ΛΑΖΑΡΟΥ ΚΑΜΠΟΥΡΙΔΗ*
Στις 29 και 30 Μαΐου 2024 πραγματοποιήθηκε η τελική φάση της τουρκικής Διακλαδικής Άσκησης «EFES – ΕΦΕΣΟΣ – 2024» στην περιοχή Ντογάνμπεϊ, νοτίως της Σμύρνης, παρουσία του τούρκου Προέδρου Ταγίπ Ερντογάν, με τη συμμετοχή 10.884 στελεχών από τις Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις (ΤΕΔ), τη Στρατοχωροφυλακή, τη Διοίκηση Ασφαλείας Ακτών και προσωπικού άλλων υπουργείων.
Το σενάριο (χωρίς καμία αλλαγή, σε σχέση με αντίστοιχες ασκήσεις του παρελθόντος) προέβλεπε νυχτερινή και ημερήσια αποβατική ενέργεια με σκοπό την κατάληψη εχθρικού νησιού. Η τελική φάση της άσκησης περιελάμβανε τη νυχτερινή φάση (υποβοηθητική ενέργεια) την 29η Μαΐου και την ημερήσια φάση (κύρια ενέργεια) τις πρωινές ώρες της 30ής Μαΐου, στην οποία παραβρέθηκε και ο τούρκος Πρόεδρος. Με το πέρας της άσκησης ακολούθησε παρέλαση-διέλευση 50 πολεμικών σκαφών, που συμβόλιζαν τα 50 χρόνια από την τουρκική εισβολή στην Κύπρο.
Καινοτομίες της άσκησης
Σε σχέση με αντίστοιχες ασκήσεις του παρελθόντος παρατηρήθηκε ότι για πρώτη φορά:
– Πραγματοποιήθηκε και προβλήθηκε από τα ΜΜΕ η τελική πρόβα της άσκησης δύο ημέρες πριν από την τελική φάση, ώστε να παρακολουθήσουν από το παρατηρητήριο οι οικογένειες των θυμάτων πολέμων και των στρατιωτικών. Αυτό έγινε με σκοπό την επίδειξη των προϊόντων της αμυντικής βιομηχανίας στον λαό, μιας και η κυβέρνηση δέχεται κριτική από την αντιπολίτευση ότι έχει επιδοθεί σε εκτέλεση δαπανηρών φαραωνικών προγραμμάτων, αγνοώντας την κοινωνία, η οποία οδηγείται σε φτωχοποίηση.
– Παρακολούθησαν την άσκηση από το παρατηρητήριο τόσοι αξιωματούχοι ξένων χωρών. Συγκεκριμένα, την παρακολούθησαν υπουργοί Άμυνας ή Αρχηγοί Γενικών Επιτελείων από χώρες όπως το Αζερμπαϊτζάν, το Πακιστάν, τη Σομαλία, την Ουγκάντα, την Γκάμπια, τη Βοσνία – Ερζεγοβίνη, την Αλβανία, τα ΗΑΕ, το Κατάρ κ.ά.
– Έλαβε ενεργά μέρος τόσο μεγάλος αριθμός στρατιωτικού προσωπικού από άλλες χώρες. Ειδικότερα, έλαβαν μέρος 745 στελέχη από τις Ένοπλες Δυνάμεις των ΗΠΑ, του Αζερμπαϊτζάν, του Πακιστάν, της Αλβανίας, της Βόρειας Μακεδονίας, των ΗΑΕ, της Σαουδικής Αραβίας, του Καζακστάν, του Κιργιστάν κ.ά. Συμμετείχαν επίσης και δύο πολεμικά πλοία από Λιβύη και Ιταλία.
– Χρησιμοποιήθηκαν στην άσκηση τόσο πολλά νέα οπλικά συστήματα της Τουρκικής Αμυντικής Βιομηχανίας (συνολικά 33), με σημαντικότερα το αποβατικό «Anadolu» (ναυαρχίδα του Τουρκικού Στόλου), τη φρεγάτα «Istanbul» και το αποβατικό όχημα «ZAHA», τα οποία έτυχαν ιδιαίτερης διαφήμισης.
