της Φανούλας Αργυρού*
Αναφέρομαι στο άρθρο του αντιπτεράρχου κ. Ιωάννη Αναστασάκη που αναρτήθηκε στις 21 Σεπτεμβρίου 2018 στις ιστοσελίδες Ονήσιλος και Ινφογνώμων, με τίτλο «Οι Βρετανικές Βάσεις και τα Ελληνο-Κυπριακά συμφέροντα» από την ιστοσελίδα www.liberal.gr Θα καλύψω ορισμένα σημαντικά σημεία που χρίζουν τεκμηρίωσης και διόρθωσης.
Κατασκοπευτικός σταθμός ΄Αγιος Νικόλαος
Ο Κατασκοπευτικός σταθμός Αγίου Νικολάου στην περιοχή Αμμοχώστου ιδρύθηκε στο πρώην χωριό ΄Αγιος Νικόλαος το 1936 και είναι βρετανικός στρατιωτικός σταθμός, μέρος της «Βρετανικής Κυρίαρχης Βάσης Δεκέλειας». Είναι ο μεγαλύτερος τέτοιος σταθμός μυστικών πληροφοριών, εκτός του Ηνωμένου Βασιλείου και μεταδίδει τα σήματα, πληροφορίες και μηνύματα που μαζεύει, στο Αρχηγείο των Μυστικών Υπηρεσιών της χώρας στο Cheltenham της Αγγλίας όπου και γίνεται το ξεκαθάρισμα των πληροφοριών. Και από εκεί επιλέγονται όσα μπορούν να μοιραστούν με την αντίστοιχη αμερικανική CIA στα πλαίσια της ειδικής σχέσης που εγκαθιδρύθηκε πριν χρόνια, μεταξύ Ηνωμένου Βασιλείου και Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής. Επομένως ο σταθμός αυτός, η αποστολή και οι υψηλής τεχνολογίας εγκαταστάσεις του πρέπει να λεχθεί ότι προϋπήρξαν της αποκάλυψης υδρογονανθράκων στην Ανατολική Μεσόγειο.
Βάσεις και «αποζημίωση» και βάση Δεκέλειας
Το θέμα αυτό δεν περιορίζεται σε δημοσιογραφικές πληροφορίες αλλά καλύπτεται από επίσημα έγγραφα και συμφωνίες. Τα λεφτά δεν προορίζονταν για «αποζημίωση» ούτε για λεγόμενα «ενοίκια» αλλά ως οικονομική βοήθεια προς την ΚΔ, τα οποία όμως προορίζονταν στην πραγματικότητα να κάλυπταν τις διευκολύνσεις που χαίρουν οι Βρετανοί από την ΚΔ στο νησί. Στο Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας στα συναπτόμενα έγγραφα και συγκεκριμένα στο APPENDIX R με τίτλο «FINANCIAL ASSISTANCE TO THE REPUBLIC OF CYPRUS”, το οποίο είναι ένα έγγραφο/επιστολή που ανταλλάχτηκε μεταξύ του Αντιπροσώπου του Ηνωμένου Βασιλείου εξουσιοδοτημένου να υπογράψει την Συνθήκη Εγκαθίδρυσης και του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου και Δρ. Κουτσιούκ γράφει το έγγραφο, ότι «η Κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου της Μεγάλης Βρετανίας και Βορείου Ιρλανδίας θα πληρώνει στην κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας υπό τη μορφή χορηγίας (grant) το ποσό των £12 εκατομμυρίων λιρών εντός πέντε χρόνων που λήγουν στις 31 Μαρτίου 1965.». Στην επιστολή περιλαμβάνονταν και άλλες χορηγίες. ΄Όμως στο συγκεκριμένο θέμα η επιστολή πρόσθετε ότι εντός έξι μηνών και πριν τη λήξη της 31 Μαρτίου 1965, και πριν το τέλος κάθε επόμενης πενταετίας, η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου θα αναθεωρούσε, σε συν-διαβούλευση με την κυβέρνηση της Δημοκρατίας, και θα αποφάσιζε το ποσό βοήθειας που θα παραχωρούσε στην επόμενη πενταετία στην Κυπριακή Δημοκρατία.
Τα £12 εκατομμύρια λίρες πληρώθηκαν σε δόσεις, κανονικά όπως προνοούσε η συμφωνία σε λογαριασμό της κυπριακής κυβέρνησης στο Λονδίνο, σε παράρτημα βρετανικής τράπεζας που βρισκόταν πολύ πλησίον της τότε Υπάτης Αρμοστείας της ΚΔ.
