Η άγνωστη ατζέντα που παρουσίασε ο Χριστοδουλίδης στον Μπάιντεν
Λένα Αργύρη
Τη στρατηγική επιλογή αλλά και τις θεωρητικές και πρακτικές πτυχές του σχεδίου του, για μια ενδεχόμενη μελλοντική ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στο ΝΑΤΟ, όταν οι πολιτικές συνθήκες το επιτρέψουν, ανέπτυξε σύμφωνα με αποκλειστικές πληροφορίες της «Κ» ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης στον ομόλογό του των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, κατά την πρόσφατη συνάντησή τους στο Οβάλ Γραφείο του Λευκού Οίκου.
Πρόκειται για ένα λεπτομερές, καλά μελετημένο σχέδιο, μακροπρόθεσμου προσανατολισμού, αποτελούμενο από πολλά αλληλοεξαρτώμενα στάδια, το οποίο έχει ήδη γίνει ασμένως αποδεκτό από την Ουάσιγκτον.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ο σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας του Λευκού Οίκου Τζέικ Σάλιβαν, στο άκουσμά του το χαρακτήρισε «win win», προσθέτοντας πως «οι προοπτικές που θα δημιουργούσε μια τέτοια εξέλιξη θα ήταν τεράστιες».
Και με τον Ρούτε
Δεν ήταν η πρώτη φορά που οι Αμερικανοί άκουγαν τον πρόεδρο Χριστοδουλίδη να περιγράφει το όραμά του για τη θέση της Κύπρου σε έναν κόσμο που αναδιαμορφώνεται ταχύτατα, καθώς το είχε αρχικά μοιραστεί με την πρώην υφυπουργό Βικτόρια Νούλαντ πριν από την αποχώρησή της από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ και εν συνεχεία με υψηλόβαθμο αξιωματούχο του αμερικανικού Πενταγώνου το καλοκαίρι.
Η επίσημη παρουσίασή του όμως σε τόσο υψηλό επίπεδο, όπως έγινε στις 30 Οκτωβρίου, αποδεικνύει πως πρόκειται για ένα σχέδιο που έχει πολιτικά ωριμάσει στο μυαλό του κ. Χριστοδουλίδη, ο οποίος, σύμφωνα με πληροφορίες, μετά την Ουάσιγκτον το συζήτησε και στο Βουκουρέστι, με τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε, στο περιθώριο της Συνόδου της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας.
Πρώτος στόχος του συγκεκριμένου σχεδίου, όπως είναι σε θέση να γνωρίζει η «Κ», είναι η θεσμοθέτηση της σχέσης της Κυπριακής Δημοκρατίας με το ΝΑΤΟ, με τη συμμετοχή της σε σημαντικό οργανισμό που θεωρείται προθάλαμος της ένταξης στη Βορειοατλαντική Συμμαχία. Για να επιτευχθεί όμως αυτό, θα πρέπει να έχει προηγηθεί σειρά αλυσιδωτών γεγονότων, τα οποία έχουν ως βασική αφετηρία θετικές εξελίξεις στο κυπριακό πρόβλημα και πρόοδο στα ευρωτουρκικά.
Μέσω αυτών θα μπορούσε, για παράδειγμα, να ξεκλειδώσει η συνεργασία της Αγκυρας με ευρωπαϊκούς οργανισμούς και φορείς πολύ χρήσιμους για την ίδια και τις βιομηχανίες της, κάτι που έως σήμερα προσκρούει στην άρνηση και στο βέτο της Λευκωσίας. Είναι προφανές ότι για να δρομολογηθούν οι προαναφερθείσες εξελίξεις καθίσταται απαραίτητη μια πολυεπίπεδη συνεργασία με τον διεθνή παράγοντα, την οποία η Κυπριακή Δημοκρατία είναι έτοιμη να στηρίξει.
