Του Βασίλη Νέδου
Η ρήτρα αμοιβαίας αμυντικής συνδρομής ανάμεσα σε Ελλάδα και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ), σε περίπτωση που απειληθεί η εδαφική ανεξαρτησία κάποιας από τις δύο χώρες, αποτελεί ίσως το πλέον σημαντικό αποτέλεσμα της επίσκεψης του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στο Αμπου Ντάμπι. Σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές, οι δύο πλευρές δεσμεύονται να συμβάλουν στην άμυνα και τη διατήρηση της ασφάλειας, κυριαρχίας, ενότητας, προστασίας και εδαφικής ανεξαρτησίας της Ελλάδας και των ΗΑΕ, στον βαθμό του εφικτού και όπου είναι πρακτικά δυνατόν. Οι ίδιες πηγές επισήμαιναν ότι πρόκειται για ρήτρα με καθαρά αμυντικό χαρακτήρα, που νομικά αποτελεί το μέγιστο που μπορεί να αναπτυχθεί ανάμεσα σε δύο χώρες που δεν έχουν κοινά σύνορα και δεν ανήκουν σε κοινές συμμαχικές οργανώσεις.
Υπογραμμίζεται ότι από το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και έπειτα, η Ελλάδα δεν έχει προχωρήσει σε διμερείς συμφωνίες αντίστοιχου χαρακτήρα. Αν και στη συμφωνία τονίζεται ρητώς ότι οι προβλέψεις της δεν στρέφονται κατά τρίτων, είναι σαφές πως υπογράφηκε από Αθήνα και Αμπου Ντάμπι με το βλέμμα στον αποσταθεροποιητικό χαρακτήρα της Τουρκίας.
Η κυβέρνηση προφανώς εκτιμά ότι η εξέλιξη αποτελεί σημαντική διπλωματική επιτυχία, καθώς ενισχύει την ασφάλεια και την εδαφική ακεραιότητα της χώρας. Το κείμενο της συμφωνίας υπεγράφη στο Αμπου Ντάμπι από τους υπουργούς Εξωτερικών των δύο χωρών Νίκο Δένδια και τον σεΐχη Αμπντουλάχ μπιν Ζαγέντ Αλ Ναχιάν, υπό το βλέμμα του πρωθυπουργού και του διαδόχου του θρόνου των ΗΑΕ. Την υλοποίηση της συμφωνίας θα παρακολουθούν κοινές επιτροπές, με σκοπό ανταλλαγή διαβαθμισμένων πληροφοριών και στάθμευση στρατιωτικών δυνάμεων της μιας χώρας στο έδαφος της άλλης. Μια πολύ σημαντική πτυχή, την οποία η «Κ» έχει αναδείξει επανειλημμένως τους τελευταίους μήνες, είναι αυτή της εμβάθυνσης των σχέσεων με τη συμμετοχή των ΗΑΕ σε πολυμερή σχήματα, με κράτη όπως η Κύπρος, η Αίγυπτος, το Ισραήλ, αλλά και η Ινδία.
Εκπαίδευση τεχνικών
Η ρήτρα αμοιβαίας αμυντικής συνδρομής έχει χαρακτηριστικά συμφωνίας τύπου SOFA (Status of Forces Agreement), βασικός σκοπός των οποίων είναι η διευκόλυνση της στάθμευσης και μεταστάθμευσης στρατιωτικών δυνάμεων και η χρήση των σχετικών υποδομών. Τον περασμένο Αύγουστο τέσσερα F-16-E της αεροπορίας των ΗΑΕ, στάθμευσαν για ένα μήνα στην αεροπορική βάση της Σούδας, πραγματοποιώντας ασκήσεις με την Πολεμική Αεροπορία (Π.Α.), ενώ στα ανατολικά της Ρόδου εκτυλίσσονταν τα πρώτα επεισόδια της έντασης με το «Ορούτς Ρέις», με τους δύο στόλους Ελλάδας και Τουρκίας να βρίσκονται σε πλήρη ανάπτυξη στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο.
Ηδη έχει αποφασιστεί η εκπαίδευση τεχνικών από τα ΗΑΕ στην ΕΑΒ και η διαμονή τους στο Κέντρο Εκπαίδευσης Τεθωρακισμένων στον Αυλώνα. Εκείνο που μένει είναι η αναβάθμιση της εν λόγω αμυντικής βιομηχανίας, προκειμένου να μπορεί να φέρει εις πέρας το στρατηγικό έργο για το οποίο την προορίζει η κυβέρνηση. Αύριο, μετά πολλές αναταράξεις τριών μηνών, αναμένεται η ακρόαση από τη Βουλή του νέου διευθύνοντος συμβούλου στην πολύπαθη εταιρεία, Δημήτρη Παπακώστα, ο οποίος είχε υπηρετήσει την ΕΑΒ από αυτή τη θέση και το 2013.
