Μιχάλης Ψύλος • psilosm@naftemporiki.gr
Η μεταμόρφωση της Ελλάδας σε ενεργειακό κόμβο για όλη τη Νοτιο-Ανατολική Ευρώπη είναι εκπληκτική, τονίζει ο Αμερικανός υφυπουργός Εξωτερικών, Τζέφρι Πάιατ σε αποκλειστική συνέντευξή του στη Ναυτεμπορική και τον Μιχάλη Ψύλο.
Τέως πρεσβευτής στην Αθήνα, ο Τζέφρι Πάιατ είναι υπεύθυνος στο Στέητ Ντηπάρτμεντ για τους Ενεργειακούς πόρους και ήρθε στην Ελληνική πρωτεύουσα για να μετάσχει σε workshop που οργάνωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε συνεργασία με το ελληνικό υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας. «Το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση φιλοξενεί αυτή την εκδήλωση εδώ, μαζί με τον Υπουργό Θεόδωρο Σκυλακάκη και την υφυπουργό Αλεξάνδρα Σδούκου, αναδεικνύει πραγματικά την εκπληκτική μεταμόρφωση που χαρακτηρίζει την Ελλάδα, η οποία έχει γίνει ενεργειακός κόμβος για όλη τη νοτιοανατολική Ευρώπη. Βλέπουμε μια τεράστια πρόοδο στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αλλά και τεράστιες δυνατότητες αξιοποίησης των νέων υποδομών» τονίζει στη «Ν», ο κ. Πάιατ. «Ο Τερματικός Σταθμός LNG Αλεξανδρούπολης, η επέκταση της Ρεβυθούσας, ο Διασυνδετήριος Αγωγός Ελλάδας – Βουλγαρίας (IGB), συμβάλουν στη μείωση της ικανότητας της Ρωσίας να χρησιμοποιεί τους ενεργειακούς της πόρους για να ελέγχει ενεργειακά όλη τη νοτιοανατολική Ευρώπη», προσθέτει.
Ο «Κάθετος Διάδρομος»
Ο Αμερικανός αξιωματούχος εξέφρασε το ισχυρό ενδιαφέρον των Ηνωμένων Πολιτειών για τον «Κάθετο Διάδρομο» μεταφοράς φυσικού αερίου από την Ελλάδα στη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, την Ουγγαρία, τη Σλοβακία, τη Μολδαβία και την Ουκρανία, μέσα από τη σύνδεση υφιστάμενων, αλλά και νέων ευρωπαϊκών υποδομών μεταφοράς φυσικού αερίου και LNG.
-Ηταν κάτι σαν όνειρο για εσάς ο «Κάθετος Διάδρομος;», τον ρωτήσαμε.
-«Λοιπόν, είναι το όνειρο της κυβέρνησης των ΗΠΑ. Ολόκληρη η κυβέρνηση των ΗΠΑ υποστηρίζει αυτή την ιδέα», τονίζει και εξηγεί: «Ο σκοπός αυτού του Διαδρόμου είναι να δημιουργήσει μια ενεργειακή διαδρομή από την Ελλάδα μέχρι την Ουκρανία και την κεντρική Ευρώπη. Έτσι, η κεντρική Ευρώπη αντιμετωπίζει ιδιαίτερα θετικά την πρωτοβουλία αυτή, καθώς η ΕΕ έχει κάνει τεράστια πρόοδο για την ανεξαρτησία της από τις ρωσικές ενεργειακές προμήθειες.
Η Ευρώπη δεν πρόκειται ποτέ να ξαναδεί τη Ρωσία ως αξιόπιστο προμηθευτή ενέργειας, αλλά το φυσικό αέριο πρόκειται να αποτελέσει σημαντικό μέρος του συνολικού ευρωπαϊκού ενεργειακού μείγματος ,για τα επόμενα χρόνια. Πρέπει λοιπον, να δημιουργήσουμε αυτές τις νέες αρχιτεκτονικές, για να διαφοροποιήσουμε τις διαδρομές που θα επιτρέψουν την παράδοση των προμηθειών».
