Γεωργία Σαδανά
Την επιστροφή της Τουρκίας σε ένα υψηλότερο επίπεδο διμερών σχέσεων με τις ΗΠΑ σε σχέση με την προηγούμενη τετραετία, σηματοδοτεί η σημερινή συνάντηση του Τούρκου Προέδρου, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο Λευκό Οίκο, όπου θα έχει κατ΄ιδίαν συνάντηση με τον Αμερικανό Πρόεδρο, Ντόναλντ Τραμπ, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι το φιλικό κλίμα μεταξύ τους δεν φιλτράρεται μέσα από τις στρατηγικές επιδιώξεις της εξωτερικής πολιτικής της Ουάσιγκτον, τις οποίες έσπευσε να υπομνήσει προς πάσα κατεύθυνση ο Υπουργός Εξωτερικών της χώρας, Μάρκο Ρούμπιο.
Οριοθετώντας τον ορίζοντα προσδοκιών της συνάντησης, αλλά και τα επίπεδα ανοχής του Λευκού Οίκου απέναντι σε επικριτικές δηλώσεις, ο Αμερικανός ΥΠΕΞ δήλωσε στο Fox News πως ο Τραμπ παραμένει «ο μοναδικός ηγέτης με πραγματική δυνατότητα να φέρει ειρήνη», τόσο στον πόλεμο της Ουκρανίας όσο και στη σύγκρουση της Γάζας. Παράλληλα, ο επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ τόνισε ότι «όλοι έρχονται στον Λευκό Οίκο, όλοι θέλουν να μιλήσουν με τον πρόεδρο Τραμπ», απαντώντας ευθέως στις αιτιάσεις Ερντογάν πως ο Τραμπ είχε δεσμευτεί να σταματήσει τον πόλεμο στην Ουκρανία, αλλά δεν το κατάφερε, αλλά και στις αιχμές για τις αμερικανικές διπλωματικές προσπάθειες, τις οποίες ο Τούρκος Πρόεδρος χαρακτήρισε ανεπαρκείς.
Διαπροσωπική σχέση
Σε κάθε περίπτωση, η διαπροσωπική σχέση και η χημεία μεταξύ των δύο ηγετών είναι ένα από τα βασικά σημεία της σημερινής συνάντησης, με δεδομένο ότι η πολιτική του Αμερικανού Προέδρου είναι έντονα προσωποκεντρική, χωρίς, αυτό, να σημαίνει ότι η τουρκική πλευρά δεν προσέρχεται με δέλεαρ, δηλαδή οικονομικές συνεργασίες στον τομέα της άμυνας, αλλά και της βιομηχανίας.
Σε μια πρώτη ανάγνωση, ο διθυραμβικός τόνος της «μεγάλης επιστροφής» Ερντογάν στο Λευκό Οίκο αναμένεται να κυριαρχήσει σε χειρονομίες, φωτογραφίες και στιχομυθίες αβρότητας, αλλά η φιλική ατμόσφαιρα στο Οβάλ γραφείο θα πρέπει να υπερκεράσει τα εμπόδια της Συρίας, του Ισραήλ, του Κογκρέσου και της Ελλάδας, τα οποία τοποθετούν στην πορεία της Τουρκίας οι αναθεωρητικές και μαξιμαλιστικές της βλέψεις. Το σίγουρο είναι ότι ΗΠΑ και Τουρκίας επιθυμούν σε αυτή τη φάση μέσω των ηγετών τους «βραχυπρόθεσμες νίκες», όπως το περιγράφει το Brookings, περιλαμβάνοντας σε αυτές την αγορά αεροσκαφών Boeing, αλλά και τυχόν υποσχετική του Τραμπ προς την Άγκυρα για την επανένταξή της στο πρόγραμμα των F-35.
