Στις 30 Μαΐου, ο Πρόεδρος της Αιγύπτου Αμπντέλ Φατάχ Αλ Σίσι πραγματοποίησε τηλεφωνική επικοινωνία με την οποία συνεχάρη τον Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για τη νέα προεδρική θητεία στην Τουρκία, γράφει σε άρθρο του στην Arabi21, ο Αλί Χουσεΐν Μπακίρ – Πολιτικός σύμβουλος – ερευνητής σε διεθνείς σχέσεις και στρατηγικές υποθέσεις.
Σύμφωνα με τη δήλωση του Τμήματος Επικοινωνίας της Προεδρίας της Δημοκρατίας της Τουρκίας, οι δύο πλευρές συμφώνησαν κατά τη διάρκεια της κλήσης να ανεβάσουν το επίπεδο διπλωματικής εκπροσώπησης και ανταλλαγής πρεσβευτών. Επιπλέον, οι δύο πλευρές συζήτησαν τις διμερείς σχέσεις και ορισμένους σημαντικούς περιφερειακούς φακέλους.
Κατά τη διάρκεια του περασμένου έτους, οι σχέσεις Αιγύπτου-Τουρκίας σημείωσαν αργή αλλά σταθερή βελτίωση σε περισσότερα από ένα επίπεδα, με αποτέλεσμα συναντήσεις μεταξύ αντιπροσωπειών από τις εξωτερικές υποθέσεις των δύο χωρών, που ακολούθησε χειραψία μεταξύ Σίσι και Ερντογάν στο περιθώριο του FIFA World 2022 Κύπελλο, το οποίο διεξήχθη στο Κατάρ.
Η διπλωματία των καταστροφών, η οποία αργότερα εντάθηκε μετά τον καταστροφικό σεισμό που έπληξε μεγάλα τμήματα της Τουρκίας τον περασμένο Φεβρουάριο, επιτάχυνε την προσέγγιση και την εξομάλυνση.
Οι υπουργοί Εξωτερικών των δύο χωρών συναντήθηκαν στην Κωνσταντινούπολη και στο Κάιρο για να κανονίσουν την ανταλλαγή πρεσβευτών καθώς και συνάντηση των προέδρων των δύο χωρών.
Οι μέχρι στιγμής διαθέσιμες ενδείξεις επιβεβαιώνουν ότι ο δρόμος σύγκλισης και ομαλοποίησης συνεχίζεται μεταξύ των δύο χωρών, αφού η αιγυπτιακή πλευρά επιβράδυνε σκόπιμα τη διαδικασία πρόσφατα, εν αναμονή της γνώσης των αποτελεσμάτων των μεγάλων εκλογών στην Τουρκία σε κοινοβουλευτικό και προεδρικό επίπεδο.
Όσον αφορά το ζήτημα των εκλογών που επιλύθηκε, φαινόταν ξεκάθαρο ότι η αιγυπτιακή πλευρά είχε αρχίσει να ενδιαφέρεται να ανταποκριθεί στην τουρκική πρόθεση για επιτάχυνση της διαδικασίας και ότι τα πράγματα κινούνταν προς τη σωστή κατεύθυνση.
Υπάρχουν και άλλοι παράγοντες, φυσικά, που συνέβαλαν στην επιτάχυνση της προσέγγισης και της εξομάλυνσης, όπως, για παράδειγμα, η αύξηση της χρηματοπιστωτικής και οικονομικής πίεσης στην αιγυπτιακή πλευρά και η απροθυμία των χθεσινών συμμάχων (Σαουδική Αραβία και ΗΑΕ) να συνεχίσουν παροχή οικονομικής στήριξης με τον τρόπο που ίσχυε στο παρελθόν, πράγμα που σημαίνει ότι είναι επιτακτική ανάγκη από την αιγυπτιακή πλευρά το Κάιρο αναζητά νέα μέρη για να αυξήσει τις εξαγωγές και να αποκτήσει περισσότερο σκληρό νόμισμα.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Τουρκία θα ήταν ο κατάλληλος στόχος για το Κάιρο. Ο όγκος των αιγυπτιακών εξαγωγών προς την Τουρκία αυξήθηκε πέρυσι μόνο κατά περίπου 32,3% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, φτάνοντας σχεδόν τα 4 δισεκατομμύρια δολάρια, σε σύγκριση με περίπου 3 δισεκατομμύρια δολάρια το 2021. Αυτό σημαίνει ότι το Κάιρο μπόρεσε σε ένα χρόνο να αυξήσει επιπλέον 1 δισεκατομμύριο δολάρια στις εξαγωγές, που έγειραν την κλίμακα των συναλλαγών εμπορίου με την Τουρκία υπέρ του.
