Όμως για να διαρκέσει η ειρήνη αναλυτές και διπλωμάτες εκτιμούν ότι ο Τραμπ θα πρέπει να διατηρήσει την πίεση στον άνθρωπο την υποστήριξη του οποίου θα χρειαστεί στις επόμενες φάσεις του σχεδίου του: στον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου.
Αμερικανοί πρόεδροι από τον Μπιλ Κλίντον ως τον Τζο Μπάιντεν έχουν δυσκολευτεί να συνεργαστούν με τον Νετανιάχου, ενώ ακόμη και αξιωματούχοι της κυβέρνησης Τραμπ έχουν εκφράσει την αγανάκτησή τους για κάποια ισραηλινά αεροπορικά πλήγματα που θεώρησαν ότι υπονομεύουν την αμερικανική πολιτική.
Ωστόσο ο Αμερικανός πρόεδρος κατάφερε να πιέσει τον Ισραηλινό πρωθυπουργό ώστε να αποδεχθεί το σχέδιό του για μια ειρηνευτική συμφωνία, ενώ παράλληλα πέτυχε αραβικές χώρες να πείσουν τη Χαμάς να επιστρέψει όλους τους ομήρους, οι οποίοι αποτελούσαν το βασικό μέσο πίεσης που διέθετε επί του Ισραήλ.
Όμως τα πράγματα μπορεί τώρα να δυσκολέψουν.
Το Ισραήλ και η Χαμάς εξακολουθούν να διαφωνούν έντονα αναφορικά με πολλές πτυχές του σχεδίου 20 σημείων του Τραμπ και, καθώς το Ισραήλ προετοιμάζεται για βουλευτικές εκλογές του χρόνου, η προσέγγιση του Νετανιάχου μπορεί να αλλάξει καθώς προσπαθεί να διατηρήσει ενωμένο τον δεξιό συνασπισμό του.
"Εισερχόμαστε σε μια πολιτική χρονιά στη διάρκεια της οποίας όλα σχετίζονται με την προεκλογική εκστρατεία και η στάση του Νετανιάχου μπορεί να αλλάξει από την υποχώρηση στην πίεση και την προσπάθεια να διασφαλίσει την πολιτική του επιβίωση”, εκτίμησε ο Νίμροντ Γκόρεν, πρόεδρος του Mitvim, ενός ισραηλινού think tank για την εξωτερική πολιτική.
Το σχέδιο Τραμπ αφήνει πολλά ζητήματα εκκρεμή και καμία πλευρά δεν συμφώνησε στην πραγματικότητα με τα ψιλά γράμματα κάθε όρου. Αυτή η ασάφεια ήταν το κλειδί για να πειστούν και οι δύο πλευρές να υπογράψουν, αλλά την ίδια ώρα αυτό σημαίνει επίσης ότι οι πιο δύσκολες διπλωματικές διαπραγματεύσεις μόλις ξεκινούν.
Μεταξύ των πιθανών σημείων τριβής του ειρηνευτικού σχεδίου του Τραμπ είναι ο όρος ότι η Χαμάς θα αφοπλιστεί και δεν θα διαδραματίσει κανένα ρόλο στη μελλοντική διακυβέρνηση της Γάζας. Αν και η παλαιστινιακή οργάνωση συμφώνησε σε γενικές γραμμές με το σχέδιο του Αμερικανού προέδρου, στην επίσημη απάντησή της δεν αναφέρθηκε σε αυτούς τους όρους και ηγετικά στελέχη της Χαμάς έχουν δηλώσει ότι πράγματι βλέπουν έναν ρόλο για τους ίδιους στη διακυβέρνηση της μεταπολεμικής Γάζας.
"Υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους οποίους τα πράγματα μπορεί να πάνε στραβά”, σημείωσε ο Τζο Άλτερμαν ειδικός στη Μέση Ανατολή στο Center for Strategic and International Studies και πρώην αξιωματούχος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
"Είναι δύσκολο να θυμηθούμε μια διεθνή συμφωνία που άφηνε τόσα πολλά ζητήματα να διευθετηθούν αργότερα”, πρόσθεσε.
