BESA Center 21 Μαΐου 2019 - Απόδοση iEpikaira
Η απόσυρση της Αιγύπτου από το σχηματισμό ενός "Αραβικού ΝΑΤΟ" εναντίον του Ιράν, αποτελεί προειδοποίηση ότι τόσο το Ισραήλ όσο και οι ΗΠΑ πρέπει να επανεξετάσουν επειγόντως τη στρατηγική τους για την Μέση Ανατολή. Η τοποθέτηση όλων των "αυγών του Αραβικού Κόσμου" που διαθέτει η αμερικανική διπλωματία σε ένα "σαουδαραβικό καλάθι" θα μπορούσε να αποδειχθεί μια από τις πιο δύσκολες αποφάσεις στην ιστορία της αμερικανικής διπλωματικής. Σε περίπτωση που αυτή η απόφαση στραφεί εναντίον τους, μπορεί να επηρεάσει έντονα το Ισραήλ.
[Το παρόν άρθρο μπορεί να θεωρηθεί και ως συνέχεια από ΕΔΩ...]
Πριν από μερικές εβδομάδες, το Κάιρο ενημέρωσε διακριτικά το Ριάντ και την Ουάσινγκτον ότι αναστέλλει τη συμμετοχή του στη στρατηγική συμμαχία MESA, την αμερικανο-σαουδική πρωτοβουλία για την ίδρυση ενός αραβικού ΝΑΤΟ για την αντιμετώπιση του Ιράν. Αυτό σημαίνει ότι η ιδέα ενός Αραβικού ΝΑΤΟ πέθανε στα γεννοφάσκια της, αφού η Αίγυπτος είναι μακράν ο μεγαλύτερος και ένας από τους καλύτερα εξοπλισμένους στρατούς στον αραβικό κόσμο - ο μοναδικός με την ικανότητα να σταθεί ως αντίβαρο στο Ιράν.
Αν και, το Κάιρο, το Ριάντ και η Ουάσιγκτον δεν έχουν επιβεβαιώσει επίσημα τις αναφορές στα αιγυπτιακά και δυτικά μέσα ενημέρωσης -σχετικά με την Αιγυπτιακή αποχώρηση- παρά ταύτα διαφαίνεται ξεκάθαρα η βούληση της Αιγύπτου. Οι εκθέσεις και τα σχόλια στον αιγυπτιακό τύπο διαφωτίζουν την κατάσταση, αφού δεν θα είχαν δει το φως της δημοσιότητας χωρίς την έγκριση των υψηλά ιστάμενων.
Τα άρθρα που δημοσιεύονται από τους Αιγύπτιους αρθρογράφους δίνουν διαφορετικές εξηγήσεις ως προς τους λόγους που οδήγησαν τον Πρόεδρο αλ Σίσι να λάβει αυτήν την απόφαση.
Το ένα είναι ότι, ο Σίσι θέλησε να ξεκαθαρίσει εξ αρχής τη δυσαρέσκειά του σχετικά με το τι πραγματικά θα περιέχει αυτή η αμερικανική ειρηνευτική πρωτοβουλία. Αλλά παρότι αυτός ο λόγος είναι αποτρεπτικός, δεν είναι ο κύριος της απόφασής του.
Υπάρχουν τρεις πιο πιθανοί λόγοι για τους οποίους ο Σίσι επέλεξε να αποσυρθεί από το MESA.
Ο ένας είναι η έλλειψη εμπιστοσύνης στον Πρίγκιπα Μπιν Σαλμάν αλλά και στον Πρόεδρο Τραμπ. Διάφορες εκθέσεις από αιγυπτιακές πηγές, αναφέρουν ότι υπάρχουν αμφιβολίες σχετικά με τις πιθανότητες του Τραμπ να επανεκλεγεί. Εκφράζονται ανησυχίες ότι μια νέα, δημοκρατική διοίκηση, θα αναστείλει της δημιουργία του MESA και θα επιστρέψει στην πολιτική της εποχής του Ομπάμα, η οποία είναι πολιτική κατευνασμού του Ιράν. Η Αίγυπτος είναι επίσης ανήσυχη για τον Πρίγκιπα Μπιν Σαλμάν, δια βίου κυβερνήτη του βασιλείου, τον οποίο ο Σίσι και οι σύμβουλοί του φαίνεται να τον θεωρούν ασταθή και επικίνδυνο στην σύναψη συμμαχιών. Είναι επίσης επηρεασμένοι αρνητικά από τον απρόβλεπτο χαρακτήρα του Τραμπ, ένα χαρακτηριστικό που οι περισσότεροι Άραβες ηγέτες απεχθάνονται. Ο Σίσι και o στρατός της Αιγύπτου θεωρούν και τους δύο άνδρες ως επιρρεπείς σε απερίσκεπτες αποφάσεις. Ο Σίσι δεν εμπιστεύεται τον Τραμπ, ο οποίος μιλάει σαν ένας παρεμβατικός τυχοδιώκτης, αλλά ενεργεί με απομονωτισμό. Στη ουσία ο Σίσι και η ανώτατη αιγυπτιακή ηγεσία φοβούνται ότι η συμμετοχή στο MESA αποτελεί περισσότερο κίνδυνο παρά κέρδος για την Αίγυπτο.