Ο λόγος, όμως, που μετά το 1965 τερμάτισαν την οικονομική βοήθεια προς την Κυπριακή Δημοκρατία, την οποία είχαν συμφωνήσει να αναθεωρούν και σε συν-διαβούλευση με την ΚΔ να πληρώνουν κάθε πέντε χρόνια, ήταν γιατί εκμεταλλεύθηκαν τις τουρκικές απαιτήσεις. Οι Τουρκοκύπριοι και η Τουρκία μετά το αποτυχημένο τους πραξικόπημα για ανατροπή της ΚΔ τον Δεκέμβριο του 1963 και αρχές του 1964 για αντικατάστασή της με δύο ομόσπονδα κράτη, ζήτησαν όπως τερματιστεί η χορηγία προς την ΚΔ και να έπαιρναν και εκείνο το… μερίδιό τους, στους θυλάκους που είχαν μαζευτεί το 1964. Το Φόρειν ΄Οφις δεν μπορούσε να κάνει κάτι τέτοιο για διάφορους λόγος, και τότε βρήκε την ευκαιρία και αφενός για να ικανοποιήσει τους Τούρκους και αφετέρου να γλυτώσει προφανώς την πληρωμή, αποφάσισε και τερμάτισε τις χορηγίες με το δικαιολογητικό ότι θα πληρώσει όταν αποκατασταθεί η τάξη στο νησί!! Και έκτοτε δεν έχουν πληρώσει γρόσι.
Βάση Δεκέλειας
Οι Τούρκοι και Τουρκοκύπριοι προς το τέλος της δεκαετίας του 1960 ξεκίνησαν να προβάλλουν μάλιστα και το αίτημα ότι, σε οποιαδήποτε περίπτωσης αποχώρησής τους (Βρετανών) από τη βάση Δεκέλειας, αυτή να δοθεί σε αυτούς. Αυτός είναι και o λόγος που οι Βρετανοί από το τέλος της δεκαετίας του 1960 που δεν χρειάζονταν πλέον την Δεκέλεια δεν την επέστρεψαν στην ΚΔ όπως είναι υποχρεωμένοι όταν δεν χρειάζονται τα εδάφη αυτά των βάσεων για στρατιωτικούς σκοπούς, σύμφωνα με το APPENDIX P, με τίτλο « FUTURE OF SOVERIEGN BASE AREAS». Απλά γιατί δεν θέλουν να τα βάλουν με την Τουρκία και έτσι την διατηρούν ενώ ουσιαστικά για χρόνια δεν την χρειάζονται… Εξού και η διαχρονική προσφορά τους να μας επιστρέψουν τα μισά εδάφη που έχουν ως στρατιωτικές βάσεις αν δεχόμασταν το «Σχέδιο Ανάν». Αυτή η προσφορά ισχύει μέχρι σήμερα, νοουμένου και δεχθούμε τα όσα προωθούν ως «συμφωνία» για το Κυπριακό…
ΕΟΚ, βάσεις και αποικιοκρατικά κατάλοιπα
Μια αξιέπαινη, έντιμη, μελετημένη σοβαρά απόφαση του Supreme Court
Όταν το 1973 το Ηνωμένο Βασίλειο προσχώρησε στην τότε ΕΟΚ (Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα) διαπραγματευτής ήταν ο Βρετανός αξιωματούχος του Φόρειν ΄Οφις Ντέιβιντ Χάνευ, ο οποίος έπεισε τους αξιωματούχους της ΕΟΚ οι βρετανικές βάσεις να μείνουν έξω της βρετανικής ένταξης και το θέμα να διευθετηθεί με την αν και εφόσον έκανε αίτηση ένταξης η Κυπριακή Δημοκρατία. Το 2003 με την προετοιμασία της ΚΔ στην ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως μετονομάστηκε η πρώην ΕΟΚ και πάλιν βρέθηκε διαπραγματευτής εκ μέρους της Βρετανίας ο ίδιος Ντέιβιντ Χάνευ Ο οποίος με την σύμφωνη γνώμη αυτή τη φορά και της ΚΔ, διευθέτησαν όπως οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι δεχθούν και πάλιν να μείνουν έξω οι βάσεις από την ένταξη της ΚΔ.
