 |
| Τομ Μπάρακ και Μασάντ Μπούλος σε συνάντηση με τον Χακάν Φιντάν 08/08/25 στην Κωνσταντινούπολη |
Τι γυρεύει ο συμπέθερος του Προέδρου Τράμπ στη Μεσόγειο; “Διψά” για μία επιτυχία και ξεκίνησε να μεσολαβεί μυστικά για την επίλυση των “διαφορών” της Ελλάδας και της Τουρκίας
Ο πρωθυπουργός της Ελλάδας Κυριάκος Μητσοτάκης, κατά την ομιλία του στη Βουλή, την περασμένη εβδομάδα, για την εξωτερική πολιτική, επανέφερε την ιδέα ενός φόρουμ ή διάσκεψης των κρατών της Ανατολικής Μεσογείου, ώστε να συζητηθούν εκκρεμότητες όπως η οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών. «Η Ελλάδα -σημείωσε ο κ. Μητσοτάκης στη διάρκεια της πρωτολογίας του- επιδιώκει τη συνεννόηση με όλους τους γείτονές μας, έχοντας ως πυξίδα τη νομιμότητα και ιδίως το Δίκαιο της Θάλασσας.
Και είναι στις προθέσεις μας το επόμενο διάστημα να καλέσουμε όλα τα παράκτια κράτη σε μια κοινή συνάντηση, σε ένα φόρουμ, όπου θα μπορούμε να εξετάσουμε από κοινού όλα όσα μας απασχολούν.
Η Ελλάδα δεν έχει να φοβηθεί τίποτε από το να καθίσει στο τραπέζι και να υπερασπιστεί τις θέσεις της, πάντα με σημείο αναφοράς το Δίκαιο της Θάλασσας».
Η πρόταση αυτή είχε αρχικά τεθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.) και αργότερα υιοθετηθεί, με δικό του τρόπο, από τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος βασικά είχε στόχο να νομιμοποιήσει το ψευδοκράτος των κατεχομένων.
Η πρόταση του Έλληνα Πρωθυπουργού συμπεριλαμβάνει και την Κυπριακή Δημοκρατία, ένας λόγος για τον οποίο η Τουρκία δεν θα συμμετάσχει, εκτός αν εξασφαλίσει τη συμπεριλήψη του ψευδοκράτους. Θα αποδειχθεί μία τέτοια εισήγηση ο κ. Μητσοτάκης; Με τα σημερινά δεδομένα αποκλείεται.
Από το βήμα των Ηνωμένων Εθνών, στις 23 Σεπτεμβρίου 2025 ο Ταγίπ Ερντογάν είχε δηλώσει:
«Η Τουρκία έχει δικαιώματα και δικαιοδοσία στο δυτικό τμήμα του νησιού της Κύπρου, ενώ οι Τουρκοκύπριοι έχουν νόμιμα δικαιώματα στις γύρω περιοχές. Η Διάσκεψη της Ανατολικής Μεσογείου, την οποία προτείναμε και στο παρελθόν, θα συμβάλει στην ανάπτυξη κοινού εδάφους».
Ο Πρωθυπουργός δήλωσε ότι η Ελλάδα επιδιώκει διάλογο με όλους τους γείτονες, έχοντας ως «πυξίδα» το Δίκαιο της Θάλασσας, και ανακοίνωσε πρόθεση να καλέσει όλα τα παράκτια κράτη της περιοχής σε κοινό τραπέζι συζητήσεων.
Παράλληλα, σύμφωνα με πληροφορίες της Καθημερινής στο παρασκήνιο, ο Μασάντ Μπούλος –συμπέθερος του Ντόναλντ Τραμπ και ειδικός απεσταλμένος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ– έχει αναλάβει διπλωματική πρωτοβουλία για να φέρει κοντά την Ελλάδα, την Τουρκία, την Λιβύη και την Αίγυπτο, ενθαρρύνοντάς τες να επιλύσουν τις διαφορές τους.
Η αμερικανική εμπλοκή αποδίδεται όχι μόνο σε γεωπολιτικά, αλλά και σε οικονομικά κίνητρα, καθώς εταιρείες όπως η Chevron και Exxon Mobil ενδιαφέρονται για ενεργειακή δραστηριότητα στην περιοχή.