Ο δεύτερος λόγος είναι ότι η Αίγυπτος, σε αντίθεση με τους Σαουδάραβες και τους συμμάχους τους από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, δεν θεωρεί το Ιράν ως σοβαρή απειλή. Η ανώτατη διοίκηση δεν βλέπει τον λόγο για να διακινδυνεύσει την πλήρη αποξένωση με την Τεχεράνη, χάριν μιας νεφελώδης πρωτοβουλίας της οποίας η μοίρα συνδέεται άμεσα με ηγέτες με τους οποίους η Αίγυπτος είναι επιφυλακτική. Φοβούνται ότι ο Τραμπ και ο Πρίγκιπας Μπιν Σαλμάν, με τις απερίσκεπτες αποφάσεις τους μπορεί να πυροδοτήσουν έναν πόλεμο, για τον οποίο η Αίγυπτος θα καταλήξει να πληρώσει υψηλό τίμημα.
Η Αίγυπτος θεωρεί την Αιθιοπία και το Σουδάν, οι οποίες ελέγχουν τις νότιες περιοχές του Νείλου, ως τον μεγαλύτερο κίνδυνο για την εθνική της ασφάλειας. Και οι δύο χώρες έχουν φιλόδοξα σχέδια για την κατασκευή μεγάλων υδροηλεκτρικών σταθμών στο Νείλο. Η Αίγυπτος θεωρεί οτιδήποτε έχει σχέση με το Νείλο, ως ζωτικής εθνικής σημασίας, λόγω της εξάρτησής από τις εποχιακές πλημμύρες του. Το Κάιρο έχει επανειλημμένα καταστήσει σαφές ότι οποιοδήποτε τέτοιο έργο χωρίς την έγκρισή της, αποτελεί casus belli. Η Αίγυπτος πρέπει να διασφαλίσει ότι οι ένοπλες δυνάμεις της, έχουν την αποτρεπτική ικανότητα ώστε να μειώσει την πιθανότητα πολεμικής σύρραξης με οποιαδήποτε χώρα επιχειρήσει μονομερώς την κατασκευή φράγματος στον Νείλο. Το να δεχθεί μεγάλες απώλειες εάν εμπλακεί σε έναν περιττό πόλεμο με το Ιράν, δεν εξυπηρετεί αυτόν τον σκοπό.
Ο τρίτος λόγος είναι η Γάζα, η οποία διοικείται από την Χαμάς, που σύμφωνα με τη διακήρυξή της, είναι το παρακλάδι της Μουσουλμανικής Αδελφότητας στην Παλαιστίνη. Ο Σίσι άσκησε σκληρές ποινικές διώξεις στην Αδελφότητα στην Αίγυπτο και σε έναν ιδανικό κόσμο θα ήθελε να την εκτοπίσει από την Γάζα. Ο Σίσι ωστόσο γνωρίζει, ότι δεν ζει σε έναν ιδανικό κόσμο. Η Αίγυπτος, παρ' όλη την εξάρτησή της από τις γενναίες χορηγίες της Σαουδικής Αραβίας, συνεχίζει να διατηρεί τις σχέσεις της με το Κατάρ, στο οποίο η Σαουδική Αραβία έχει κάνει εμπάργκο, λόγω της απροθυμίας του να ακολουθήσει την σαουδαραβική γραμμή έναντι του Ιράν. Ο ηγέτης του Κατάρ, ο σεΐχης Ταμίμ Μπιν Χαμάντ-Θανί, αντιτάσσεται στην εχθρότητα του Ριάντ προς την Τεχεράνη, με την οποία διατηρεί διπλωματικές και εμπορικές σχέσεις. Υπό την ηγεσία του, το Κατάρ υποστηρίζει επίσης τη Μουσουλμανική Αδελφότητα. Διατηρεί στενούς δεσμούς με τον Τούρκο Πρόεδρο Ερντογάν, το ισλαμικό κόμμα ΑΚΡ, και φυσικά με τη Χαμάς.