Τρεις στρατηγικοί στόχοι
Παράλληλα με όλα αυτά και ταυτόχρονα με τη διαμόρφωση των κατάλληλων πολιτικών συνθηκών, η Κυπριακή Δημοκρατία έχει ζητήσει από τις ΗΠΑ την πλήρωση τριών βασικών στρατηγικών στόχων. Πρώτον, τη δυνατότητα να μπορεί να προμηθεύεται αμυντικό εξοπλισμό από τις ΗΠΑ, κάτι που για να καταστεί εφικτό προϋποθέτει τη μετατροπή της ετήσιας ανανέωσης της άρσης του εμπάργκο όπλων σε τουλάχιστον τριετή ή πενταετή.
Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες της «Κ», ο πρόεδρος Μπάιντεν κατά τη συνάντηση στο Οβάλ Γραφείο δεσμεύθηκε ότι θα προχωρούσε στις κατάλληλες συνεννοήσεις με το Κογκρέσο για την ικανοποίηση αυτού του «λογικού», όπως χαρακτηρίστηκε, αιτήματος. Τονίζεται ότι για να συμβεί αυτό, απαιτείται αλλαγή της υφισταμένης νομοθεσίας και ήδη εκκρεμεί η σχετική τροπολογία του γερουσιαστή Κόρι Μπούκερ, η οποία δεν αποκλείεται να ενταχθεί στον αμυντικό προϋπολογισμό των ΗΠΑ έως το τέλος του έτους.
Δεύτερο αίτημα που πρέπει να ικανοποιηθεί από την πλευρά των ΗΠΑ βάσει του κυπριακού σχεδιασμού, είναι η περαιτέρω ουσιαστική αναβάθμιση στον τομέα της κοινής εκπαίδευσης μελών της κυπριακής Εθνικής Φρουράς σε στρατιωτικές ακαδημίες των ΗΠΑ. Η δυνατότητα αυτή επισημοποιήθηκε μόλις πρόσφατα και αφορά σε δύο από τις πέντε σχολές των ΗΠΑ που προσφέρουν στρατιωτικά προγράμματα τετραετούς φοίτησης. Η Κυπριακή Δημοκρατία θεωρεί απολύτως απαραίτητη την αύξηση του αριθμού των προσφερόμενων θέσεων και η αμερικανική πλευρά αντιμετωπίζει θετικά και αυτό το αίτημα.
Μετά την Ουάσιγκτον, ο Νίκος Χριστοδουλίδης συζήτησε το σχέδιό του και με τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε, στο περιθώριο της Συνόδου της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας στο Βουκουρέστι. Πρώτος στόχος είναι η θεσμοθέτηση της σχέσης της Κύπρου με το ΝΑΤΟ, με τη συμμετοχή της σε σημαντικό οργανισμό που θεωρείται προθάλαμος της ένταξης στη Συμμαχία.
Τρίτος στόχος είναι η καθοριστική συνεισφορά των ΗΠΑ στον σταδιακό εκσυγχρονισμό των αμυντικών δυνατοτήτων και των στρατιωτικών δυνάμεων, εγκαταστάσεων και μέσων της Κύπρου στα πρότυπα του ΝΑΤΟ. Ηδη η Κύπρος έχει αποδείξει ότι μπορεί να καταστεί μακροπρόθεσμα απολύτως αναγκαία με τις συνολικές υποδομές που διαθέτει, τα λιμάνια, τα αεροδρόμια και τις στρατιωτικές εγκαταστάσεις, στις οποίες εξυπηρετούνται ήδη αμερικανικές δυνάμεις, σε βαθμό που έχει εντυπωσιάσει την Ουάσιγκτον. Σε αυτό το πλαίσιο δεν αποκλείεται έως το τέλος του χρόνου να υπάρξουν εξελίξεις σχετικές με την παραχώρηση στην Κύπρο δωρεάν αμυντικού εξοπλισμού, όσο και παροχή υλικού μέσω προγραμμάτων διεθνών πωλήσεων.
