Στον απόηχο της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία.
Επιμέλεια: Κώστας Μαυραγάνης
Συζητήσεις είναι σε εξέλιξη στο παρασκήνιο για έναν αγωγό αερίου Τουρκίας- Ισραήλ, ως εναλλακτική στις προμήθειες ενέργειας από τη Ρωσία για την Ευρώπη, μα θα χρειαστούν «πολύπλοκοι ελιγμοί» για να επιτευχθεί κάποια συμφωνία, μετέδωσε το Reuters, επικαλούμενο πηγές στις κυβερνήσεις και τις βιομηχανίες των δύο χωρών.
Η ιδέα αυτή, σύμφωνα με το Reuters, είχε εμφανιστεί για πρώτη φορά πριν χρόνια: Πρόκειται για την κατασκευή ενός υποθαλάσσιου αγωγού από την Τουρκία στο μεγαλύτερο υπεράκτιο κοίτασμα φυσικού αερίου του Ισραήλ, γνωστό ως «Λεβιάθαν». Το αέριο θα περνάει στην Τουρκία και μετά στις χώρες της νότιας Ευρώπης που επιδιώκουν απεξάρτηση από τη Ρωσία.
Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είπε την προηγούμενη εβδομάδα ότι η συνεργασία στο αέριο ήταν «ένα από τα πιο σημαντικά βήματα που μπορούμε να κάνουμε μαζί για τις διμερείς σχέσεις» και δήλωσε σε δημοσιογράφους πως ήταν έτοιμος να στείλει κορυφαίους υπουργούς στο Ισραήλ για να «αναστήσει» την ιδέα του αγωγού, γύρω από την οποία υπάρχει στασιμότητα εδώ και χρόνια.
Ανώτερος Τούρκος αξιωματούχος είπε στο Reuters ότι οι συνομιλίες έχουν συνεχιστεί από τότε που ο Ισραηλινός πρόεδρος, Ισαάκ Χέρτσογκ, επισκέφθηκε την Άγκυρα νωρίτερα μέσα στον μήνα, και «χειροπιαστές αποφάσεις» θα μπορούσαν να ακολουθήσουν τους επόμενους μήνες ως προς την οδό που θα προταθεί και τις οντότητες που θα συμμετέχουν. Ωστόσο, αξιωματούχοι της βιομηχανίας ήταν πιο διακριτικοί, λέγοντας πως περιορισμοί παραγωγής και γεωπολιτικά δεδομένα θα μπορούσαν να αφήσουν το σχέδιο αυτό «στον αέρα».
Το κοίτασμα Λεβιάθαν προμηθεύει με αέριο ήδη Ισραήλ, Ιορδανία και Αίγυπτο. Οι ιδιοκτήτες του- η Chevron και οι ισραηλινές NewMed Energy και Ratio Oil – σχεδιάζουν να αυξήσουν την παραγωγή από 12 σε 21 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα τον χρόνο. Συγκριτικά, η ΕΕ εισήγε 155 δισ. κυβικά μέτρα ρωσικού αερίου πέρυσι, καλύπτοντας περίπου το 40% της κατανάλωσής της.
Μεγάλο μέρος της επιπλέον παραγωγής θα υγροποιείται και θα αποστέλλεται με πλοία στην Ευρώπη ή στην Άπω Ανατολή, σύμφωνα με τη NewMed. Ο διευθύνων της σύμβουλος είπε τον προηγούμενο μήνα ότι η Τουρκία θα μπορούσε να εξελιχθεί σε προορισμό επίσης, μα πρέπει να δεσμευτεί για την κατασκευή του αγωγού.
Ερωτηθέντες περί συνομιλιών με την Τουρκία, οι εταίροι στο Λεβιάθαν αρνήθηκαν να προβούν σε σχόλια. Η υπουργός Ενέργειας του Ισραήλ, Καρίν Ελχαράρ, είπε στο Ynet news την Κυριακή πως δεν έχουν ζητηθεί πολλά ζητήματα, περιλαμβανομένων των οικονομικών: «Πρέπει να διαπιστωθεί αν είναι οικονομικά βιώσιμος, που δεν είναι αυτονόητο».