Η Άγκυρα είναι επίσης σημαντικός εισαγωγέας φυσικού αερίου από την Αίγυπτο. Η Τουρκία εισάγει το μεγαλύτερο μέρος των ενεργειακών της αναγκών από το εξωτερικό και ο λογαριασμός των εισαγωγών της στον τομέα αυτό, που ξεπερνά τα 40 δισεκατομμύρια δολάρια, αποτελεί παράγοντα πίεσης για την κυβέρνηση.
Η προβλεπόμενη εισαγωγή φυσικού αερίου της Τουρκίας από την αιγυπτιακή αγορά παρέχει περισσότερο σκληρό νόμισμα για το Κάιρο στις πιο δύσκολες στιγμές. Επιπλέον, σύμφωνα με τα περσινά στοιχεία, ο όγκος των τουρκικών επενδύσεων στην Αίγυπτο αυξήθηκε κατά περίπου 30% σε σύγκριση με το 2021, κάτι που είναι θετικό για το Κάιρο.
Ο ενεργειακός φάκελος είναι ένας από τους σημαντικούς φακέλους για την τουρκική πλευρά και ως εκ τούτου αναμένεται ότι θα αποτελέσει κορυφαία προτεραιότητα για την τουρκική κυβέρνηση στις σχέσεις της με την Αίγυπτο κατά το επόμενο στάδιο, ιδίως η οριοθέτηση των θαλάσσιων συνόρων στην ανατολική Μεσόγειο και στον Οργανισμό Αερίου Ανατολικής Μεσογείου. [σσ. East Med Gas Forum]
Είναι αλήθεια ότι η διαπραγμάτευση αυτών των αρχείων δεν είναι εύκολη και συνήθως παίρνει πολύ χρόνο, αλλά εάν τα δύο μέρη καταφέρουν να κάνουν τη διαφορά, μπορεί να αλλάξει το πρόσωπο της περιοχής και να προσφέρει εξαιρετικές ευκαιρίες για την Τουρκία και την Αίγυπτο.
Μεταξύ των φακέλων που μπορεί να έχουν στρατηγικές επιπτώσεις είναι η προσέλκυση της Ελλάδας σε κάποια φάση στο τρίγωνο των συμφερόντων Τουρκίας-Αιγύπτου-Λιβύης ή η είσοδος της Τουρκίας στον Οργανισμό Φυσικού Αερίου της Ανατολικής Μεσογείου.
Ένα από τα θέματα που μπαίνει στην κορυφή των προτεραιοτήτων της τουρκικής κυβέρνησης στη σχέση της με την Αίγυπτο είναι και ο φάκελος της Λιβύης.
Επίτευξη διμερούς συμφωνίας στη Λιβύη που θα επιτρέψει στους Τούρκους και τους Αιγύπτιους, καθώς και στον λαό της Λιβύης, μεγάλα κέρδη σε περισσότερα από ένα επίπεδα, συμπεριλαμβανομένων των τομέων της ενέργειας, της βιομηχανίας, του εμπορίου, των κατασκευών, των εργολαβιών, του ανθρώπινου δυναμικού και του ειδικού ανθρώπινου δυναμικού …και τα λοιπά.
Μέχρι πρόσφατα, η Αίγυπτος εξακολουθούσε να ήλπιζε να αντισταθμίσει την ήττα του Χάφταρ, η οποία προέκυψε από την τουρκική επέμβαση υπέρ της Κυβέρνησης Εθνικής Συμφωνίας που αναγνωρίστηκε από τα Ηνωμένα Έθνη εκείνη την εποχή, αλλά οι προσπάθειές της απέτυχαν.
Η εστίαση σε κοινά συμφέροντα αντί για παρεμπόδιση θα άλλαζε την κατάσταση όχι μόνο στη Λιβύη, αλλά και σε όλους τους φακέλους στους οποίους εμπλέκονται τα δύο μέρη, που δεν είναι λίγοι.
Εν ολίγοις, η οικονομία, η ενέργεια, το εμπόριο, οι επιχειρήσεις και η γεωστρατηγική έχουν προτεραιότητα.
Κάποιοι εστιάζουν πάντα σε αυτά που θεωρούν πολιτικά προβλήματα στις διμερείς σχέσεις.
Η εστίαση σε αυτή την πτυχή είναι για ιδεολογικούς λόγους, ή επειδή θέλουν τα δύο μέρη να εμπλακούν σε αυτόν τον παράγοντα, ή ίσως ως αντανάκλαση του αντίκτυπου της άντλησης των μέσων ενημέρωσης και της έλλειψης γνώσης των κοινών συμφερόντων των δύο μερών ως στρατηγική προοπτική.
Αλλά σε όλες τις περιπτώσεις, το επίκεντρο σε αυτό που ενώνει περισσότερο από το διχάζει φαίνεται να είναι η υπεράσπιση αυτής της προσέγγισης και της συνεχιζόμενης ομαλοποίησης, και όσο υπάρχει αυτή η ανάγκη, η προσέγγιση θα πάει προς τη σωστή κατεύθυνση.
Ali Hussein Bakir
—