Ανώτερος Αμερικανός αξιωματούχος εκτίμησε ότι ο Τραμπ ενίσχυσε την επιρροή του στον Νετανιάχου εν μέρει επειδή υποστήριξε ένθερμα το Ισραήλ σε άλλα σημαντικά ζητήματα.
Κατά την πρώτη του θητεία στην αμερικανική προεδρία ο Ρεπουμπλικάνος αναγνώρισε την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του Ισραήλ και τα διαφιλονικούμενα Υψίπεδα του Γκολάν ως μέρος του ισραηλινού εδάφους.
"Ένα πράγμα που έκανε ο πρόεδρος Τραμπ με το Ισραήλ (…) είναι ότι δεν προσπαθεί να βρει μια μέση λύση”, επεσήμανε ο Αμερικανός αξιωματούχος. "Ουσιαστικά μένει στο πλευρό του Ισραήλ 100%. Αλλά εξαιτίας αυτού μπόρεσε να τους οδηγήσει στη σωστή κατεύθυνση”, σημείωσε.
Ένας αυστηρότερος Τραμπ
Ο Αμερικανός πρόεδρος έχει να επιδείξει μικτά αποτελέσματα όσον αφορά την άσκηση πολιτικής πίεσης στον Νετανιάχου.
Τον Ιούλιο το Ισραήλ βομβάρδισε το συριακό υπουργείο Άμυνας στη Δαμασκό, παρά το γεγονός ότι οι ΗΠΑ προσπαθούσαν να ενισχύσουν τους δεσμούς τους με τη νέα συριακή κυβέρνηση. Παράλληλα ο πρόεδρος των ΗΠΑ παρείχε πολιτική κάλυψη στον Νετανιάχου για μήνες εν μέσω αυξανόμενων ανησυχιών από Ευρωπαίους και Αράβες ηγέτες για την ανθρωπιστική κατάσταση στη Λωρίδα της Γάζας.
Αλλά τις τελευταίες εβδομάδες ο Τραμπ εμφανίζεται πιο αυστηρός: ανάγκασε τον Νετανιάχου να τηλεφωνήσει στον ηγέτη του Κατάρ για να ζητήσει συγγνώμη μετά τα ισραηλινά αεροπορικά πλήγματα εναντίον της Ντόχα με στόχο τους διαπραγματευτές της Χαμάς τον Σεπτέμβριο. Τελικά, έπεισε τον Ισραηλινό πρωθυπουργό να υπογράψει το σχέδιο των 20 σημείων του, παρά τις αμφιβολίες που είχε.
Αυτή τη στιγμή, σημείωσε ο Άλτερμαν, ο Τραμπ πιθανότατα μπορεί να ασκήσει πίεση στον Νετανιάχου, δεδομένης της μεγάλης δημοτικότητας του προέδρου των ΗΠΑ στο Ισραήλ.
"Ο ισχυρότερος μοχλός πίεσης που διαθέτει ο Τραμπ είναι ότι είναι πολύ πιο δημοφιλής στο Ισραήλ από τον Νετανιάχου", εκτίμησε ο ίδιος, "και κατά συνέπεια μπορεί είτε να υποστηρίξει το πολιτικό μέλλον του Νετανιάχου είτε να το σαμποτάρει".
Όμως οι εκλογές του επόμενου έτους θα μπορούσαν να αλλάξουν τους πολιτικούς υπολογισμούς του Νετανιάχου με τρόπο που είναι δύσκολο να προβλεφθεί.
Οι ψηφοφόροι των ακροδεξιών πολιτικών Ιταμάρ Μπεν-Γκβιρ και Μπεζαλέλ Σμότριχ θα μπορούσαν θεωρητικά να απειλήσουν τον κυβερνητικό συνασπισμό του Νετανιάχου, εάν εξοργιστούν αρκετά από την απόφαση να σταματήσουν οι στρατιωτικές επιχειρήσεις κατά της Χαμάς.