Σήμερα, όμως, έχουμε την Παρεμπίπτουσα Απόφαση- Interim Judgement – του Supreme Court of the United Kingdom (Ανωτάτου Δικαστηρίου του Ηνωμένου Βασιλείου) σε μια υπόθεση εναντίον του Υπουργού Εσωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου που σχετίζεται με τις βρετανικές στρατιωτικές βάσεις στην Κύπρο. Το Ανώτατο Δικαστήριο με 7 Δικαστές απέρριψε τη θέση του Υπουργού Εσωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου ότι το 1960 οι «Κυρίαρχες Περιοχές των Βάσεων» μετατράπηκαν σε νέες οντότητες (new entities) που δημιουργήθηκαν το 1960 και που απέκτησαν ξεχωριστό καθεστώς και γνωμάτευσε -το Supreme Court – ότι οι περιοχές των βάσεων είναι αποικιακά κατάλοιπα.
Σ’ αυτή την υπόθεση προφανώς είναι που αναφέρεται ο συγγραφέας κάτω από τον υπότιτλο Δικαστική Αναμόχλευση του θέματος των Βάσεων, με την διαφορά ότι δεν υπάρχει καμία «δικαστική αναμόχλευση του θέματος των βάσεων» αλλά μια πολύ αξιέπαινη, έντιμη, μελετημένη σοβαρά απόφαση του Supreme Court σχετικά με το καθεστώτος των βρετανικών βάσεων υπέρ των δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας και η οποία προέκυψε μέσω μιας άλλης σοβαρής υπόθεσης που ακόμα δεν έκλεισε.
Ο συγγραφέας δεν φαίνεται να έχει υπόψη του την πρόσφατη απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου την οποία πρόβαλα τόσο από το Ράδιο Πρώτο όσο και το Sigmalive στις 2.8.2018 με τον τίτλο «Απόφαση σταθμός Ανωτάτου Δικαστηρίου Η.Β για Βρετανικές Βάσεις» www.sigmalive.com/news/politics/522440/apofasi-stathmos-anotatou-dikastiriou-iv-gia-vretanikes-vaseis και η οποία αναρτήθηκε και στο www.onisilos.gr όπως και σε πολλές άλλες ιστοσελίδες.
Case No: C4/2016/2334 and C4/2016/2403 http://www.bailii.org/ew/cases/EWCA/Civ/2017/397.html
Εδώ να εξηγήσω ότι το Supreme Court, που πήρε την εν λόγω απόφαση στις 30 Ιουλίου 2018, καταρχήν δεν είναι το High Court και, επίσης, είναι υπεράνω και του Εφετείου, του Appeal’s Court. Το Supreme Court είναι η ανώτατη δικαστική αρχή στο Ηνωμένο Βασίλειο, γι΄αυτό η απόφασή του είναι τελική και υπεράνω όλων των άλλων αποφάσεων. Όπως έγραψα στο άρθρο μου στις 2.8.2018:
«ΗΤΤΑ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΝ ΗΝΩΜΕΝΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ/ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
Επομένως, με τη γνωμάτευση αυτή του Ανωτάτου Δικαστηρίου του Ηνωμένου Βασιλείου συνθλίβονται σε μεγάλη ήττα αμφότερες οι θέσεις, αφενός της Βρετανικής Κυβέρνησης που ισχυρίζεται ότι το 1960 οι βάσεις απέκτησαν νέες οντότητες (NEW ENTITIES) και, αφετέρου, η διαχρονική θέση που εκφράζουν οι κυπριακές κυβερνήσεις πως οι Βρετανικές Βάσεις δεν είναι, τάχα, αποικιακό καθεστώς, συνεπώς ουδέποτε έχουν αξιώσει την αποχώρησή τους.»