Ο σεΐχης Ταμίμ είναι ο άνθρωπος κλειδί, στον οποίο προστρέχουν για να δώσει λύσεις όταν η κατάσταση στη Γάζα βγαίνει εκτός ελέγχου. Το Κατάρ παρέχει τα χρήματα που διατηρούν τη Χαμάς κάπως συγκρατημένη, από τότε που η Παλαιστινιακή Αρχή της επέβαλε κυρώσεις χαρακτηρίζοντάς την ως κυβέρνηση-ταραξία-υπονομευτή (rogue government) μιας αποσχισθείσας περιοχής. Σε αντάλλαγμα, η Χαμάς υπακούει στο Κατάρ, το οποίο με την σειρά του, δεν θέλει να βοηθήσει τα παρακλάδια του ISIS που εμπλέκονται στις ένοπλες εξεγέρσεις εναντίον των αιγυπτιακών δυνάμεων στο βόρειο Σινά.
Ο στρατός της Αιγύπτου έχει αρκετά προβλήματα να αντιμετωπίσει με τις εξεγέρσεις που ήδη υπάρχουν. Το τελευταίο πράγμα που χρειάζεται είναι να δοθεί στη Χαμάς το πράσινο φως για να συνεργαστεί με τις δυνάμεις του ISIS στο Σινά. Η παραμονή στο MESA θα μπορούσε να δημιουργήσει περαιτέρω εντάσεις στις σχέσεις της Αιγύπτου με το Κατάρ, κάτι που δεν την συμφέρει, καθώς το Κάιρο προτιμά να υιοθετήσει μια πιο ισορροπημένη και λιγότερο επαναστατική θέση. Θα παραμείνει ένας σύμμαχος της Σαουδικής Αραβίας, αλλά έως ένα σημείο.
Την περασμένη δεκαετία, από τότε που ο Μπ. Νετανιάχου επέστρεψε στην εξουσία, το Ισραήλ βάζει όλο και περισσότερα λιθαράκια στην συγκεκαλυμμένη, αλλά συνεχώς διευρυνόμενη συμμαχία του με τη Σαουδική Αραβία. Η απόφαση της Αιγύπτου να απέχει από το MESA, είναι ένας λόγος για να επανεξεταστεί ο ρόλος του. Χωρίς την Αίγυπτο, το MESA δεν θα έχει βιωσιμότητα εκτός κι εάν πρόκειται να συμπεριλάβει είτε δυνάμεις των ΗΠΑ, είτε ισραηλινές. Λαμβάνοντας υπόψη τους περιορισμούς των αραβικών κυβερνήσεων -ακόμη και της αυταρχικής Σαουδικής Αραβίας- στο ενδεχόμενο μιας ανοικτής συνεργασίας με το Ισραήλ, λόγω του ότι δεν διαφαίνεται επί του παρόντος να συναφθεί συμφωνία μεταξύ του Ισραήλ και των Παλαιστινίων, τότε καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι οι πιθανότητες να κερδίσουμε το λαχείο, είναι πολύ υψηλότερες από το να ιδρυθεί το MESA και να συμμετέχουν σε αυτό οι ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις.
Λαμβάνοντας υπόψη το δεδομένο ότι η Αίγυπτος, το μεγαλύτερο και ισχυρότερο στρατιωτικά κράτος του αραβικού κόσμου, μαζί με τον παραδοσιακό ηγέτη του, έχουν ξεκαθαρίσει την έλλειψη εμπιστοσύνης τους στη Σαουδική ηγεσία, το Ισραήλ θα πρέπει να επανεξετάσει επειγόντως τη στρατηγική του. [Η ίδρυση του MESA,] μπορεί να είναι μια καλή πολιτική, αλλά θα μπορούσε να αποδειχθεί μια πολύ επικίνδυνη στρατηγική, ειδικά αν ο Λευκός Οίκος αποκτήσει έναν νέο, Δημοκρατικό ένοικο, από τον Ιανουάριο του 2021.