Μετά τη σημαντικότερη συμφωνία που έχει υπογράψει η Ελλάδα σε περιφερειακό επίπεδο τις τελευταίες δεκαετίες, τα διπλωματικά αισθητήρια της χώρας είναι στραμμένα στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Ηδη, πρόσωπα που συνδέονται με το Μέγαρο Μαξίμου αλλά και ο διπλωματικός μηχανισμός του υπουργείου Εξωτερικών είναι ενεργοποιημένος προκειμένου να διατηρήσει τους διαύλους επικοινωνίας που υπήρχαν με το περιβάλλον του εκλεγμένου προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν. Οι επαφές υπήρχαν ούτως ή άλλως, κατά το προηγούμενο χρονικό διάστημα, ωστόσο γίνονται προσεκτικά βήματα καθώς, παρά το αδιαμφισβήτητο εκλογικό αποτέλεσμα, από την Αθήνα δεν επιθυμούν, λογικά, να εμφανιστούν ότι διαλέγουν κάποια πλευρά στο εσωτερικό πολιτικό παιχνίδι. Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει ότι δεν γίνονται εργώδεις προσπάθειες ώστε να πραγματοποιηθεί μια συνομιλία ανάμεσα στον κ. Μπάιντεν και τον κ. Μητσοτάκη, προκειμένου ο πρωθυπουργός αφενός να τον συγχαρεί για την εκλογή του, αφετέρου να τον ενημερώσει για την κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο και την ανάγκη δράσης.
Προφανώς, στην Αθήνα παρακολουθούνται με ενδιαφέρον και οι διεργασίες σχετικά με τον νέο μηχανισμό στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Διαβάζονται με ιδιαίτερη προσοχή οι αναφορές περί πιθανής τοποθέτησης στην κεφαλή της αμερικανικής διπλωματίας του Γουίλιαμ Μπερνς, πρώην υφυπουργού και νυν προέδρου του Κληροδοτήματος Κάρνεγκι ή του Τζο Μπλίνκεν σε θέση Συμβούλου Εθνικής Ασφαλείας στο πλευρό του νέου προέδρου. Οποιες και αν είναι οι πραγματικές θέσεις των ΗΠΑ για την κατάσταση στην περιοχή, στην Αθήνα επιθυμούν το δίμηνο που ανοίγεται μέχρι τις 20 Ιανουαρίου να περάσει όσο το δυνατόν γρηγορότερα και χωρίς προβλήματα.
Το «μέτωπο» με Τουρκία
Η προτίμηση των Αθηνών για ένα ήρεμο δίμηνο έως τις 20 Ιανουαρίου δεν είναι διόλου βέβαιο ότι συμβαδίζει με εκείνη του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Το «σόου» στα Βαρώσια, η διαφαινόμενη συνέχιση των δραστηριοτήτων του «Ορούτς Ρέις» έως τα τέλη Νοεμβρίου και οι διαρκείς ρητορικές εξάρσεις κρατούν την Αθήνα σε εγρήγορση. Σε επιχειρησιακό επίπεδο, παρά ορισμένες υπερπτήσεις, φαίνεται ότι οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις (ΤΕΔ) δεν βρίσκονται σε ίδια ανάπτυξη με τον περασμένο Αύγουστο και, όπως όλα δείχνουν, σε σημαντικό βαθμό αυτό οφείλεται και στα μέτρα προφύλαξης από τον κορωνοϊό. Για την Αθήνα, αυτή η συμπεριφορά είναι επαρκής ώστε να οδηγήσει στη Σύνοδο Κορυφής της 10ης και 11ης Δεκεμβρίου σε μια ουσιαστική εξέλιξη κατά της Τουρκίας. Μια φαινομενικά απλή, αλλά στην πραγματικότητα πολύ ουσιαστική λεπτομέρεια είναι ότι η επόμενη Σύνοδος Κορυφής της Ε.Ε. θα πραγματοποιηθεί μέσω τηλεδιάσκεψης, λόγω πανδημίας. Επίσης, στο συγκεκριμένο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα πρέπει να υπερκεραστούν οι αντιρρήσεις Πολωνίας και Ουγγαρίας, ώστε να «ξεμπλοκαριστεί» το Ταμείο Ανάκαμψης, κάτι που, δυστυχώς ή ευτυχώς, φαίνεται να ενδιαφέρει πολύ περισσότερες κυβερνήσεις της Ε.Ε. στην παρούσα φάση. Για ακόμη μια φορά, η προώθηση του ζητήματος της τουρκικής επιθετικότητας πέφτει στη Γαλλία.
Δημοσιεύθηκε στην Καθημερινή της Κυριακής στις 22 Νοεμβρίου 2020 amynanet.gr