BREXIT και Συνθήκη Εγγυήσεως
Ο συγγραφέας επανειλημμένα αναφέρεται στο άρθρο του «μετά το BREXIT» ενώ αυτό δεν είναι σωστό εφόσον το Ηνωμένο Βασίλειο δεν έχει αποχωρήσει ακόμα από την ΕΕ. Ένα τέτοιο παράδειγμα η αναφορά του «Μετά το BREXIT η κατάσταση σε σχέση με τις Βρετανικές Βάσεις, ήλθε και πάλι στο προσκήνιο. Σε κάθε περίπτωση, η Βρετανία είναι ακόμα και στις μέρες μας μία από τις τρεις εγγυήτριες Δυνάμεις για την στήριξη της Δημοκρατίας της Κύπρου, με ότι αυτό συνεπάγεται για την μεσολάβησή της στην αντιμετώπιση θεμάτων σχετικών με το Κυπριακό…»
Η Βρετανία παραμένει μια από τις τρεις Εγγυήτριες Δυνάμεις της Συνθήκης Εγγυήσεως, που υπογράφτηκε στη Λευκωσία στις 16 Αυγούστου 1960, και θα παραμείνει και μετά την πραγματοποίηση της εξόδους του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ όταν και εφόσον επιτευχθεί συμφωνία. Απλά γιατί η Συνθήκη Εγγυήσεως παρά τις διακηρύξεις του Έλληνα Υπουργού Εξωτερικών ακόμα βρίσκεται εν ισχύ. Δεν έχει ακυρωθεί από καμία χώρα μέλος. Και το Κυπριακό πάντοτε ήταν και παρέμεινε με την Ανεξαρτησία θέμα Ηνωμένου Βασιλείου, εξού και η ανάμιξη του Φόρειν ΄Οφις στην «αντιμετώπιση θεμάτων σχετικών με το Κυπριακό» διαχρονικά μέχρι σήμερα από την Ανεξαρτησία… Πολύ συνοπτικά, η Βρετανία εφεύρε και προώθησε μαζί με την Τουρκία την απαρτχάιντ δι-κοινοτική, δι-ζωνική ομοσπονδία που οι ρίζες της ξεκινούν από το 1956/57 στο Φόρειν ΄Οφις, εφόσον και το «Σχέδιο Ανάν» ήταν απότοκο των βρετανικών «Ιδεών Γκάλι» του 1992 και το επεξεργάστηκε ο ίδιος ο Βρετανός αξιωματούχος γνωστός από την πρωθυπουργία Τόνυ Μπλεαρ ως Σερ Ντέιβιντ Χάνευ… Εξού και στο Συνέδριο του Κραν Μοντάνα οι πρωτοστάτες εκεί ήταν το Φόρειν ΄Οφις με επικεφαλής τον Υπουργό Ευρώπης (και αναπληρωτή Υπουργό Εξωτερικών και Κοινοπολιτείας) Σερ ΄Αλαν Ντάνγκαν με 30μελές και πλέον ανώτερους αξιωματούχους του Φόρειν ΄Οφις…(Η γράφουσα κατέχει τα ονόματα τα οποία εξασφάλισε κατόπιν αιτήσεώς της προς το Φόρειν ΄Οφις…)
Οι δηλώσεις David Lidington
Ο συγγραφέας αναφέρει και τα εξής στο άρθρο του πλην όμως δεν κατονομάζει την πηγή του:
«Κατά δήλωση του τότε Υπουργού Ευρώπης κ. David Lidington, που πραγματοποιήθηκε στις 22-04-2013 και υπάρχει στα Πρακτικά της Βουλής: «Το δικαίωμα των κυρίαρχων περιοχών των Βάσεων για αιγιαλίτιδα περιοχή είναι ξεκάθαρο στη συνθήκη Εγκαθίδρυσης – ένα δικαίωμα που αναγνώρισε η Κυπριακή Δημοκρατία. Κανένα άλλο κράτος δεν έχει το νόμιμο δικαίωμα να κηρύξει ΑΟΖ εντός της Αιγιαλίτιδας περιοχής των κυρίαρχων περιοχών των Βάσεων του Ηνωμένου Βασιλείου, ούτε η Δημοκρατία της Κύπρου έχει προβάλει την επιθυμία να εξερευνήσει για ορυκτούς πόρους εντός της αιγιαλίτιδος περιοχής των κυρίαρχων περιοχών των Βάσεων. Η διακήρυξη της Κυβέρνησης το 1960 το κάνει ξεκάθαρο ότι το Ηνωμένο Βασίλειο δεν θα αναπτύξει τις κυρίαρχες περιοχές των Βάσεων εκτός για στρατιωτικούς σκοπούς».
Επίσης σε έγγραφο του Βρετανικού Υπουργείου Εξωτερικών (Foreign office) με ημερομηνία 14-11-2014, αναφέρονται μεταξύ άλλων και τα ακόλουθα: «Όπως γνωρίζετε, το Ηνωμένο Βασίλειο δεν έχει διεκδικήσει ΑΟΖ σε σχέση με τις Κυρίαρχες Περιοχές των Βάσεων».