Το Ισραήλ και η Τουρκία φαίνονται να επιδιώκουν να αφήσουν πίσω τους μια δεκαετία κακών διπλωματικών σχέσεων, που οφείλονται συνήθως σε θέματα Ισραήλ- Παλαιστινίων. Η συνεργασία στην ενέργεια θα μπορούσε να είναι «κλειδί» για κάτι τέτοιο, ειδικά αφού η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία κατέστησε την Ευρώπη πιο αποφασισμένη να βρει εναλλακτικές πηγές ενέργειας.
«Έχει υπάρξει μια πρόσφατη προσέγγιση με το Ισραήλ και θέλουμε το αέριό του να διέρχεται από την Τουρκία καθ’οδόν προς την Ευρώπη» είπε άλλος ένας Τούρκος αξιωματούχος. «Το Ισραήλ το βλέπει θετικά αυτό, κάποιες συνομιλίες έχουν γίνει και υπάρχει θέληση για να το κάνουμε».
Η Τουρκία καταναλώνει περίπου 50 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα αερίου ετησίως και εισάγει σχεδόν το σύνολό τους, τα περισσότερα μέσω αγωγών από τη Ρωσία, το Ιράν και το Αζερμπαϊτζάν.
Ωστόσο η ενεργειακή πολιτική στην περιοχή είναι περίπλοκη.
Επικαλούμενο Ιρακινούς και Τούρκους αξιωματούχους, το Reuters έχει μεταδώσει πως ένα σχέδιο για μεταφορά αερίου με τη βοήθεια του Ισραήλ από το ιρακινό Κουρδιστάν στην Τουρκία και την Ευρώπη ήταν μέρος του λόγου πίσω από την πυραυλική επίθεση του Ιράν στην κουρδική πρωτεύουσα, Ερμπίλ, αυτόν τον μήνα.
«Η Τουρκία παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον, τόσο για την εγχώρια κατανάλωσή της, όσο και ως κανάλι για χώρες στη νότια Ευρώπη» είπε ανώτερος αξιωματούχος του ισραηλινού τομέα του φυσικού αερίου. Ωστόσο, όπως σημείωσε, είναι πως υπάρχουν ήδη δύο προτεινόμενες διαδρομές για τις επιπλέον προμήθειες από το Λεβιάθαν: Μέσω υπαρχουσών εγκαταστάσεων LNG στην Αίγυπτο ή μιας σχεδιαζόμενης πλωτής εγκατάστασης LNG.
«Αν η Τουρκία αντιδράσει γρήγορα τότε ίσως υπάρξει τρίτη εναλλακτική» είπε ο αξιωματούχος.
Ο αγωγός αυτός θα είχε μήκος 500-550 χλμ και η κατασκευή του θα κόστιζε μέχρι και 1,5 δισ, σύμφωνα με Ισραηλινούς αξιωματούχους, κάτι που τον καθιστά πιο «εύκολο» από τον προτεινόμενο EastMed, κόστους 6 δισ. ευρώ, για τη διασύνδεση του Ισραήλ με την Κύπρο, την Ελλάδα και την Ιταλία. Ωστόσο οποιοσδήποτε υποθαλάσσιος αγωγός θα έπρεπε να περάσει τα ύδατα είτε της Κυπριακής Δημοκρατίας, που η Άγκυρα δεν αναγνωρίζει, ή της Συρίας, με την οποία η Άγκυρα δεν έχει διπλωματικές σχέσεις, ενώ έχει υποστηρίξει τους αντικαθεστωτικούς που πολεμούν κατά της κυβέρνησης στη Δαμασκό.
Αυτό θα περιέπλεκε την κατασκευή και τη χρηματοδότηση εάν η Τουρκία είχε απευθείας μερίδιο στον αγωγό, λέει ο Γκοκχάν Γιαρντίμ, Τούρκος σύμβουλος της βιομηχανίας αερίου που είχε εργαστεί πάνω στην αξιολόγηση του πιθανού αερίου για διάστημα δύο δεκαετιών. Δύο προηγούμενες αξιολογήσεις είχαν βασιστεί σε ροές 8-10 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων αερίου, και οτιδήποτε λιγότερο μπορεί να μην είναι βιώσιμο, είπε.
Με πληροφορίες από Reuters huffingtonpost.gr