– Ο διαγγελέας του παρατηρητηρίου ανέφερε παράλληλα με την εξέλιξη του σεναρίου, με πολύ αναλυτικό τρόπο, και τις τουρκικές κατασκευάστριες εταιρείες των οπλικών συστημάτων που συμμετείχαν στην άσκηση.
Αρνητικές εντυπώσεις
Η νυχτερινή αποβατική ενέργεια των μηχανοκίνητων τμημάτων, αν και ανακοινώθηκε από τον διαγγελέα της άσκησης, δεν πραγματοποιήθηκε, καθώς αποτελεί ιδιαίτερα επικίνδυνη φάση, ώστε να μην κινδυνεύσει η επιτυχία της.
Οι βολές των επιθετικών ελικοπτέρων πραγματοποιήθηκαν από πολύ μικρές αποστάσεις, μειώνοντας χαρακτηριστικά τον βαθμό δυσκολίας.
Τα άρματα της αποβατικής δύναμης, τύπου M48A5-T2, πραγματοποίησαν βολές με πολύ χαμηλή ταχύτητα και εναντίον στόχων πολύ μεγάλων διαστάσεων, με τις θυρίδες οδηγού και αρχηγού πληρώματος ανοιχτές, αποκαλύπτοντας ότι υφίσταται έλλειμμα εκπαίδευσης και εμπιστοσύνης σε τακτικό επίπεδο.
Στα τηλεοπτικά πλάνα, αν και προβλήθηκαν οι βολές των αρμάτων, υπήρξε εσκεμμένη αποφυγή παρουσίασης της ευστοχίας επί των στόχων, προφανώς λόγω αστοχίας.
Πραγματοποιήθηκε σενάριο παρεμπόδισης πλοίου που μετέφερε βοήθεια και οπλισμό στο «εχθρικό νησί», το οποίο παραπέμπει στο σενάριο αποκλεισμού νήσου, το οποίο είχε αναφερθεί ως επιλογή από τουρκικής πλευράς την περίοδο της ελληνοτουρκικής έντασης (2020 – 2022).
Μηνύματα αξιωματούχων
Στην καθιερωμένη ομιλία του μετά το πέρας της άσκησης, ο τούρκος Πρόεδρος δεν παρέβλεψε να εκπέμψει ήπια, αλλά και με νόημα, μηνύματα εμμονής στις πάγιες αξιώσεις της Άγκυρας προς την Ελλάδα, αναφέροντας χαρακτηριστικά: «…Επιθυμούμε να ζήσουμε δίπλα δίπλα με χώρες που μοιραζόμαστε κοινή γεωγραφία. …Δεν εποφθαλμιούμε τα εδάφη και την κυριαρχία κανενός. …Είμαστε έτοιμοι να ενδυναμώσουμε τις σχέσεις μας με διάλογο και επαφές με αυτούς οι οποίοι δείχνουν σεβασμό στα συμφέροντα της Τουρκίας και αυτοί που επιθυμούν να αναπτύξουμε συνεργασία».
Ο τούρκος υπουργός Εθνικής Άμυνας Γιασάρ Γκιουλέρ, σε συνέντευξη που παραχώρησε μετά την άσκηση, αναφερόμενος στις σχέσεις με την Ελλάδα, μεταξύ των άλλων, ανέφερε χαρακτηριστικά: «…Ενώ γίνονται προσπάθειες για ειρηνική επίλυση, δεν υποχωρούμε στο θέμα των εθνικών μας συμφερόντων. …Ο καλύτερος τρόπος για την επίλυση των προβλημάτων μεταξύ δύο χωρών-μελών του ΝΑΤΟ είναι ο διάλογος χωρίς την ανάγκη. …Οι Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις διαθέτουν 20 Ταξιαρχίες Καταδρομών, οι οποίες σχεδόν όλες είναι ανεπτυγμένες στα μέτωπα του Ιράκ και της Συρίας».