Η ατζέντα
Την ίδια στιγμή, Ερντογάν και Τραμπ αναμένεται να συζητήσουν ένα ευρύ φάσμα θεμάτων, συμπεριλαμβανομένων των διμερών εμπορικών σχέσεων και των δεσμών στον τομέα της αμυντικής βιομηχανίας, καθώς και των περιφερειακών εξελίξεων, σύμφωνα με τη Hurriyet, εστιάζοντας ιδιαιτέρως στις εξελίξεις στη Συρία, όπου οι δύο χώρες θεωρούνται πλήρως ευθυγραμμισμένες, μετά την κατάρρευση του καθεστώτος Άσαντ τον Δεκέμβριο του 2024. Πρόσωπο αναφοράς για τη Συρία παραμένει ο νέος απεσταλμένος της Ουάσιγκτον στην Τουρκία, Τομ Μπαράκ, ο οποίος συμβάλλει καθοριστικά στον συγχρονισμό των αμερικανοτουρκικών δεσμών με τη νέα πολιτική της Ουάσιγκτον για τη Συρία.
Ζητούμενο, άλλωστε, για την τουρκική πλευρά είναι να αναγνωριστεί η Τουρκία ως μια ισχυρή μεσαία δύναμη, όπως και οι στρατιωτικές και τεχνολογικές δυνατότητές της, ανοίγοντας το δρόμο για στενότερη συνεργασία με τις ΗΠΑ. Ήδη, ο πρώτος στόχος αμφότερων των Τραμπ και Ερντογάν είναι το εμπόριο μεταξύ των χωρών τους να φτάσει πέραν του στόχου των 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων που τέθηκε κατά την πρώτη θητεία του Τραμπ, ενώ στο τραπέζι έχουν μπει και επενδυτικά σχέδια για την ανοικοδόμηση της Συρίας.
Επιπλέον, οι δύο Πρόεδροι θα εστιάσουν στις διμερείς σχέσεις όχι μόνο στο εμπόριο, αλλά και στην αμυντική βιομηχανία, καθώς η Τουρκία ασκεί πιέσεις για την άρση των κυρώσεων των ΗΠΑ στην αμυντική βιομηχανία και την επιστροφή στο πρόγραμμα των μαχητικών F-35, από το οποίο είχε αποβληθεί το 2019 λόγω της αγοράς και ανάπτυξης ρωσικών συστημάτων αεράμυνας S-400. Σημειωτέον ότι η Τουρκία έχει πληρώσει περίπου 1,4 δισεκατομμύρια δολάρια για έξι F-35, αλλά αυτά τα μαχητικά δεν έχουν παραδοθεί στην Τουρκία, ενώ ο νόμος που αποκλείει τη γειτονική χώρα από το πρόγραμμα έχει ψηφιστεί και δύσκολα θα μπορούσε να αναθεωρηθεί στο παρόν Κογκρέσο.
Το ότι η Τουρκία συναντά εμπόδια στην «ολική επαναφορά» της σχετίζεται και με την εμπρηστική ρητορική του Τούρκου Προέδρου, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κατά του Ισραήλ, το οποίο αποτελεί ισχυρή περιφερειακή δύναμη στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο, αλλά και «δύναμη πυρός» στην επιρροή των μελών του Κογκρέσου. Κατά το Ινστιτούτο Brookings, «o Ερντογάν θα πιέσει για την επανένταξη, υποστηρίζοντας ότι είναι άδικο να τιμωρείται ένας σύμμαχος του ΝΑΤΟ όταν η συμμαχία χρειάζεται ισχυρότερες αμυντικές δυνατότητες. Ο Τραμπ, ανυπόμονος για μια νίκη, μπορεί να υπαινιχθεί μελλοντικές πωλήσεις, αλλά το Κογκρέσο παραμένει εχθρικό προς τους δεσμούς της Τουρκίας με τη Ρωσία και το ιστορικό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, και το Ισραήλ θα αντιταχθεί σε οποιαδήποτε κίνηση για την ενίσχυση της πολεμικής αεροπορίας της Τουρκίας», όπως επισημαίνεται. Αναφορικά με την επόμενη ημέρα στην Ουκρανία, η Τουρκία θα μπορούσε να συμβάλει σε μια μεταπολεμική διευθέτηση ασφαλίζοντας τη Μαύρη Θάλασσα, σε περίπτωση που τεθεί ζήτημα εγγυήσεων ασφάλειας, υπογραμμίζοντας το ρόλο της Άγκυρας στην εκεχειρία.
