Σήμερα, ο κ. Μητσοτάκης βρίσκεται ενώπιον διπλωματικού ναυαγίου, για τη χώρα και τον ίδιο, αν δεν βρει μια ισορροπημένη λύση για την παροχή πρόσθετης συνδρομής στο Κίεβο
Η ελληνική κυβέρνηση και -προσωπικά- ο πρωθυπουργός Κυρ. Μητσοτάκης βρέθηκαν, πραγματικά, στη «σωστή πλευρά της Ιστορίας» και έχουν ήδη συνδράμει την Ουκρανία με αμυντικό υλικό αξίας περίπου 300.000.000 ευρώ. Ενα τμήμα της βοήθειας ήταν υλικό μη απαραίτητο επιχειρησιακά, αλλά έχουν γίνει και αδιανόητες υπερβολές με την αποστολή χρήσιμων συστημάτων, τα οποία είναι άγνωστο πώς, πότε και με ποιο οικονομικό κόστος θα αντικατασταθούν.
Του Αλέξανδρου Τάρκα*
Ωστόσο, σήμερα ο κ. Μητσοτάκης βρίσκεται ενώπιον διπλωματικού ναυαγίου, για τη χώρα και τον ίδιο, αν δεν βρει μια ισορροπημένη λύση για την παροχή πρόσθετης συνδρομής στο Κίεβο. Αφενός δεν είναι δυνατόν (επιχειρησιακά, πολιτικά, ηθικά και νομικά) να αποδυναμώσει την εθνική θωράκιση με την αποστολή σύγχρονων συστημάτων (Patriot κ.λπ.). Και, αφετέρου, δεν μπορεί να αγνοήσει ούτε τις αρχικές ευγενικές εκκλήσεις ούτε τα παρόντα πιεστικά αιτήματα των ξένων φιλικών κυβερνήσεων. Γιατί κοινή διαπίστωση του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε. είναι ότι η κατάσταση στο μέτωπο μεταβάλλεται δραστικά υπέρ της Ρωσίας και επείγει η παροχή μεγάλης βοήθειας από όλους τους συμμάχους και εταίρους.
Στην παρούσα φάση του πολέμου και των διπλωματικών διαβουλεύσεων το μήνυμα προς τον κ. Μητσοτάκη είναι ότι «το κοντέρ έχει μηδενίσει». Οι ισχυρές δυτικές χώρες κρίνουν όχι με ευχαριστίες για το στρατιωτικό υλικό που χορηγήθηκε από τον Φεβρουάριο του 2022 έως σήμερα, αλλά από όσα θα αποφασίσει να χορηγήσει και να χορηγεί η Ελλάδα στο εξής.
Αλλωστε, όπως έχει επανειλημμένα αναφέρει η στήλη το τελευταίο εξάμηνο, μέγιστη ευθύνη έχει ο ίδιος ο πρωθυπουργός. Αντί να θέσει εγκαίρως κάποια ρεαλιστικά όρια στα αιτήματα του προέδρου της Ουκρανίας Β. Ζελένσκι, του υποσχέθηκε σχεδόν τα πάντα κατά τις συναντήσεις τους στις 21 Αυγούστου 2023 και τις 6 Μαρτίου 2024. Επιπλέον, όταν ο Ουκρανός ηγέτης βλέπει την ελληνική πλευρά να καίγεται για υποσχέσεις ανάθεσης συμβολαίων στις κατασκευαστικές εταιρίες της (ειδικά στην Οδησσό), είναι αναμενόμενο ν’ αυξάνει ή πολλαπλασιάζει τις απαιτήσεις του.
Επειτα από όλα αυτά οι εξελίξεις διαμορφώνονται ως εξής:
1 Με εξαίρεση ίσως ορισμένες φάσεις της γιουγκοσλαβικής κρίσης το 1990-1995, σπανιότατα μία ελληνική κυβέρνηση έχει αντιμετωπίσει, τις τελευταίες δεκαετίες, τόσο πολλά και τόσο δύσκολα αιτήματα από τις δυτικές πρωτεύουσες. Οσο κι αν ακούγεται υπερβολικό, το Βερολίνο επέδωσε ένα είδος τελεσιγράφου στην Αθήνα, λέγοντας -εμμέσως πλην σαφώς- ότι η προσεχής περίοδος των διμερών σχέσεων, των διαβουλεύσεων στην Ε.Ε. και των εξελίξεων στην περιοχή θα κριθούν και από την απόφαση για τη βοήθεια στην Ουκρανία. Μπορεί o κυβερνητικός εκπρόσωπος Π. Μαρινάκης να δήλωσε προχθές «δεν γνωρίζω για καμία πίεση» κατά το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της περασμένης εβδομάδας, αλλά ακόμα και οι νεοπροσληφθέντες ακόλουθοι στο υπουργείο Εξωτερικών γνωρίζουν όσα έχει θέσει ο καγκελάριος Ολ. Σολτς στον κ. Μητσοτάκη. Η δε κινητικότητα του Γερμανού πρέσβη στην Αθήνα Αντρέας Κιντλ μεταξύ των υπουργείων Εξωτερικών και Εθνικής Αμυνας και -κυρίως- το ύφος και το περιεχόμενο των παρεμβάσεών του βρίσκονται στα όρια της διπλωματικής ευπρέπειας μεταξύ μελών της Ε.Ε.