Πάντως, εκφράζονται δικαιολογημένοι φόβοι ότι ο Ερντογάν -μέσω των Αμερικανών- θα πιέσει για να λάβει μέρος το παράνομο ψευδοκράτος. Και στην περίπτωση αυτή η Αθηνα θα βρεθεί σε πολύ δύσκολη θέση.
Η πρωτοβουλία αυτή συνδέεται με ευρύτερες κινήσεις της Ουάσιγκτον για εξομάλυνση των ελληνοτουρκικών σχέσεων, ενώ εντάσσεται στο πλαίσιο των επαφών του κ. Μητσοτάκη με τον Μασάντ Μπούλος στη Νέα Υόρκη, στο περιθώριο της 80ής Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ.
Η ιδέα για μια πολυμερή διάσκεψη της Ανατολικής Μεσογείου δεν είναι καινούργια — είχε προταθεί ήδη το 2020 από τον τότε πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, με θεματολόγιο που θα περιλάμβανε θαλάσσιες ζώνες, ενέργεια, άμυνα και μεταναστευτικό. Ωστόσο, η πραγματοποίησή της παραμένει πολύπλοκη, λόγω των εκκρεμοτήτων στο Κυπριακό και των αντιθέσεων μεταξύ των παράκτιων κρατών.
Η αναφορά του κ. Μητσοτάκη δεν καταγράφεται σε ουδέτερη χρονική περίοδο, καθώς είναι σε εξέλιξη διάφορες διπλωματικές πρωτοβουλίες με επίκεντρο τις ΗΠΑ και τον Λευκό Οίκο.Σε ανύποπτο χρόνο η εφημερίδα είχε φέρει στην επιφάνεια συζητήσεις για πιθανή διαμεσολάβηση της Ουάσιγκτον, ώστε να δημιουργηθούν οι συνθήκες για έναν ελληνοτουρκικό διάλογο που θα μπορούσε να οδηγήσει σε ουσιαστικές συζητήσεις για τις βασικές διαφορές Αθήνας και Αγκυρας.
Αν και εκείνες οι πληροφορίες είχαν τότε διαψευσθεί, είναι απολύτως σαφές ότι το ρεπορτάζ δεν ήταν βασισμένο σε απλές φήμες, αλλά σε πληροφορίες εδραιωμένες σε υπαρκτές συζητήσεις.
Αυτό το σχέδιο έχει αρχίσει να διακρίνεται τις τελευταίες εβδομάδες, καθώς, σύμφωνα με πληροφορίες, ο Μασάντ Μπούλος, φαίνεται να έχει αναλάβει πρωτοβουλία να φέρει κοντά τις τέσσερις βασικές χώρες με τις κύριες διαφορές στο πεδίο της οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών στην Ανατολική Μεσόγειο.Η λογική αυτής της κινητοποίησης, η οποία εν ολίγοις οδηγεί στην πιθανότητα επίλυσης ή εξομάλυνσης μιας γεωπολιτικής εκκρεμότητας, ενώ παράλληλα δημιουργεί και ευκαιρία προσπορισμού οικονομικών οφελών για τις αμερικανικές εταιρείες, δεν είναι ξένη για τον Λευκό Οίκο, ειδικά στην παρούσα φάση.
Αξίζει, πάντως, να σημειωθεί ότι ο κ. Μητσοτάκης συναντήθηκε με τον κ. Μπούλος στις 26 Σεπτεμβρίου, στο περιθώριο της 80ής Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη. Σε κάθε περίπτωση, η πρωτοβουλία που τώρα ανακοινώνει η Αθήνα προδιαγράφει κινητικότητα το προσεχές διάστημα.
Τότε ο κ. Μισέλ είχε προτείνει μια πολυμερή διάσκεψη με δυνητική ατζέντα συζήτησης τις θαλάσσιες ζώνες, την ενέργεια, την άμυνα και το μεταναστευτικό. Βεβαίως, η σύγκληση μιας τέτοιας διάσκεψης περιλαμβάνει αρκετά ερωτήματα, όπως, για παράδειγμα, πώς θα συμμετάσχουν τα παράκτια κράτη της Ανατολικής Μεσογείου όταν υφίστανται θεμελιώδεις εκκρεμότητες, με κύρια εκείνη του Κυπριακού.