200 Boeing made in Turkiye
Παρά την συμβολή της Τουρκίας στον νέο χάρτη της Μέσης Ανατολής, που ετοιμάζει ο Ντόναλντ Τραμπ, ή ακόμη την πίεση που δέχεται όντας στο μέσο της διαμάχης Άγκυρας – Τελ Αβίβ, ο Αμερικανός Πρόεδρος «στο μήνυμά του την περασμένη εβδομάδα, άφησε να εννοηθεί ότι οι συνομιλίες με τον Ερντογάν θα περιλαμβάνουν τις πωλήσεις F-35 και F-16, καθώς και την πώληση μιας μεγάλης κλίμακας επιβατικών αεροσκαφών Boeing», όπως υπενθυμίζει με νόημα η Hurriyet, προσθέτοντας πως οι Turkish Airlines και η Boeing βρίσκονταν σε διαπραγματεύσεις για την πώληση περίπου 200 αεροσκαφών, προκειμένου να αυξήσουν τον όγκο των διμερών εμπορικών τους συναλλαγών στα 100 δισεκατομμύρια δολάρια.
Πηγή: protothema.gr
Γιατί ο Τραμπ προσκάλεσε τον Ερντογάν στον Λευκό Οίκο
Ο Τούρκος αρθρογράφος, Ιμπραήμ Καραγκιούλ – πρώην αρχισυντάκτης της Γενί Σαφάκ, αναφέρεται στην επίσκεψη του Τούρκου Προέδρου στις Ηνωμένες Πολιτείες με την ευκαιρία της 80ης Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών και στα κύρια ζητήματα που θα συζητηθούν με τον Αμερικανό πρόεδρο για την κατάσταση που διαμορφώνεται στη Μέση Ανατολή.
Επισημαίνονται τα εξής:
1- Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ δεν θα συναντηθεί απλώς με τον Πρόεδρο Ερντογάν κατά τη διάρκεια των συνεδριάσεων της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη. Τον προσκάλεσε στην Ουάσινγκτον, στον Λευκό Οίκο.
2- Τα F-35, τα F-16, η πώληση της Boeing, το ζήτημα του PKK/YPG στη Συρία και πολλά άλλα θέματα θα βρίσκονται στην ημερήσια διάταξη.
3- Υπάρχουν επίσης ισχυρισμοί ότι θα υπογραφεί συμφωνία ασφαλείας μεταξύ Συρίας και Ισραήλ. Δεν γνωρίζουμε αν αυτός είναι ένας από τους λόγους της πρόσκλησης.
4- Ωστόσο, το κρίσιμο σημείο της συνάντησης θα είναι η γενοκτονία, η Γάζα και η κλιμάκωση των τουρκο-ισραηλινών σχέσεων μέχρι σημείου πολέμου. Ο Νετανιάχου πιθανότατα έκανε πολλές προτάσεις στον Τραμπ για να πιέσει τον Ερντογάν.
5- Δεν γνωρίζουμε πόσο απήχηση είχε στις ΗΠΑ η έκκληση του Ντεβλέτ Μπαχτσελί για έναν «Άξονα Τουρκίας-Ρωσίας-Κίνας» πριν από αυτή τη συνάντηση ή πόσο ανησύχησε το Ισραήλ και τις ΗΠΑ. Αλλά πρέπει να κατανοήσουν τη σοβαρότητα της Τουρκίας.
