Η “ειρήνη” στη Γάζα, η “Διακήρυξη Τραμπ” και η επόμενη μέρα στο παγκόσμιο γεωπολιτικό σκηνικό κρύβουν περισσότερα από όσα νομίζουμε…
Τι πραγματικά συμβαίνει πίσω από τα παρασκήνια της Μέσης Ανατολής;
Πώς η Τουρκία αναβαθμίζεται σε κεντρικό παίκτη;
Γιατί η Ελλάδα κινδυνεύει να παραμείνει θεατής;
Και ποιος ελέγχει τελικά το “μεγάλο παιχνίδι” μεταξύ ΗΠΑ, Ιράν και Ρωσίας;
Η υπογραφή της διακήρυξης Τραμπ για την «επόμενη μέρα» στη Γάζα προκάλεσε κύμα συζητήσεων και διφορούμενων ερμηνειών. Ο κ. Γρίβας δεν μασά τα λόγια του: «Θα ήταν αφελές, στα όρια του κρετινισμού, να πιστέψουμε ότι αυτό είναι το τέλος της σύγκρουσης Ισραήλ–Παλαιστίνης». Η φράση του, αιχμηρή και ρεαλιστική, συνοψίζει το πνεύμα της εποχής: μια ειρήνη που περισσότερο μοιάζει με προσωρινή παύση πυρών παρά με λύση.
Ο καθηγητής υπενθυμίζει ότι, παρά τη συντριπτική στρατιωτική ισχύ του Ισραήλ και τα τρομακτικά πλήγματα στη Γάζα, η Χαμάς όχι μόνο δεν εξουδετερώθηκε, αλλά φαίνεται να διατηρεί –αν όχι να ενισχύει– τη συνοχή της. Το συμπέρασμα είναι σαφές: η λογική των όπλων δεν λύνει γεωπολιτικά ζητήματα.
Η συμμετοχή ΗΠΑ, Κατάρ, Αιγύπτου και Τουρκίας στη συμφωνία δεν είναι τυχαία. Η Αίγυπτος, «ισχυρότερη αραβική χώρα», προσφέρει τοπικό κύρος· το Κατάρ χρηματοδοτεί, η Τουρκία προστατεύει τη Χαμάς και ταυτόχρονα παίζει το παιχνίδι του ΝΑΤΟ, ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες επιθυμούν να ελέγχουν και τους τέσσερις.
Όπως σημειώνει ο κ. Γρίβας, οι χώρες αυτές λειτουργούν ως «τοποτηρητές της ειρήνης», αλλά με προφανείς αντικρουόμενες επιδιώξεις. Ουσιαστικά, η συμφωνία δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα εύθραυστο status quo, ένα προσωρινό συμβόλαιο συμφερόντων.
Στο επίκεντρο των εξελίξεων βρίσκεται ξανά η Τουρκία. Ο κ. Γρίβας επισημαίνει ότι, παρά τις αντιφάσεις της, η Άγκυρα αναδεικνύεται σε πρωταγωνιστικό γεωπολιτικό παράγοντα. Ενώ η Ελλάδα παραμένει παθητική, η Τουρκία αξιοποιεί την ευελιξία της για να κερδίσει επιρροή τόσο στη Μέση Ανατολή όσο και στον δυτικό άξονα.
«Η Τουρκία έχει πετύχει κάτι εντυπωσιακό», λέει. «Χωρίς να είναι δεδομένη, χωρίς να είναι πλήρως αξιόπιστη, καταφέρνει να είναι απαραίτητη». Αυτό μεταφράζεται σε αύξηση γεωπολιτικού κύρους αλλά και σε προκλήσεις για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, ειδικά αν η Άγκυρα επιχειρήσει παρουσία στη Γάζα υπό αμερικανική ανοχή.
Ο κ. Γρίβας περιγράφει τον Ντόναλντ Τραμπ ως «μίγμα ροκ σταρ, γκουρού και πολιτικού». Η νέα του διπλωματία είναι προσωποπαγής, με έντονα επικοινωνιακά στοιχεία και θεατρική διάσταση — μια παράσταση εξουσίας για το παγκόσμιο κοινό.
Μέσα από το «σόου» του στην Κνεσέτ, ο Τραμπ επιβεβαίωσε τις ΗΠΑ ως ηγεμόνα του δυτικού κόσμου, επιχειρώντας παράλληλα ανοίγματα προς το Ιράν, ακόμη και μέσω απειλών. Η στρατηγική του: να αποσπάσει δυνάμεις από την Ευρασία, αποδυναμώνοντας τη ρωσοκινεζική σφαίρα επιρροής.
Ο καθηγητής θεωρεί πως η προσέγγιση Τραμπ προς το Ιράν ήταν ειλικρινής, όχι από αγάπη αλλά από ρεαλισμό. Το Ιράν, εξηγεί, δεν είναι εγγενώς αντιαμερικανικό· απλώς επιλέγει συμμαχίες κατά περίσταση.
Εξάλλου, ένα πλήρως εχθρικό Ιράν θα έσπρωχνε ακόμη περισσότερο την Τεχεράνη στην αγκαλιά Κίνας και Ρωσίας — κάτι που οι Αμερικανοί απεύχονται.
Η γεωπολιτική ισορροπία, λοιπόν, δεν είναι διπολική. Είναι ένα τρίγωνο ΗΠΑ–Κίνας–Ρωσίας, στο οποίο το Ιράν λειτουργεί ως κρίσιμη γέφυρα ή πυροκροτητής.
Παρά τις ρητορικές εντάσεις, ο κ. Γρίβας υπενθυμίζει ότι οι απόλυτες εχθρότητες δεν υπάρχουν. Το Ισραήλ και η Τουρκία, αν και ανταγωνιστές, συνεργάζονται όπου τα συμφέροντά τους συγκλίνουν — από το Αζερμπαϊτζάν έως τη Συρία. Η Ελλάδα, προειδοποιεί ο καθηγητής, δεν πρέπει να επενδύει σε φαντασιώσεις ...
.png)
