! Έως εδώ. Νομίζω ότι ήρθε η ώρα να πούμε μερικά πράγματα καθαρά και ξάστερα.
Το πρώτο είναι ότι φθάνει στο τέλος της η εποχή των συνταγματολόγων στο ΥΠΕΞ. Το υπουργείο έχει επικεφαλής που δεν ξέρει τα θέματα σε βάθος, έχει υφυπουργό που άρχισε να ασχολείται με τα Ελληνοτουρκικά και να εμβαθύνει μετά την υπουργοποίησή της, έχει επίσης πρόσωπα σε κεφαλές κρίσιμων ∆ιευθύνσεων που δεν μπορούν να φτιάξουν με επάρκεια έναν χάρτη της προκοπής για τα θαλάσσια πάρκα. Ο υπουργός Εξωτερικών πρέπει να αποχωρήσει ομαλώς «προαγόμενος» σε αντιπρόεδρο γιατί, όπως απεδείχθη περίτρανα, λέει ψέματα. Πρέπει να αποχωρήσει πριν γίνει θηλιά για τον πρωθυπουργό που διέγραψε πρώην πρωθυπουργό για χάρη του και κατ’ επέκταση πριν γίνει θηλιά για το έθνος. Ο Τούρκος υπουργός Άμυνας ισχυρίστηκε ότι το ιταλικό ερευνητικό που επιχειρούσε έρευνες καλωδίου στην Κάσο ζήτησε άδεια από τις τουρκικές Αρχές.
Καμιά απάντηση
Ο Έλλην υπουργός Εξωτερικών που διέψευδε τις αποκαλύψεις μας για όσα έγιναν στην Κάσο με οργή, μαζί με την κυρία Μπακογιάννη, στους βουλευτές της Ν.∆. στην πρόσφατη συνάντησή τους δεν απάντησε μέχρι ώρας λέξη στους ισχυρισμούς του Τούρκου περί αδείας. Και δεν απάντησε λέξη ούτε αυτός ούτε ο κύριος Σκυλακάκης που προΐσταται του Α∆ΜΗΕ και είναι συνυπεύθυνος γιατί οι γείτονες έχουν στα χέρια τους ντοκουμέντα ικανά να εξευτελίσουν την κυβέρνηση. Το ιταλικό ερευνητικό που ήταν μισθωμένο από την Ελληνική ∆ημοκρατία ζήτησε γραπτώς την άδεια από τους Τούρκους για να διεξαγάγει έρευνα εντός ελληνικής ΑΟΖ.
Kαλό είναι ορισμένοι εκ των αρνητικών πρωταγωνιστών να παραιτηθούν τάχιστα. Είχε δίκιο ο Σαμαράς. Απλώς είχε άδικο γιατί είχε δίκιο πολύ νωρίς. Το δεύτερο που επείγει είναι η σύνταξη του έθνους γιατί όσα έγιναν χθες και την προηγούμενη εβδομάδα στην τουρκική Εθνοσυνέλευση με τις προκλήσεις Φιντάν περί «τουρκικής μειονότητας» δεν προοιωνίζονται καλές εξελίξεις.
Οι Τούρκοι μετά την εκλογή Τραμπ μοιάζουν έτοιμοι να ανατινάξουν τον απευθείας διάλογο στον οποίο μπήκε λανθασμένα η κυβέρνηση (εγκαταλείποντας την οδό των διερευνητικών) και να μας τα φορτώσουν όλα. Υπάρχει «αιφνίδια» αλλαγή ατμόσφαιρας. Άρχισε πρώτος ο Φιντάν, κλιμακώνει ο Γκιουλέρ. Αυτή η εξέλιξη πρέπει να μας βρει ενωμένους και με σωστές επιλογές για την εξωτερική πολιτική. Εμείς δεν είμαστε εδώ για να κάνουμε αντιπολίτευση στην κυβέρνηση αλλά συμπολίτευση στη χώρα. Υπό την προϋπόθεση όμως ότι η κυβέρνηση θα διορθώσει ό,τι διορθώνεται στην εθνική γραμμή. Θα έχουμε υπερθέρμανση συντόμως, ως φαίνεται. Σε κάθε περίπτωση, εξωτερική πολιτική δεν χαράσσεται στους βραδινούς αγώνες τένις του κυρίου πρωθυπουργού με τους φίλους του. Αλλού κρίνεται το match point…
Εφημερίδα ΕΣΤΙΑ newsbreak.gr δημοσιεύτηκε υπό τον τίτλο "Τα μυστικά της Βέρνης"