Δεν άρεσε στην Τουρκία η πρόταση για διάσκεψη Ανατολικής Μεσογείου
Η Άγκυρα παρακολουθεί με επιφυλακτικότητα τις εξελίξεις έπειτα από την πρόταση του Κυριάκου Μητσοτάκη για πολυμερή Διάσκεψη Ανατολικής Μεσογείου για τις θαλάσσιες ζώνες, σύμφωνα με την τουρκική εφημερίδα Αϊντινλίκ.
Τουρκικά δημοσιεύματα χαρακτηρίζουν την ομιλία Μητσοτάκη «διπλωματικό ελιγμό» που υπονομεύει την αντίστοιχη πρόταση που είχε παρουσιάσει η Άγκυρα το 2020.
Σε δημοσίευμα της, η τουρκική εφημερίδα Αϊντινλίκ αναφέρει ότι η πρόταση Μητσοτάκη για πολυμερή διάσκεψη έγινε με τις στήριξη των ΗΠΑ, υποστηρίζοντας ότι ο Μάσαντ Μπούλος, έχει αναλαμβάνει ρόλο-κλειδί σε διάσκεψη για τις θαλάσσιες ζώνες
Σύμφωνα με το δημοσίευμα της Αϊντινλίκ, ο Μάσαντ Μπούλος έχει αναλάβει διακριτικές επαφές με εκπροσώπους Ελλάδας, Τουρκίας, Λιβύης και Αιγύπτου, με στόχο την επαναφορά των συνομιλιών για τα θαλάσσια σύνορα και τις Αποκλειστικές Οικονομικές Ζώνες (ΑΟΖ). Ο ίδιος συναντήθηκε με τον Κυριάκο Μητσοτάκη στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη, στις 26 Σεπτεμβρίου.
Η τουρκική εφημερίδα αναφέρει ότι ότι η Ουάσινγκτον βλέπει τη διάσκεψη όχι μόνο ως διπλωματική αλλά και ως οικονομική ευκαιρία, καθώς ενεργειακοί κολοσσοί όπως Chevron και ExxonMobil επιθυμούν να επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους στην περιοχή.
Οι προτεινόμενες θεματικές
Ανώτερες διπλωματικές πηγές διευκρινίζουν στο «Βήμα» (Πιέρρος Ι. Τζανετάκος) ότι ο υπουργός Εξωτερικών κ. Γιώργος Γεραπετρίτης θα αναλάβει εντός του επόμενου χρονικού διαστήματος να πραγματοποιήσει επαφές με τους ομολόγους του, κυρίως για να διαπιστωθούν προθέσεις, με απώτερο στόχο τη διεξαγωγή μιας πρώτης συνάντησης.Σύμφωνα, πάντως, με τις ίδιες πηγές ένα τέτοιο ενδεχόμενο παραμένει ακόμα πολύ μακρινό. Η πραγματικότητα είναι ότι μεταξύ των πέντε δυνάμει συμμετεχουσών δυνάμεων καταγράφονται εκ διαμέτρου αντίθετες προσεγγίσεις σε μια σειρά από ζητήματα.
Για παράδειγμα, η Τουρκία αρνείται διαχρονικά να καθίσει στο ίδιο τραπέζι με την Κυπριακή Δημοκρατία, την οποία δεν αναγνωρίζει ως κρατική οντότητα, ενώ η Λιβύη παραμένει εις βάθος διαιρεμένη, με την κατάσταση επί του εδάφους να είναι επικίνδυνη και το μεταβατικό καθεστώς της Τρίπολης να βάλλεται από τις διάφορες πολιτοφυλακές.