Ειδικότερα για τη Βάση «Ανδρέας Παπανδρέου» στην Πάφο, οι ΗΠΑ θα ενδιαφέρονταν για μόνιμη στρατιωτική παρουσία των δυνάμεών τους, κάτι το οποίο όμως δεν είναι εφικτό έως σήμερα για καθαρά πρακτικούς χωροταξικούς λόγους, καθώς εκεί σταθμεύουν και δυνάμεις από άλλες χώρες. Για να ανταποκριθεί σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο η Λευκωσία, φαίνεται να επιδιώκει την οικονομική βοήθεια από τις ΗΠΑ για την επέκταση της συγκεκριμένης βάσης, η οποία εν συνέχεια θα μπορούσε να διαμορφωθεί κατά τα αμερικανικά πρότυπα και να φιλοξενήσει σε μόνιμη βάση προσωπικό των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων.
Οι γερουσιαστές
Αξίζει να σημειωθεί ότι ένας από τους λόγους για τους οποίους υψηλόβαθμη αντιπροσωπεία γερουσιαστών με σημαντικές θέσεις και επιρροή σε κρίσιμες επιτροπές του Κογκρέσου επισκέφθηκε την Κύπρο τον Οκτώβριο, ήταν ακριβώς αυτός. Για να διερευνήσει από κοντά τις δυνατότητες και να επεξεργαστεί σε βάθος τις λεπτομέρειες του σχεδίου αξιοποίησης της συγκεκριμένης τοποθεσίας, την οποία ομοφώνως χαρακτήρισαν «τεράστιου στρατηγικού χαρακτήρα».
Η παγίωση του νέου ρόλου της Κύπρου στο επίκεντρο της αμερικανικής στρατηγικής στην περιοχή αντανακλάται και στις επαφές που είχε ο πρόεδρος Χριστοδουλίδης με σημαντικούς παράγοντες της ρεπουμπλικανικής πλειοψηφίας στο Κογκρέσο, αμέσως μετά την εκλογική νίκη του Ντόναλντ Τραμπ. Σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχε με γερουσιαστές που συνεργάζονται στενά με τον επόμενο πρόεδρο των ΗΠΑ, επιβεβαιώθηκε η πρόθεση της νέας ηγεσίας να διατηρήσει και να ενισχύσει περαιτέρω τον ρόλο της Κύπρου στην περιοχή. Σε συνομιλία με γερουσιαστή που συμμετείχε στην αντιπροσωπεία του Οκτωβρίου ειπώθηκε χαρακτηριστικά πως «η Κύπρος είναι η χώρα στην οποία μπορούμε να στηριχτούμε για να πετύχουμε αυτά που θέλουμε στην περιοχή». Ο ίδιος μάλιστα διαβεβαίωσε τον κ. Χριστοδουλίδη ότι ο επόμενος υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο γνωρίζει πολύ καλά φίλους, ανταγωνιστές και εχθρούς στην περιοχή και ότι η νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ προτίθεται να συνεργαστεί στενά με το τρίγωνο Ισραήλ – Ελλάδας – Κύπρου.
Τα εμπόδια
Η κυπριακή πλευρά αναγνωρίζει πλήρως τις πρακτικές δυσκολίες, τα εμπόδια, τις αντιδράσεις και τις προκλήσεις που θα αντιμετωπίσει στη μακρά πορεία για την επίτευξη του τελικού στόχου υλοποίησης του οράματος περί ενδεχόμενης μελλοντικής ένταξης στο ΝΑΤΟ. Όμως, σε Ουάσιγκτον και Λευκωσία εκτιμάται ότι και μόνο το γεγονός ότι ανοίγει αυτή η συζήτηση, έστω και σε καθαρά προκαταρκτικό στάδιο, σπάζοντας ταμπού εντός και εκτός συνόρων Κύπρου, είναι μια εξέλιξη μείζονος σημασίας για τον –μόνιμου χαρακτήρα πια και χωρίς αμφιταλαντεύσεις– προσανατολισμό της Κυπριακής Δημοκρατίας και μια εξέλιξη εξαιρετικά επωφελής τόσο για την ίδια όσο και για τη Βορειοατλαντική Συμμαχία και τις Ηνωμένες Πολιτείες.