Γράφει ο Jonathan Ariel για το ισραηλινό think tank The Begin-Sedat Center for Strategic Studies (BESA Center) Paper Νο. 1.178, 21 Μαΐου 2019
Απόδοση από το iEpikaira
[iEpikaira: Το BESA Center είναι όπως ήδη αναφέραμε σε προηγούμενο άρθρο μας, ένα εβραϊκό think tank (το Κέντρο Στρατηγικών Ερευνών BESA, Begin Sadat Center for Strategic Studies) που επηρεάζει άμεσα και προϊδεάζει για την Ισραηλινή εξωτερική πολιτική.
Από την παρούσα ανάλυση, είναι καταφανές ότι η Αίγυπτος προς το παρόν δεν δείχνει να δελεάζεται από τις ΗΠΑ και παραμένει αυτόνομη περιφερειακή δύναμη με σημαντικότατο ρόλο στην Β. Αφρική και Αν. Μεσόγειο λόγω των τεραστίων κοιτασμάτων φυσικού αερίου, αλλά και λόγω του ότι ελέγχει τα Στενά του Σουέζ.
Ένας επιπλέον πολύ σημαντικός λόγος που η Αίγυπτος επιλέγει την μετριοπαθή στάση, και την αποχή από το αμερικανοκινούμενο αραβικό ΝΑΤΟ, είναι και το γεγονός ότι έχει αναπτύξει ήδη στενή συνεργασία με την Ρωσία. Σε επίπεδο εξοπλιστικών προγραμμάτων. Σε ενεργειακή συνεργασία στο κοιτάσματα φυσικού αερίου Ζορ αλλά και με την κατασκευή πυρηνικού σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Αμυντική συνεργασία με νέα ρωσική βάση στο λιμάνι Sadi Sarani με πρόσβαση σε αεροδρόμιο. Τέλος, σε οικονομικό επίπεδο, με την δημιουργία ΕΟΖ και 77.000 νέες θέσεις εργασίας στο Port Said στην αιχμή του Σουέζ, όπως αναλύθηκε ΕΔΩ.
Επίσης δεν είναι τυχαίο ότι ο Ερντογάν έχει αναπτύξει διπλωματικές σχέσεις με το Σουδάν, στο μαλακό υπογάστριο της Αιγύπτου με τα αντικρουόμενα συμφέροντα που προαναφέρθηκαν. Αυτή η τουρκική αντίδραση στην αμερικανική διπλωματία, θα αναλυθεί σε επόμενο άρθρο ΕΔΩ.
Η σημασία της Αιγύπτου, ειδικά για την Κύπρο, λόγω εγγύτητας αλλά και όχι μόνο, έχει επισημανθεί ΕΔΩ και ΕΔΩ. Επιπλέον, από την παρούσα ανάλυση συνάγεται το συμπέρασμα ότι, προς το παρόν οι ΗΠΑ-Ισραήλ, δεν έχουν καταφέρει να δημιουργήσουν ένα ενιαίο μέτωπο στην Μέση Ανατολή εναντίον του Ιράν, που αποτελεί στόχο υψίστης σημασίας για τα συμφέροντά τους στην περιοχή ΕΔΩ και ΕΔΩ και ΕΔΩ! Και φυσικά όταν εξαντλούνται οι διπλωματικές οδοί, τότε αναλαμβάνουν οι ένοπλες δυνάμεις...
Το πρόβλημα όμως είναι ότι με τις αμερικανικές εκλογές που επίκεινται το 2020, ο Ντόναλντ Τραμπ δεν μπορεί να μην λάβει υπόψη τις δημοσκόπησεις όπου οι αμερικανοί πολίτες απορρίπτουν (με ποσοστό 49% έναντι 39%) την πολιτική του προέδρου σε σχέση με το Ιράν και με ποσοστό 60% απορρίπτουν ένα προληπτικό πλήγμα. Ταυτόχρονα όμως το 53% των ερωτηθέντων χαρακτηρίζει "σοβαρή απειλή” το Ιράν και το 51% κρίνει πιθανό έναν πόλεμο τα επόμενα χρόνια ΕΔΩ.
Στις 16/12/2019 προσθέσαμε τον σύνδεσμο-επιβεβαίωση ΕΔΩ]
