«Τα “εθνικά” think-tanks έρχονται να επηρεάσουν τις εξελίξεις διεθνώς μέσα από ένα πολυπαραγοντικό πρίσμα: διαμορφώνοντας τάσεις, προωθώντας (εθνικές;) θέσεις, ρίχνοντας στο τραπέζι ιδέες, προάγοντας ανθρώπινο δυναμικό σε κυβερνητικά πόστα αλλά και… δημιουργώντας εντυπώσεις γύρω από την εικόνα κάθε χώρας στο εξωτερικό, πολύ δε περισσότερο σε μια περίοδο έντονων αναμοχλεύσεων όπως είναι η τρέχουσα», γράφαμε στο Άμυνα & Διπλωματία τον περασμένο Ιανουάριο, στο πλαίσιο άρθρου για τις δεξαμενές σκέψεις και τον ρόλο που εκείνες διαδραματίζουν στη διεθνή σκηνή ως «εργαλεία πολιτικής».
Το αμερικανικό «International Crisis Group» ή «Crisis Group» ανήκει σε αυτήν την κατηγορία των think-tanks που δεν αναλύουν απλώς αλλά και επηρεάζουν τις εξελίξεις, ρίχνοντας ιδέες στο τραπέζι και διαμορφώνοντας κλίμα μέσα από – συχνά πολύ συγκεκριμένες – προτάσεις πολιτικής. Το «Crisis Group» διατηρεί γραφεία σε Βρυξέλλες, Ουάσιγκτον, Νέα Υόρκη και Λονδίνο, ενώ στην κεφαλή του βρισκόταν μέχρι πρότινος ο Ρόμπερτ Μάλεϊ, νυν ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ για το Ιράν, με προϋπηρεσία στις κυβερνήσεις Κλίντον και Ομπάμα.
Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, αποκτά πρόσθετο «βάρος» και η έκθεση για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις που έδωσε στη δημοσιότητα προ ημερών (στις 31 Μαϊου) το «Crisis Group», υπό τον τίτλο «Turkey-Greece: From Maritime Brinkmanship to Dialogue» («Τουρκία-Ελλάδα: Από την Πολιτική Ναυτικών Εντάσεων στο Διάλογο»). Αξίζει να σημειωθεί πως η εν λόγω έκθεση κυκλοφόρησε σχεδόν ταυτόχρονα με την επίσκεψη του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου στην Αθήνα για επαφές με τους κ.κ. Μητσοτάκη και Δένδια, επαφές μέσα από τις οποίες οι δύο πλευρές θα έστελναν όντως προς τα έξω ένα μήνυμα επιχειρούμενης επανεκκίνησης, αναγνωρίζοντας βέβαια το γεγονός πως πολλές από τις μεταξύ τους διαφορές παραμένουν αγεφύρωτες.
Διαβάζοντας την έκθεση του «Crisis Group» για τα ελληνοτουρκικά, μια έκθεση που – όπως σημειώνουν οι συντάκτες της – βασίστηκε σε δεκάδες συνεντεύξεις με Έλληνες, Τούρκους, Ευρωπαίους, Αμερικανούς και Άραβες ειδικούς και αξιωματούχους, ξεχωρίζει κανείς μια σειρά από σημεία-μηνύματα-προτάσεις.
Οι συντάκτες της έκθεσης καλούν τις ευρωπαϊκές δυνάμεις και τις ΗΠΑ «να εργαστούν για την άρση των αποκλεισμών της Άγκυρας από τα περιφερειακά φόρα», σε μια προσπάθεια «να διαλύσουν την αίσθηση περικύκλωσης της Τουρκίας».
«Η Ουάσινγκτον και οι Βρυξέλλες πρέπει να αναζητήσουν τρόπους να ξεπεραστούν οι αντιρρήσεις άλλων περιφερειακών παραγόντων για τη συμμετοχή της Τουρκίας σε ομάδες όπως το East Med Gas Forum», συνεχίζουν οι συντάκτες, υποστηρίζοντας μάλιστα ότι «η αίσθηση του αποκλεισμού και της περικύκλωσης έχει ωθήσει την Άγκυρα σε αύξηση της έντασης». Ως προς αυτό το τελευταίο, θα μπορούσε βέβαια να αντιτάξει κανείς ότι ήταν ακριβώς αυτή η ακροσφαλής τουρκική «διπλωματία» των προκλήσεων, των επεμβάσεων στο εξωτερικό, των εκβιασμών και των κανονιοφόρων που οδήγησε στον αποκλεισμό της Άγκυρας, και όχι το αντίστροφο.