Αναλυτές προειδοποιούν επίσης ότι τυχόν καθυστέρηση της Χαμάς να αφοπλιστεί θα μπορούσε να οδηγήσει τη δεξιά πτέρυγα του συνασπισμού να πιέσει τον Νετανιάχου να επαναλάβει τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Γάζα, ουσιαστικά ακυρώνοντας τη συμφωνία του Τραμπ.
"Μας ανησυχεί το γεγονός ότι η Χαμάς εξακολουθεί ακόμη και σήμερα να δηλώνει ότι θα παραμείνει στην εξουσία στη Γάζα”, δήλωσε χθες στο Reuters ο Σίμχα Ρόθμαν, βουλευτής του Θρησκευτικού Σιωνισμού που συμμετέχει στον κυβερνητικό συνασπισμό.
"Δεν είμαστε ικανοποιημένοι με οποιαδήποτε συμφωνία δεν προβλέπει την πλήρη παράδοση της Χαμάς (…) Δεν θα δεχθούμε καμία μερική νίκη”, τόνισε.
Ακόμη ένα άλλο ζήτημα που θα μπορούσε να αποδειχθεί ακανθώδες: μια διάταξη στο ειρηνευτικό σχέδιο που αναφέρεται στην πιθανότητα δημιουργίας ενός παλαιστινιακού κράτους, την οποία οι αναλυτές εκτιμούν ότι οι περισσότεροι Ισραηλινοί θα δυσκολευτούν να αποδεχτούν μετά την επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023.
Ο Νταν Σαπίρο, πρώην πρεσβευτής των ΗΠΑ στο Ισραήλ, δήλωσε ότι, αν οι βουλευτές της κυβέρνησης και της αντιπολίτευσης πιέσουν έντονα κατά της δημιουργίας παλαιστινιακού κράτους, αυτό ενδέχεται να περιορίσει τη βούληση των αραβικών κρατών να πιέσουν τη Χαμάς να τηρήσει τις δεσμεύσεις της βάσει της συμφωνίας.
Η αναφορά στη δημιουργία παλαιστινιακού κράτους ήταν "πολύ σημαντική προκειμένου οι αραβικές χώρες να στηρίξουν” το αμερικανικό σχέδιο, σημείωσε ο Σαπίρο, εκτιμώντας ότι, αν το Ισραήλ απορρίψει εντελώς το ενδεχόμενο, "ενδέχεται να περιοριστεί η βούληση των αραβικών χωρών να διαδραματίσουν τον ρόλο που πρέπει” .
Πηγή: Reuters, ΑΠΕ ΜΠΕ, capital.gr
Bloomberg: Τα δύσκολα για τον "ειρηνοποιό" Τραμπ είναι μπροστά
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ αξιοποίησε μια μονοήμερη περιοδεία σε Ισραήλ και Αίγυπτο για να απολαύσει τους επαίνους από άλλους διεθνείς ηγέτες και να παρουσιάσει ένα όραμα για ευρύτερη ειρήνη στη Μέση Ανατολή, έπειτα από την επιτυχία των διαμεσολαβητικών προσπαθειών των ΗΠΑ που οδήγησαν στον τερματισμό των μαχών στην παλαιστινιακή Λωρίδα της Γάζας, τώρα, ωστόσο, έρχεται το ακόμη δυσκολότερο κομμάτι, τονίζει σε αναλύσή του το πρακτορείο Bloomberg.
Μιλώντας στο αιγυπτιακό θέρετρο του Σαρμ ελ-Σέιχ, ο Τραμπ υπέγραψε μια συμφωνία για τη Γάζα, την οποία χαρακτήρισε αποτέλεσμα που "πήρε 3.000 χρόνια για να επιτευχθεί". Στη συνέχεια στάθηκε μπροστά σε πολυάριθμους ηγέτες που είχε καλέσει εκεί και εκφώνησε μια ομιλία σε προεκλογικό ύφος, επιτιθέμενος στον προκάτοχό του Τζο Μπάιντεν –και, σε ορισμένες στιγμές, ακόμη και σε μερικούς από τους παρευρισκόμενους.