Ταυτοχρόνως, τίποτα δεν υποδεικνύει ότι η Άγκυρα θα προσερχόταν σε ένα τέτοιο σχήμα με εποικοδομητική διάθεση, τουλάχιστον όσον αφορά το μείζον ζήτημα των οριοθετήσεων ΑΟΖ- υφαλοκρηπίδας, με τους κ. Γεραπετρίτη και Φιντάν να έχουν ουσιαστικά «παγώσει» από κοινού τον πολιτικό διάλογο για τις θαλάσσιες ζώνες ήδη από τον Νοέμβριο του 2024.Παραλλήλως, η δορυφοροποίηση της κυβέρνησης Ντιμπεϊμπά από την Τουρκία θα οδηγούσε εκ προοιμίου στη διαίρεση του σχήματος με την Άγκυρα και την Τρίπολη στη μία μεριά και την Αθήνα, με τη Λευκωσία και το Κάιρο στην άλλη, με την όποια θετική προοπτική της πρωτοβουλίας να τορπιλίζεται σχεδόν εν τη γενέσει της.
Πρέπει, επίσης, να υπενθυμιστεί ότι Αθήνα και Κάιρο δεσμεύονται ήδη με μερική συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ, ενώ η Κύπρος έχει υπογράψει συμφωνίες με το Ισραήλ και την Αίγυπτο.
Ειρηνική συνύπαρξη
Παρόλα αυτά, δια της διακηρυγμένης πλέον θέσης της υπέρ της δημιουργίας του 5×5, η Αθήνα αναδεικνύει για ακόμα μια φορά εμπράκτως τη διάθεσή της για ειρηνική συνύπαρξη και διευθέτηση της μείζονος διαφοράς των θαλασσίων ζωνών, πάντα στη βάση του Διεθνούς Δικαίου και των αρχών της καλής γειτονίας.
Άλλωστε, τέτοιου είδους φόρουμ αποτελούν πάντοτε μια καλή ευκαιρία διεθνοποίησης των εθνικών θέσεων, κόντρα μάλιστα στην αναθεωρητική λογική που επιχειρεί να επιβάλλει η Άγκυρα στην Ανατολική Μεσόγειο με αιχμή του δόρατος το τουρκολιβυκό μνημόνιο, ενώ σύμφωνα με την ευρύτερη λογική της ελληνικής πρωτεύουσας είναι πάντοτε θετικό να υπάρχουν ανοικτές διαδικασίες διαλόγου.Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι η αναφορά του Κυριάκου Μητσοτάκη κατά τη διάρκεια της προ ημερησίας συζήτησης στη Βουλή για την εξωτερική πολιτική σε πρόσκληση προς «όλα τα παράκτια κράτη σε μια κοινή συνάντηση, σε ένα φόρουμ, όπου θα μπορούμε να εξετάσουμε από κοινού όλα όσα μας απασχολούν» διερμηνεύθηκε σε αρκετά δημοσιογραφικά γραφεία ως πρόθεση της Αθήνας να προωθήσει τη διοργάνωση διεθνούς διάσκεψης για την Ανατολική Μεσόγειο.
Αντικείμενο θα έχει την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών, υπό τον συντονισμό μάλιστα των Ηνωμένων Πολιτειών και με διακύβευμα την απρόσκοπτη υλοποίηση των ενεργειακών εγχειρημάτων για τα οποία έχει ήδη εκφραστεί ενδιαφέρον από τις μεγάλες αμερικανικές εταιρείες όπως η Chevron και η Exxon.
Η εν λόγω προσέγγιση αφορά κατά κύριο λόγο την Ελλάδα και τη Λιβύη και δη τα οριοθετημένα θαλάσσια τεμάχια εκατέρωθεν της μέσης γραμμής, ενώ σε αυτή τη διαδικασία αποδίδεται σύμφωνα με πληροφορίες συγκεκριμένος ρόλος στον ειδικό απεσταλμένο του Ντόναλντ Τραμπ για τη Βόρεια Αφρική Μασάντ Μπούλος, ο οποίος φέρεται να έχει επαφές με όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές.
Σύμφωνα με διπλωματική πηγή του «Βήματος», πράγματι ο κ. Μπούλος διατηρεί επικοινωνία με την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Εξωτερικών, ενώ όπως είχε ανακοινωθεί συναντήθηκε με τον κ. Μητσοτάκη στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών.
Πηγή: hellasjournal.com
.png)