[iEpikaira: Η παραδοσιακά φιλότουρκη θέση των Βρετανών σε αυτό το ενδεχόμενο ποιά είναι; Γιατί η ανάλυση δεν αγγίζει καθόλου τη συγκεκριμένη πτυχή του ζητήματος δημιουργώντας απλώς κλίμα; Η Τουρκία που διατηρεί το δικαίωμα του βέτο, πώς θα παρακαμφθεί; Εκτός κι αν η άποψη ότι "για να επιτευχθεί όμως αυτό, θα πρέπει να έχει προηγηθεί σειρά αλυσιδωτών γεγονότων, τα οποία έχουν ως βασική αφετηρία θετικές εξελίξεις στο κυπριακό πρόβλημα και πρόοδο στα ευρωτουρκικά" υποκρύπτει ότι η ενταξιακή πορεία της ΚΔ θα είναι αλληλένδετη με την επίλυση του κυπριακού και τα ευρωτουρκικά; Μήπως η ένταξη στο ΝΑΤΟ -ενδεχομένως υπό ειδικό καθεστώς, δεν δήλωσε τυχαία ο διευθ. του γραφείου τύπου του Χριστοδουλίδη: "το να είμαστε όμως σε θέση να ανταποκριθούμε σε επίπεδο απαιτήσεων όσον αφορά πρωτόκολλα εκπαίδευσης, εξοπλισμού, σε επίπεδο ΝΑΤΟ συνεπάγεται σημαντική αναβάθμιση"- θα είναι το χάπι για την τουρκοβρετανικής εμπνεύσεως ΔΔΟ; Μήπως γι' αυτό δήλωνε αισιόδοξος για μια "επανενωμένη Κύπρο", στη βάση μιας ΔΔΟ ο Μπάιντεν στη συνάντηση με τον Χριστοδουλίδη (ΕΔΩ); Εάν η συμμαχία -και όχι αποκλειστικά το επιτελείο του Μπάιντεν- όντως προετοιμάζονταν να υποδεχθεί την ΚΔ, δεν θα υπήρχε το ζήτημα στην ατζέντα συνάντησης του Ρούτε με τον Δένδια στην Αθήνα (26/11/24 ΕΔΩ) ή με τον Ερντογάν στην Άγκυρα (25/11/24 ΕΔΩ); Το μόνο σίγουρο είναι ότι η εσπευσμένη επίσκεψη Χριστοδουλίδη στον Λ. Οίκο σημαίνει ότι κάτι μαγειρεύεται πριν την ανάληψη της προεδρίας από τον Τραμπ, ο οποίος γνωρίζουν όλοι -και κυρίως η αμερικανική γραφειοκρατία- ότι διατηρεί ανοικτή γραμμή με τον Ερντογάν... Η "αγωνία" του Χριστοδουλίδη άλλωστε εκφράστηκε και με τις αμετροεπείς -κατά τους New York Times- δηλώσεις του, μόλις λίγα λεπτά μετά τη συνάντησή του με τον Μπάιντεν ΕΔΩ! "Αγωνία" ενδεικτική του κλίματος των εσπευσμένων επαφών και των έντονων παρασκηνιακών εξελίξεων... Όπως και να 'χει, ο Χριστοδουλίδης για άλλη μια φορά ανακινεί πολύ σοβαρά ζητήματα εθνικής ασφάλειας και μπαίνει σε βαθιά νερά -αν όχι ναρκοπέδια-, στα οποία η έως τώρα χαμηλές επιδόσεις του στην εξωτερική πολιτική, κάθε άλλο παρά ασφάλεια αποπνέουν για το μέλλον της ΚΔ. Πολύ ορθά το έθεσαν λοιπόν οι New York Times χρησιμοποιώντας ευγενικά τον όρο "αμετροέπεια"...]
Πηγή: kathimerini.gr δημοσιεύτηκε υπό τον τίτλο "Το σχέδιο της Κύπρου για ένταξη στο ΝΑΤΟ"