"Είστε φίλοι μου, είστε σπουδαίοι άνθρωποι", είπε ο Τραμπ στους ηγέτες που στέκονταν πίσω του. "Υπάρχουν δύο-τρεις που δεν μου αρέσουν ιδιαίτερα, αλλά δεν θα σας πω ποιοι".
Αφήνοντας στην άκρη τον γνωστό του πολεμικό "τόνο", ακόμη και επικριτές και πολιτικοί του αντίπαλοι παραδέχτηκαν ότι επρόκειτο για μια δικαιολογημένη στιγμή θριάμβου· είχε καταφέρει να επιτύχει τη σύναψη μιας ειρηνευτικής συμφωνίας που είχε αποδειχθεί απίθανη για άλλους, συμπεριλαμβανομένου και του Μπάιντεν. Όσο εύθραυστη κι αν είναι η ειρήνη, ο Τραμπ κατάφερε να πείσει την παλαιστινιακή ισλαμιστική Χαμάς να απελευθερώσει τους τελευταίους ομήρους και το Ισραήλ να σταματήσει την συντριπτική στρατιωτική του εκστρατεία στη Γάζα.
Η εντυπωσιακή αυτή σύνοδος θα μπορούσε, υπό μία έννοια, να ερμηνευθεί και ως βάλσαμο για το πληγωμένο εγώ του Τραμπ, μετά την αποτυχία του να κερδίσει το Νόμπελ Ειρήνης την περασμένη εβδομάδα — βραβείο για το οποίο είχε ασκήσει δημόσια πίεση. Σε μια αποστροφή του λόγου του τη Δευτέρα, ο ευδιάθετος Τραμπ αστειεύτηκε: "Ω, Νορβηγία, αϊ-γιαϊ-γιαϊ... Τι έγινε, Νορβηγία;".
Ο Τραμπ ήταν φυσικά το κέντρο της προσοχής, μετατρέποντας πολυάσχολους ηγέτες από περισσότερες από 20 χώρες και διεθνείς οργανισμούς σε θεατές ενός ολιγόωρου "μίνι-συνεδρίου” που ο ίδιος είχε οργανώσει.
Δύσκολη συνέχεια
Πίσω, όμως, από τα σημαιάκια και τα αναγκαστικά χαμόγελα των ηγετών, οι στόχοι που έθεσε ο Τραμπ είναι εξαιρετικά φιλόδοξοι. Όσο σημαντική κι αν ήταν η απελευθέρωση των ομήρων και η παύση των ισραηλινών επιχειρήσεων στη Γάζα, τα επόμενα βήματα θα είναι πολύ δυσκολότερα.
Στην ομιλία του στο κοινοβούλιο (Κνεσέτ) του Ισραήλ στην Ιερουσαλήμ, ο Τραμπ διακήρυξε την "ιστορική αυγή μιας νέας Μέσης Ανατολής" και υποστήριξε ότι η επίτευξη μιας ειρηνευτικής συμφωνίας με το Ιράν —μια χώρα με την οποία το Ισραήλ πολέμησε σε πόλεμο 12 ημερών τον Ιούνιο, προτού οι ΗΠΑ τη χτυπήσουν με δώδεκα βόμβες διάτρησης καταφυγίων— θα είναι "εύκολη υπόθεση".
Ο Τζόναθαν Πάνικοφ, από το Atlantic Council, σχολίασε: "Ο πρόεδρος ανέκαθεν είχε μια τάση προς την υπερβολή και το είδαμε ξανά σήμερα. Οι προκλήσεις για μια ευρύτερη ειρηνευτική συμφωνία είναι απίστευτα δύσκολες".