2 Το Βερολίνο θα συνεχίσει να ηγείται των πιέσεων από το εξωτερικό προς την κυβέρνηση. Γιατί, αν και η Ουάσινγκτον επίσης προτρέπει για την αποστολή αντιαεροπορικών συστημάτων στον κ. Ζελένσκι, υπάρχει μία μεγάλη διαφορά. Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ και το Πεντάγωνο των ΗΠΑ έχουν τονίσει δημόσια ότι δεν θέτουν περιορισμούς ή απαιτήσεις για το χορηγηθέν υλικό (π.χ. οχύρωση νήσων ανατολικού Αιγαίου), ενώ ο κ. Σολτς τήρησε εντελώς διαφορετική στάση στο ζήτημα της ανταλλαγής των πεπαλαιωμένων, ρωσικής κατασκευής, BMP-1 με τα εκσυγχρονισμένα γερμανικά Marder που παρέλαβε η Ελλάδα. Στο συγκεκριμένο θέμα ο πρωθυπουργός δεν είχε ευθεία στάση και η γερμανική διπλωματία οικοδομεί επί του λάθους του.
3 Το Βερολίνο δεν έχει προτείνει την αποστολή μόνον Patriot. Εχει χρησιμοποιήσει τη διατύπωση «κατά προτεραιότητα τους Patriot», διευκρινίζοντας ότι αποδέχεται τις εναλλακτικές επιλογές αποστολής άλλων αντιαεροπορικών συστημάτων δυτικής ή ανατολικής κατασκευής. Επομένως, η συνολική άρνηση της Αθήνας θα γίνεται όλο και δυσκολότερη. Ξένοι διπλωμάτες προδικάζουν ότι η κυβέρνηση Μητσοτάκη θα αλλάξει -ίσως και πολύ σύντομα- θέση, χορηγώντας άλλο υλικό αντί των Patriot.
4 Συζητείται έντονα στο διπλωματικό παρασκήνιο ότι το Κίεβο απέστειλε στην Αθήνα κι ένα άλλο μήνυμα. Σε περίπτωση που δεν μεταφερθούν στην Ουκρανία ελληνικές συστοιχίες αντιαεροπορικών, θα ήταν χρήσιμη τουλάχιστον η αποστολή πυρομαχικών γι’ αυτές. Το επιχείρημα είναι ότι η ελληνική πλευρά, ούτως ή άλλως, έχει χορηγήσει μεγάλες ποσότητες πυρομαχικών την τελευταία διετία. Ωστόσο, πρόκειται για εφεύρημα, αφού δεν μπορεί να γίνει σύγκριση μεταξύ των πολύτιμων βλημάτων-πυραύλων των αντιαεροπορικών και των απλών οβίδων πυροβολικού. Αλλες η αξία, η χρησιμότητα και η διαθέσιμη ποσότητα των μεν και άλλες των δε.
5 Η οδός διπλωματικής διαφυγής της ελληνικής κυβέρνησης θα είναι, προφανώς, η συνδρομή (πάλι) με μεγάλες ποσότητες πυρομαχικών τις ερχόμενες εβδομάδες και τους ερχόμενους μήνες. Αποτελεί σίγουρα μια αξιοπρεπή λύση στο πλαίσιο των συμμαχικών υποχρεώσεων της χώρας, αλλά μάλλον δεν θα εκτιμηθεί όσο πρέπει.
Ολα αυτά τα προβλήματα δείχνουν ότι ο κ. Μητσοτάκης αδυνατεί να χειριστεί μόνος τη διπλωματική κρίση. Θα ήταν μάλλον αντιπαραγωγικό να προσέλθει, όπως ζητά η αντιπολίτευση, σε προ ημερησίας διατάξεως συζήτηση στη Βουλή, καθώς οι ευαίσθητοι χειρισμοί δεν προσφέρονται για δημόσιες αντιπαραθέσεις. Μία λύση θα ήταν η ενημέρωση των πολιτικών αρχηγών στο Μαξίμου, αλλά ο κ. Μητσοτάκης δεν θα την υιοθετούσε εν μέσω προεκλογικής περιόδου. Συνεπώς, όποια απόφαση -σωστή ή λάθος- θα είναι αποκλειστικά δική του με όποιο όφελος ή κόστος.
*Εκδότης του περιοδικού «Αμυνα & Διπλωματία» και σύμβουλος ξένων εταιριών μελέτης επιχειρηματικού ρίσκου για τη ΝΑ Ευρώπη. Δημοσιεύτηκε υπό τον τίτλο "Αλ. Τάρκας: Οι εναλλακτικές επιλογές στο «τελεσίγραφο Σολτς»" dimokratia.gr
