Άρθρο (20 Αυγούστου 2020) στο περιοδικό The Economist αναφέρεται στις εντεινόμενες σχέσεις μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας, κάνει λόγο για «μορατόριουμ» ερευνών που θα επιτρέψουν τις συνομιλίες Ελλάδας-Τουρκίας.
Πιο αναλυτικά, το δημοσίευμα επισημαίνει ότι η σύγκρουση μεταξύ ελληνικής και τουρκικής φρεγάτας (12 Αυγούστου) ήταν η χειρότερη αναμέτρηση μεταξύ των δύο νατοϊκών συμμάχων από το 1996 όταν οι δύο χώρες έφτασαν πολύ κοντά σε πόλεμο.
Σε ένδειξη αλληλεγγύης με την Ελλάδα, η Γαλλία μετακίνησε δύο μαχητικά αεροσκάφη Rafale στην Κρήτη ενώ έστειλε δύο πολεμικά της πλοία για ασκήσεις με το ελληνικό ναυτικό. Αν δεν επικρατήσει ψυχραιμία, σχολιάζει ο αρθρογράφος, υπάρχει κίνδυνος περαιτέρω κλιμάκωσης.
Τρία είναι τα στοιχεία εκείνα που μπορεί να οδηγήσουν σε μεγάλα προβλήματα. Το πρώτο είναι το ενδιαφέρον πολλών παικτών για τα κοιτάσματα φυσικού αερίου της περιοχής: Ελλάδα, Τουρκία, Κύπρος, Ισραήλ, Αίγυπτος και άλλοι.
Αρκετές χώρες φιλοδοξούν να μετατραπούν σε περιφερειακό ενεργειακό κόμβο ο οποίος θα προμηθεύει την ευρωπαϊκή αγορά, ως εναλλακτική στρατηγική στο ρωσικό αέριο. Όσοι προωθούν αυτή την ιδέα, ελπίζουν ότι η δημιουργία αγωγών φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο θα λειτουργήσει καταλυτικά για την περιφερειακή συνεργασία.
Η ελπίδα αυτή, ωστόσο, επισκιάζεται από το δεύτερο στοιχείο: τις αντιπαραθέσεις στην περιοχή. Η ενεργειακή προοπτική της περιοχής έχει εντείνει τις σχέσεις μεταξύ των αντιπαρατιθέμενων δυνάμεων. Η Κύπρος παραμένει χωρισμένη μεταξύ του ελληνοκυπριακού Νότου και της Βόρειας Κύπρου η οποία αναγνωρίζεται μόνο από την Τουρκία.
Οι περυσινές τουρκικές έρευνες υδρογονανθράκων στην ΑΟΖ της Κύπρου καταδικάστηκαν από την ΕΕ ενώ υπήρξαν κάποιες (πρωτίστως συμβολικές) κυρώσεις. Σήμερα, τα τουρκικά πλοία διεξάγουν ξανά έρευνες σε κυπριακά νερά.
Επιπλέον, ο κίνδυνος αύξησης της έντασης των ελληνοτουρκικών σχέσεων – με αντικείμενο αμφισβητούμενες περιοχές -είναι διαχρονικός. Η πιο πρόσφατη σύγκρουση βρίσκεται σε εξέλιξη από τον περασμένο Νοέμβριο, όταν υπεγράφη μεταξύ Τουρκίας και της αναγνωρισμένης από τα ΗΕ λιβυκής κυβέρνησης το τουρκολιβυκό σύμφωνο. Η συμφωνία αυτή διεκδικεί εκτεταμένα θαλάσσια όρια τα οποία είναι εξοργιστικά για τους Έλληνες, καθώς και για το Διεθνές Δίκαιο.
Οι γερμανικές προσπάθειες να πείσουν την Ελλάδα και την Τουρκία για συνομιλίες κόντεψαν να καρποφορήσουν, έως ότου η Ελλάδα και η Αίγυπτος έσπευσαν τον περασμένο μήνα να οριστικοποιήσουν τη δική τους συμφωνία θαλασσίων ζωνών, οι οποίες συμπίπτουν με την τουρκολιβυκή ζώνη.
Σε απάντηση, η Τουρκία έστειλε στην περιοχή ένα ερευνητικό σκάφος, με συνοδεία του τουρκικού πολεμικού ναυτικού, το οποίο ενεπλάκη σε σύγκρουση με μια «γηρασμένη» ελληνική φρεγάτα.
Το τρίτο στοιχείο που επιδεινώνει την κατάσταση είναι οι ευρύτερες τριβές της Τουρκίας, από τη Λιβύη ως τη Συρία. Όσον αφορά τη Λιβύη, η Τουρκία και η Γαλλία βρίσκονται σε «μάχη». Τον περασμένο Ιούνιο, τουρκικά πολεμικά πλοία εμπόδισαν γαλλική φρεγάτα να ελέγξει ένα πλοίο ύποπτο για μεταφορά όπλων στην Τρίπολη.
Οι Τούρκοι, από την πλευρά τους, καταδικάζουν τη γαλλική παρέμβαση και πιστεύουν πως η Ελλάδα και οι φίλοι της συνωμοτούν εναντίον της. Ο αυταρχικός Τούρκος πρόεδρος αντιδρά σε αυτό με επιθετικότητα, ενθαρρυμένος ενδεχομένως από τη συμπεριφορά ορισμένων χωρών όπως η Βρετανία και, ιδίως, η Γερμανία.
Η Βρετανία αποφεύγει να έρθει σε σύγκρουση με ένα νατοϊκό σύμμαχο και η Γερμανία φοβάται ότι αν πιέσει πολύ, η Τουρκία θα προκαλέσει χάος αφήνοντας περισσότερους μετανάστες να περάσουν στην Ευρώπη.
Πώς μπορεί να εκτονωθεί η κατάσταση; Στο παρελθόν, οι ΗΠΑ θα είχαν ενδεχομένως συγκρατήσει τις εξελίξεις (όπως συνέβη το 1996). Το χάος, ωστόσο, που επικρατεί στην Ανατολική Μεσόγειο δείχνει ότι η «παλαιά τάξη» διαλύεται- με οποιοδήποτε κόστος.
Ο δυναμισμός του Γάλλου Προέδρου και η διαμεσολάβηση της Γερμανίδας Καγκελαρίου ίσως πείσουν την Τουρκία ότι, αν και δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή η παράνομη συμπεριφορά της, θα ακουστούν οι ανησυχίες της. Προτεραιότητα είναι να υπάρξει μια ανάπαυλα ώστε να συνομιλήσουν η Ελλάδα και η Τουρκία. Καλή, ενδεχομένως, αρχή θα ήταν ένα μορατόριουμ ερευνών σε αμφισβητούμενα ύδατα.
Η ειρωνεία είναι, καταλήγει ο αρθρογράφος, ότι δεδομένων των σημερινών χαμηλών τιμών, οι μεγαλύτερες πετρελαϊκές εταιρείες καθυστερούν περαιτέρω τις εξορύξεις τους κοντά στην Κύπρο ενώ η μετάβαση στην καθαρή ενέργεια συνεχίζεται με ταχείς ρυθμούς. Οι ενεργειακές εταιρείες επιλέγουν πλέον πιο προσεκτικά τις επενδύσεις τους.
Όσο περισσότερο καιρό «μαλώνουν» οι ηγέτες της Ανατολικής Μεσογείου, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα αυτά τα υποθαλάσσια πλούτη να παραμείνουν εκεί που είναι, καταλήγει το δημοσίευμα.
Πηγή: economist.com απόδοση hellasjournal.com