Επιχειρησιακά συμπεράσματα
Η αναφορά του τούρκου υπουργού Εθνικής Άμυνας ότι περίπου 20 Ταξιαρχίες Καταδρομών χρησιμοποιούνται στα μέτωπα της Συρίας και του Ιράκ αποκαλύπτει τον πολύ μεγάλο βαθμό εμπλοκής των ΤΕΔ πέραν του μετώπου με την Ελλάδα. Η επιδίωξη της Τουρκίας για κατοχή εδαφικής επικράτειας της Συρίας και του Ιράκ, με το πρόσχημα της αντιμετώπισης της «τρομοκρατίας», αναγκάζει μεγάλες τουρκικές μονάδες από το μέτωπο με την Ελλάδα (Θράκη – Αιγαίο) να συνεχίζουν να είναι αναπτυγμένες στο ανατολικό και νότιο μέτωπο.
Το προσωπικό των μονάδων αρμάτων της αποβατικής δύναμης παρουσιάζει έλλειμμα εκπαίδευσης και τα αρματικό δυναμικό υπολείπεται σε δυνατότητες έναντι του αντίστοιχου ελληνικού.
Η επιμονή της τουρκικής ηγεσίας να χρησιμοποιεί παλαιού τύπου άρματα στην αποβατική δύναμη αποκαλύπτει τις προτεραιότητες της τουρκικής πλευράς στην επιλογή της νήσου-στόχου.
Πολιτικά συμπεράσματα
Η άσκηση έχει χάσει τα επιχειρησιακά της χαρακτηριστικά και έχει αποκτήσει πλέον χαρακτήρα επικοινωνιακού show, στοχεύοντας κυρίως στην αποστολή μηνύματος, μεταξύ των άλλων, και προς την ελληνική πλευρά. Η άσκηση και τα πλάνα τα οποία παρουσιάστηκαν από τα τουρκικά ΜΜΕ εμπεριείχαν το στοιχείο του εντυπωσιασμού προς τους ξένους παρατηρητές-πελάτες. Αυτά είχαν σκοπό την επικοινωνιακή εκμετάλλευση, στο πλαίσιο της προβολής της Τουρκίας ως μιας μεγάλης δύναμης με αμυντική βιομηχανία σχεδόν απεξαρτημένη από πηγές του εξωτερικού, η οποία διαθέτει τις δυνατότητες να πρωταγωνιστήσει με την εφαρμογή του σχεδίου «Αιώνας της Τουρκίας».
Ο τούρκος Πρόεδρος δεν έπεισε με την αναφορά του ότι «δεν εποφθαλμιούμε τα εδάφη και την κυριαρχία κανενός», καθώς, όπως αναφέρθηκε από τον διαγγελέα της άσκησης, το σενάριο είχε αντικειμενικό σκοπό την κατάληψη εχθρικού νησιού και όχι την ανακατάληψη τουρκικού εδάφους, παραπέμποντας ξεκάθαρα σε ελληνικό νησί.
Οι δηλώσεις του τούρκου Προέδρου αλλά και του υπουργού Εθνικής Άμυνας, αν και ήπιες, δείχνουν την εμμονή της Άγκυρας στις πάγιες αξιώσεις εναντίον της Ελλάδας.
* Ο Αντιστράτηγος ε.α. Λάζαρος Καμπουρίδης είναι Απόφοιτος της Σχολής Εθνικής Άμυνας, Κάτοχος MBA από το Nottingham Trend University, Πτυχιούχος του Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας του ΔΠΘ και υποψήφιος Διδάκτορας του Παντείου Πανεπιστημίου, ενώ διετέλεσε μέλος της Ελληνικής Διπλωματικής Αντιπροσωπείας στην Κωνσταντινούπολη την περίοδο 1995 – 1999 και Ακόλουθος Άμυνας στην Ελληνική Πρεσβεία στην Άγκυρα, με παράλληλη διαπίστευση στο Μπακού, την περίοδο 2013 – 2017. Είναι συνεργάτης του αμερικανικού Ινστιτούτου Αναλύσεων «Defense & Foreign Affairs». Αποστρατεύθηκε τον Μάρτιο του 2022. paron.gr