Ε, λοιπόν, αμφότερες οι αναφορές βρίσκονται σε δύο άρθρα μου που δημοσιεύθηκαν το ένα στη Σημερινή στις 22 Ιουλίου 2015 με τίτλο « Το ΗΒ δεν έχει διεκδικήσει ΑΟΖ» και το δεύτερο στο Sigmalive 12 Ιουνίου 2017 με τίτλο « Η «αυθαιρεσία για ΑΟΖ Κύπρου» δεν ήταν «αγγλικής προέλευσης» και ήσαν αποτέλεσμα δικής μου προσέγγισης ζητώντας απαντήσεις σε σχετικές ερωτήσεις στις οποίες απάντησε το Φόρειν ΄Οφις ξεκαθαρίζοντας τη θέση του σε σχέση με ισχυρισμούς ότι είχαν διεκδικήσει ΑΟΖ. Στα άρθρα αναφέρομαι στις επιστολές και τις απαντήσεις που έλαβα και τις δηλώσεις του Φόρειν ΄Οφις και των αξιωματούχων του. Δυστυχώς ο συγγραφέας δεν θεώρησε σωστό να αναφερθεί στις πηγές του για τις αναφορές αυτές. Όταν σε μένα απαντούσε το Φόρειν ΄Οφις στην επιστολή του ημερ.14.11.2014 τονίζοντας «Όπως γνωρίζετε, το Ηνωμένο Βασίλειο δεν έχει διεκδικήσει ΑΟΖ σε σχέση με τις Κυρίαρχες Περιοχές των Βάσεων». Διαβάστε στο άρθρο στην Σημερινή 22.7.2015 «Το ΗΒ δεν έχει διεκδικήσει ΑΟΖ» εδώ:
http://www.sigmalive.com/simerini/politics/251495/to-iv-den-exei-diekdikisei-aoz 22.7.2015 Σημερινή.
Και το άρθρο « Η «αυθαιρεσία για ΑΟΖ Κύπρου» δεν ήταν «αγγλικής προέλευσης» εδώ:
«Όπως διαφαίνεται, υπάρχει μία σιωπηρή αποδοχή συμφερόντων μεταξύ Βρετανικών και τουρκικών θέσεων» έγραψε ο συγγραφέας. Σίγουρα, αλλά θα πρόσθετα ότι δεν είναι σιωπηρή η αποδοχή συμφερόντων μεταξύ Βρετανίας και Τουρκίας. Αλλά ολοφάνερη. Εκδηλώθηκε απροκάλυπτα το 1963/64, το 1967, και πιο εγκληματικά και φανερά ως ηθικός αυτουργός με την σοσιαλιστική κυβέρνηση Γουίλσον/Κάλλαχαν το 1974. Όταν έδωσε το πράσινο φως, το ελεύθερο στον ‘σύντροφο’ σοσιαλιστή σφαγέα Ετσεβίτ να εισβάλει δύο φορές για να έπαιρνε όσα ήθελε πρώτα και μετά να … διαπραγματευθεί. Όπως ομολόγησε ο ίδιος ο πολιτικός απατεώνας Τζέιμς Κάλλαχαν το 1976 γιατί συμφωνούσαν με τους Τούρκους ότι το σύστημα είχε καταρρεύσει από το 1964 και έπρεπε να αντικατασταθεί με νέο (δι-κοινοτική, δι-ζωνική ομοσπονδία με δύο ομόσπονδα κράτη όπως διαβουλεύονταν από το 1964 στο Φόρειν ΄Οφις και την ΔΔΟ την εφεύραν μεταξύ τους από το 1956/57). Διαχρονικά λοιπόν μέχρι σήμερα και ιστορικά τεκμηριωμένη με βρετανικά επίσημα αποδεσμευμένα έγγραφα η συνεργασία βρετανικών και τουρκικών συμφερόντων εις βάρος της Κύπρου και των Ελλήνων. Το δυστύχημα στην περίπτωση της Κύπρου είναι ότι διαχρονικά επίσης βρίσκουν ένθερμους υποστηρικτές των θέσεών τους και στην ελληνική θυματοποιημένη πλευρά, για να προωθούν τις θέσεις των εκ των ένδον κατά την συνήθη πρακτική αποικιοκρατίας…
Τρία από τα 8 βιβλία της γράφουσας μέχρι σήμερα για το Κυπριακό που καλύπτουν πιο πάνω αναφορές « Από την Ένωση στην Κατοχή» Λευκωσία 1995, «Top Secret» Θεσσαλονίκη 2000 (σε συνεργασία με τον Εκδοτικό Οίκο ΔΙΑΣ-Σημερινή) «Διζωνική Εκτέλεση της Κυπριακής Δημοκρατίας 1955-2011» Λεμεσός 2011.
*Ερευνήτρια/δημοσιογράφος/συγγραφέας onisilos.gr
Το APPENDIX P για το «Μέλλον των Κυρίαρχων Περιοχών των Βάσεων» με το οποίο δεσμεύθηκε το 1960 το Ηνωμένο Βασίλειο να επιστρέψει όσα εδάφη δεν θα χρειάζεται για στρατιωτικούς σκοπούς στην Κυπριακή Δημοκρατία.
Οι δύο σελίδες του APPENDIX R στο οποίο καθορίστηκε το 1960 η « Οικονομική Βοήθεια προς την Κυπριακή Δημοκρατία».