Στην ίδια ομιλία, ο Τραμπ αναφέρθηκε επτά φορές στις Συμφωνίες του Αβραάμ, συμφωνίες της πρώτης του θητείας που εξομάλυναν τις σχέσεις μεταξύ Ισραήλ και Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, Μπαχρέιν, Μαρόκου και Σουδάν. Ο Τραμπ επιδιώκει από τότε να επεκτείνει τις συμφωνίες σε περισσότερα κράτη — στόχο που επιδίωκαν ενεργά Ισραήλ και Σαουδική Αραβία πριν από τις τρομοκρατικές επιθέσεις της Χαμάς της 7ης Οκτωβρίου 2023.
Υπογραμμίζοντας τις διαρκείς εντάσεις που δύσκολα θα εξαλειφθούν, ο πρόεδρος της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν είχε αρχικά αρνηθεί να συμμετάσχει στη σύνοδο της Αιγύπτου, εξαιτίας της πιθανής παρουσίας του πρωθυπουργού του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου, τον οποίο έχει κατηγορήσει για γενοκτονία των Παλαιστινίων στη Γάζα. Τελικά, ο Νετανιάχου δεν παρέστη, επικαλούμενος εβραϊκή εορτή.
Κατά τη διάρκεια και μετά τη σύνοδο, ο Τραμπ εξήρε επανειλημμένα τον Ερντογάν.
"Δεν τα πάω καλά με τους αδύναμους· τα πάω καλά με τους σκληρούς. Δεν ξέρω γιατί, αλλά ο Ερντογάν έχει υπάρξει εξαιρετικός μαζί μου", είπε στους δημοσιογράφους στο Air Force One, επιστρέφοντας στην Ουάσιγκτον. "Ξέρετε, όταν το ΝΑΤΟ έχει πρόβλημα με τον Ερντογάν — και συμβαίνει συχνά — με καλούν να του μιλήσω - και ποτέ δεν έχω αποτύχει να το λύσω αμέσως".
Η τελετή της Δευτέρας σηματοδότησε μια κομβική στιγμή αποκλιμάκωσης μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς. Ωστόσο, η εφαρμογή των πιο δύσκολων σημείων του σχεδίου ειρήνης 20 σημείων του Τραμπ για τη Γάζα —όπως ο αφοπλισμός της Χαμάς— παραμένει ασαφής, παρότι ο ίδιος προέβλεψε ότι "θα συμβεί".
Ο Τραμπ εξέφρασε επίσης αμφιβολίες για ακόμη ένα σημείο του σχεδίου — τη συμμετοχή του πρώην πρωθυπουργού της Βρετανίας, Τόνι Μπλερ, στο "Συμβούλιο Ειρήνης". Ο Τραμπ δήλωσε την Κυριακή πως πρέπει να "δει αν ο Μπλερ είναι αποδεκτός από όλους" — παρότι το όνομά του είχε ήδη συμπεριληφθεί στο σχέδιο που ανακοίνωσε ο Λευκός Οίκος πριν δύο εβδομάδες.
Και τώρα... Ουκρανία
Πολύ σύντομα, ο Τραμπ θα αντιμετωπίσει μια νέα μεγάλη πρόκληση, που ως τώρα αμφισβητεί στην πράξη τις ικανότητές του ως "διαπραγματευτή”: ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι πρόκειται να επισκεφθεί τον Λευκό Οίκο την Παρασκευή, καθώς ο Τραμπ επιδιώκει να τερματίσει τον πόλεμο της Ουκρανίας με τη Ρωσία.
Ο Τραμπ είχε υποσχεθεί κατά την προεκλογική εκστρατεία του 2024 να τερματίσει "γρήγορα" τόσο τους πολέμους στην Ουκρανία όσο και στη Γάζα. Όμως, όπως σημειώνει ο Μπράιαν Κατούλις του Middle East Institute, η ειρήνη απαιτεί εφαρμογή, συνέπεια και συνέχεια που ξεπερνούν τις αρχικές ανακοινώσεις και τις πομπώδεις δηλώσεις.
"Δεν μπορείς να την πετύχεις απλώς με εντυπωσιακές δηλώσεις", είπε. "Πρέπει να κάνεις την πραγματική δουλειά".
Πηγή: capital.gr
.png)