6- Γνωρίζουμε ότι ο φόβος για την Τουρκία αυξάνεται ραγδαία στο Ισραήλ. Γνωρίζουμε ότι, υποκινούμενος από αυτόν τον φόβο, προσπαθεί να απειλήσει την Τουρκία με «αμερικανικά όπλα».
7- Η Τουρκία έπαψε να είναι μια χώρα που θα έπαιρνε θέση πριν από χρόνια υπό τις ισραηλινές απειλές και την πίεση του Τραμπ. Είναι πλέον σαφές ότι όπου κι αν βάλει το βάρος της στο παγκόσμιο σύστημα, αυτή η πλευρά θα κερδίσει δύναμη.
8- Ο Τραμπ πιθανότατα θα επιδιώξει επίσης την υποστήριξη του Ερντογάν για να κατευνάσει τις περιφερειακές χώρες των οποίων η οργή έχει αυξηθεί μετά την επίθεση του Ισραήλ στη Ντόχα. Επειδή οι ΗΠΑ αυτή τη στιγμή εξαντλούνται σε όλη την περιοχή λόγω του Ισραήλ.
9- Ο Ερντογάν έχει σημαντική επιρροή στον Τραμπ. Έχει ισχυρή πειθώ. Μπορεί να αποχωρήσει από το τραπέζι με ισχυρότερο χέρι σε όλα τα ζητήματα. Ο Ερντογάν θα θέλει επίσης ο Τραμπ να πιέσει το Ισραήλ να σταματήσει. Είναι σαφές ότι το επόμενο βήμα του θα είναι, «Ή αλλιώς…»
10- Ο Τραμπ δεν έχει πλέον την ευκαιρία να ξεκινήσει ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις. Ακόμα και στον πόλεμο της Ουκρανίας, έχει μετατραπεί σε παιχνίδι στα χέρια του Ισραήλ. Δεν ξέρουμε πόσο καταλαβαίνει ότι το αυξανόμενο κύμα κατά της γενοκτονίας στην Ευρώπη και στον υπόλοιπο κόσμο θα συρρικνώσει δραματικά τη σφαίρα επιρροής των ΗΠΑ, αλλά βρισκόμαστε σε μια περίοδο όπου συζητείται ακόμη και ένας «τουρκο-ισραηλινός πόλεμος». Όλα είναι τόσο εύθραυστα και εναντίον των ΗΠΑ και του Ισραήλ.
11- Η σύνοδος κορυφής Ερντογάν-Τραμπ θα έχει τόσο θετικές όσο και αρνητικές περιφερειακές, ακόμη και παγκόσμιες επιπτώσεις.
12- Αλλά οι ΗΠΑ δεν θα έχουν πλέον την ευκαιρία να κατευνάσουν το Ισραήλ σε όλη την περιοχή με μία μόνο συνάντηση. Αυτή η εποχή έχει περάσει. Το τέλος του δρόμου είναι ορατό για την Ισραηλινή Φρουρά. Αν δεν σταματήσει το Ισραήλ, θα παρακολουθήσουμε τον περιφερειακό χώρο των ΗΠΑ να συρρικνώνεται.
13- Αυτή η συνάντηση δεν πρέπει να περιορίζεται στις διμερείς σχέσεις. Σεισμοί συμβαίνουν σε όλη την περιοχή, συσσωρεύονται μεγάλες καταιγίδες, συσσωρεύεται σημαντική πίεση και αναμένονται γρήγορες μετατοπίσεις ισχύος. Η Τουρκία συγκεντρώνεται ως σημαντικός παράγοντας, στρατιωτική και πολιτική δύναμη και δύναμη εξισορρόπησης.
14- Είναι πλέον επιτακτική ανάγκη τόσο για τις ΗΠΑ όσο και για το Ισραήλ να λάβουν υπόψη αυτή την πραγματικότητα. Για τον Τραμπ, η πρόσκληση του Ερντογάν στον Λευκό Οίκο αποτελεί μια πρωτοβουλία «βοήθειας» τόσο για τις ΗΠΑ όσο και για το Ισραήλ.
—
.png)