Περί East Med Gas και αγωγών
Υπέρ της συμμετοχής της Τουρκίας στο Φόρουμ για το Φυσικό Αέριο της Ανατολικής Μεσογείου (East Mediterranean Gas Forum – EMGF) έχουν βέβαια εκφραστεί πολλοί διεθνώς το τελευταίο διάστημα, μεταξύ αυτών εν ενεργεία διπλωμάτες, πολιτικοί και υπουργοί, υπογραμμίζοντας ωστόσο (κάποιοι από αυτούς) ότι για να ενταχθεί η Άγκυρα στο εν λόγω σχήμα θα πρέπει να έχει προηγουμένως αποσύρει κάθε πρόκληση. Οι συντάκτες της έκθεσης του «Crisis Group» προχωρούν ωστόσο ακόμη παραπέρα, υποστηρίζοντας ότι η Τουρκία θα πρέπει να συμπεριληφθεί στους «περιφερειακούς ενεργειακούς σχεδιασμούς» («regional energy plans») αλλά και στις οδεύσεις των αγωγών («pipeline route») καθώς κάτι τέτοιο θα ήταν «προς το όφελος όλων» των εμπλεκομένων μερών («win-win») από οικονομική σκοπιά. Διερωτάται κανείς εάν έτσι επαναθέτουν και θέμα αγωγού προς την Τουρκία; Στο ίδιο πλαίσιο, καλούν πάντως τους «περιφερειακούς παίκτες» να «αναθεωρήσουν» και τις ενεργειακές «φιλοδοξίες» τους… εγκαταλείποντας παράλληλα και τον ούτως ή άλλως αμφιλεγόμενο προτεινόμενο αγωγό φυσικού αερίου EastMed.
Για το Καστελλόριζο
Κατά τα λοιπά, οι συντάκτες της έκθεσης αποκηρύσσουν ως «υπερβολικό» («far-reaching») τον «ισχυρισμό» ότι το Καστελόριζο, το οποίο βρίσκεται δίπλα στις τουρκικές ηπειρωτικές ακτές («within swimming distance», όπως σημειώνουν, μάλλον για να δώσουν έμφαση) μπορεί να διεκδικήσει δική του ΑΟΖ, αν και σε αυτό το σημείο μάλλον… υπερβάλλουν όταν υποστηρίζουν ότι η διεκδικούμενη από την Ελλάδα ΑΟΖ πέριξ του Καστελόριζου θα εκτείνεται σε απόσταση… 200 ναυτικών μιλίων από τις ακτές του νησιού… Η Ελλάδα, και μόνο γεωγραφικά να το προσεγγίσει κανείς, δεν έχει το περιθώριο να επεκτείνει την αποκλειστική οικονομική της ζώνη στα 200 μίλια σε καμία από τις θαλάσσιες περιοχές που την περιβάλλουν, πράγμα γνωστό. [iEpikaira: Το δίκαιο της Θάλασσας είναι ξεκάθαρο και αποδίδει πλήρη επήρεια στο Σύμπλεγμα Μεγίστης ασχέτως του μεγέθους του και της εγγύτητάς του στα τουρκικά παράλια.]
Περί διαιτησίας και Χάγης
Ενδιαφέρον είναι ωστόσο και κάτι άλλο το οποίο σημειώνεται στην έκθεση σύμφωνα με την οποία, η Τουρκία «δεν αποκλείει τη διαιτησία ή την προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης» εάν οι δύο πλευρές συμφωνήσουν όμως πως αυτό δεν θα αφορά μόνο στην οριοθέτηση ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας αλλά σε όλα τα ζητήματα τα σχετικά με το Αιγαίο («all Aegean issues»). Κατά τα λοιπά, σε ό,τι έχει να κάνει με τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ), οι αναλυτές του «Crisis Group» υποστηρίζουν ότι θα μπορούσε να εξεταστεί ακόμη και το ενδεχόμενο κοινών ελληνοτουρκικών περιπολιών στο Αιγαίο, αν και αναγνωρίζουν πως κάτι τέτοιο είναι ακόμη πολύ «φιλόδοξο».
Ως προς το μέλλον των διερευνητικών επαφών, υποστηρίζουν ότι εκείνες πρόκειται να περάσουν τους προσεχείς μήνες σε μια «πιο δύσκολη φάση» («trickier phase»). Σημειώνουν, επίσης, ότι οι θέσεις Ελλάδας και Γαλλίας δεν είναι απολύτως ευθυγραμμισμένες εντός του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Περί μελλοντικών «κινδύνων»
Αναλύοντας τις διαθέσεις του καθεστώτος Ερντογάν, υπογραμμίζουν ότι «τα ανοίγματα της Τουρκίας προς τη Δύση δεν σημαίνουν απαραίτητα και τη χαλάρωση των πολιτικών της Τουρκίας έναντι της Ελλάδας ή της Κυπριακής Δημοκρατίας… Επιπλέον, έως ότου η Τουρκία συμπεριληφθεί σε κάποια περιφερειακή πλατφόρμα, είναι πιθανό πως θα συνεχίσει και τις έρευνες υδρογονανθράκων…».
Και αν ο ελληνοτουρκικός διάλογος οδηγηθεί και πάλι σε ένα νέο αδιέξοδο; Τότε; «Εάν οι συνομιλίες καταρρεύσουν ξανά, η Αθήνα και η Άγκυρα θα μπορούσαν να βρεθούν εγκλωβισμένες σε ένα πιο πιεστικό και επικίνδυνο αδιέξοδο από πριν… Ο κίνδυνος σύγκρουσης μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας θα καταστεί μεγαλύτερος», προειδοποιούν οι συντάκτες της έκθεσης του «Crisis Group», καλώντας την Ελλάδα και την Τουρκία «να κάνουν ό,τι μπορούν για να αδράξουν… την ευκαιρία» μέσα από τις «νέες συνομιλίες»…
Πηγή: amynanet.gr δημοσιεύτηκε υπό τον τίτλο "Τι μας λένε τα δυτικά think-tanks για το μέλλον των ελληνοτουρκικών σχέσεων;"
