Του Δρα Δημ. Σταθακόπουλου
Η παγκόσμια γεωπολιτική σκηνή βρίσκεται σε φάση βαθιάς αναδιάταξης. Οι σχέσεις ΗΠΑ–Ρωσίας, η στάση της Ουκρανίας και η αμυντική κινητικότητα της Τουρκίας αναδεικνύουν ένα νέο πλέγμα συμφερόντων, που έχει ανατρέψει το μοντέλο της μεταψυχροπολεμικής εποχής. Μέσα από τις πρόσφατες εξελίξεις διαφαίνεται ότι η παγκόσμια ισορροπία ισχύος μετακινείται προς ένα δικεντρικό – πολυπολικό σύστημα, όπου κάθε κράτος επαναπροσδιορίζει τον ρόλο του ( βλ. Κρις Κωνσταντινίδη).
Η νέα «παράλληλη πορεία» Τραμπ – Πούτιν
Η πιθανότητα νέας συνάντησης μεταξύ Ντόναλντ Τραμπ και Βλαντίμιρ Πούτιν, έπειτα από την πρώτη επαφή τους στην Αλάσκα και τη σχεδιαζόμενη δεύτερη , σε λίγες μέρες, στη Βουδαπέστη, αποτυπώνει τη σταδιακή επαναφορά της realpolitik. Οι δύο ηγέτες, παρά τις ιδεολογικές διαφορές τους, φαίνεται να συμμερίζονται μια κοινή προσέγγιση:
-η σταθερότητα μπορεί να επιτευχθεί μόνο με την αναγνώριση της ισχύος του άλλου.
Ο Πούτιν εκπροσωπεί τη διαχρονική ρωσική αυτοκρατορική συνείδηση, ενώ ο Τραμπ επιχειρεί να αναβιώσει έναν νεο-ρεπουμπλικανικό εθνικισμό, με έμφαση στα αμερικανικά συμφέροντα και όχι στις παγκόσμιες «σταυροφορίες». Εάν πράγματι προχωρήσει η συνεννόησή τους, ενδέχεται να σημάνει το τέλος της απόλυτης δυτικής ηγεμονίας που κυριάρχησε μετά το 1991.
Ο Ζελένσκι σε αναμονή και η αμερικανική ψυχραιμία
Η επίσκεψη του Βολοντίμιρ Ζελένσκι στην Ουάσιγκτον, κατέληξε χωρίς συμφωνία για προμήθεια πυραύλων Tomahawk. Η δήλωσή του ότι ο Τραμπ «δεν επιθυμεί κλιμάκωση με τη Ρωσία» καταδεικνύει ότι η Ουάσινγκτον –τουλάχιστον η μελλοντική διοίκηση Τραμπ– θα επιδιώξει μια πιο προσεκτική, οικονομικά και πολιτικά βιώσιμη στάση.
Αυτό μπορεί να σημαίνει σταδιακή μείωση της στρατιωτικής υποστήριξης προς το Κίεβο, προετοιμάζοντας έμμεσα ένα «πάγωμα» της σύγκρουσης ή ακόμη και ένα τραπέζι διαπραγματεύσεων με τη Μόσχα. Η Ουκρανία, αν και εξαντλημένη, προσπαθεί να κρατήσει ανοιχτό το κανάλι με τις ΗΠΑ , αλλά τα μηνύματα δείχνουν ότι το ενδιαφέρον μετατοπίζεται προς την Ασία και τον Ειρηνικό.
Η Τουρκία ανεβαίνει κατηγορία στην άμυνα
Την ίδια ώρα, η Τουρκία αυξάνει θεαματικά τον αμυντικό της προϋπολογισμό σε 51,4 δισεκατομμύρια δολάρια για το 2026, δηλ. αύξηση άνω του 30% σε σχέση με το 2025.Η Άγκυρα επιδιώκει πλήρη στρατηγική αυτονομία, ενισχύοντας την εγχώρια βιομηχανία drones, αεροναυτικών συστημάτων και κυβερνοάμυνας.Παράλληλα, προχωρά σε συμφωνία με το Ηνωμένο Βασίλειο για αγορά και εκσυγχρονισμό μεταφορικών αεροσκαφών, ανοίγοντας δρόμο για συμμετοχή σε ευρωπαϊκά αμυντικά προγράμματα όπως το SAFE. Έτσι, η Τουρκία δείχνει ότι μπορεί να «παίζει» και με τη Δύση και με την Ανατολή ( swing state ) εξασφαλίζοντας κέρδη και επιρροή από αμφότερες τις πλευρές.
Οι επιπτώσεις για την Ελλάδα και την ευρύτερη περιοχή
Αν επαληθευθεί η προσέγγιση Τραμπ–Πούτιν και η Ουκρανία εισέλθει σε φάση εκεχειρίας, η Τουρκία θα επιδιώξει να παρουσιαστεί ως μεσολαβητής σταθερότητας. Αυτό θα της δώσει νέο διεθνές κύρος και ενδεχομένως μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο.Η Ελλάδα οφείλει να αξιολογήσει νηφάλια τις εξελίξεις. Μια στρατιωτικά ισχυρότερη και διπλωματικά ευέλικτη Τουρκία απαιτεί ισόρροπη ελληνική απάντηση, τόσο μέσω ενίσχυσης της αποτροπής όσο και μέσα από πολυεπίπεδες συμμαχίες (Γαλλία, Αίγυπτος, Ισραήλ, ΗΑΕ).
Πιθανολογήσεις και συμπέρασμα
Το επόμενο δωδεκάμηνο θα είναι καθοριστικό. Αν η σχέση Τραμπ-Πούτιν σταθεροποιηθεί, το διεθνές σύστημα θα επανέλθει σ’ έναν νέο «ψυχρό ρεαλισμό», όπου η ισχύς θα μετρά περισσότερο από τις διακηρύξεις.Η Τουρκία θα συνεχίσει να κεφαλαιοποιεί την ενδιάμεση θέση της και να εμφανίζεται ως αναγκαίος συνομιλητής όλων.Η Ελλάδα, συνεπώς, πρέπει να παραμείνει σε εγρήγορση, να ενισχύσει τα εξοπλιστικά της προγράμματα και να αξιοποιήσει πλήρως τη γεωπολιτική της θέση ως «σταθερή πύλη της Ευρώπης στην Ανατολή».
Σε έναν κόσμο που αλλάζει ταχύτατα, η πρόβλεψη, η ευελιξία και η αποτρεπτική ισχύς είναι οι μόνες σταθερές αξίες ισχύος.
Πηγή: militaire.gr
.png)