Ο κ. Πάιατ εκφράζει μάλιστα την ελπίδα ότι «ένα μεγάλο μέρος του αμερικανικού LNG, που έρχεται στη Ρεβυθούσα, και στην Αλεξανδρούπολη, θα αποφέρει μεγάλα οφέλη όχι μόνο για τις ελληνικές εταιρείες και τους Έλληνες καταναλωτές, αλλά σε όλη τη διαδρομή μέσω της Βουλγαρίας, της Ρουμανίας, της Σερβίας, της Βόρειας Μακεδονίας και στην Ουκρανία.
«Ενεργειακή ανεξαρτησία από τη Ρωσία»
Ο «Κάθετος Διάδρομος» θα διασφαλίσει επίσης ότι «η Ρωσία και η Gazprom δεν θα είναι σε θέση να αποκτήσουν έσοδα από τις εξαγωγές ενέργειας, τα οποία στη συνέχεια χρησιμοποιούν για να κατασκευάζουν βόμβες και πυραύλους», σημειώνει ο κ. Πάιατ, τονίζοντας ότι η Ευρώπη μπορεί να ανεξαρτητοποιηθεί πλήρως από το ρωσικό φυσικό αέριο. Ζούσα εδώ στην Ευρωπαϊκή Ένωση μέχρι τον Μάιο του 2022. Ετσι είδα το σοκ που υπέστη η Ευρώπη. Μία από τις τελευταίες μου δημόσιες εκδηλώσεις πριν ολοκληρώσω τη θητεία μου ως Πρέσβης ήταν τα εγκαίνια των εγκαταστάσεων της Αλεξανδρούπολης με τον πρωθυπουργό της Βουλγαρίας. Και αυτό έγινε ακριβώς αφού η Gazprom είχε διακόψει την προμήθεια φυσικού αερίου στη Βουλγαρία. Υπήρχε μια πραγματική αίσθηση φόβου. Σήμερα, η Ευρώπη από 40% εξάρτηση από τη ρωσική ενέργεια, έχει φτάσει στο 15%, αλλά και λιγότερο».
Κόμβος η Αλεξανδρούπολη
Ερωτηθείς για την μετατροπή πλέον της Αλεξανδρούπολης σε σημαντικό κόμβος για την ενεργειακή υποδομή της ΕΕ, ο Αμερικανός υφυπουργός, τονίζει τη σημασία της πρωτεύουσας του Εβρου για την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης: «Τα επόμενα βήματα αφορούν στην ολοκλήρωση του αγωγού φυσικού αερίου από την Ελλάδα προς τη Βόρεια Μακεδονία. Συναντήθηκα με τον Διευθύνοντα Σύμβουλο της ΔΕΣΦΑ και είδα ότι αυτό βρίσκεται σε καλό δρόμο.
Μόλις χθες, υπήρξε επίσης η ανακοίνωση ενός Μνημονίου Συνεργασίας μεταξύ της Βόρειας Μακεδονίας και της Σερβίας για την κατασκευή ενός άλλου αγωγού φυσικού αερίου εκεί.
Θα ακολουθήσουν και διάφορες επενδύσεις σε υποδομές που πρέπει να γίνουν για να διευκολυνθεί ο «Κάθετος Διάδρομος». Αντί μάλιστα να δαπανηθούν δισεκατομμύρια δολάρια για την κατασκευή ενός νέου αγωγού, μιλάμε μόνο για μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια προκειμένου να αρθούν τα σημεία συμφόρησης και να γίνει μια επένδυση στο μέλλον της ενεργειακής ασφάλειας της περιοχής».
Για τον EastMed
Αναφορικά με τα σχέδια κατασκευής του αγωγού EastMed για την μεταφορά του φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου στην Ευρώπη μέσω της Ελλάδας, ο κ. Πάιατ τονίζει: «Το πρώτο πράγμα που πρέπει να συμβεί είναι να βρούμε πώς θα μεταφέρουμε περισσότερο φυσικό αέριο από την ανατολική Μεσόγειο στην αγορά. Ένα από τα πράγματα που η τρέχουσα εργασία μου με βοήθησε να κατανοήσω πολύ καλύτερα είναι πόσο σημαντικές είναι οι υπεράκτιες πηγές φυσικού αερίου του Ισραήλ. Μεγάλο μέρος αυτής της ανάπτυξης έχει αναλάβει η αμερικανική εταιρεία Chevron. Συνεργάζομαι στενά με τη Chevron και με την κυβέρνηση της Κύπρου, προκειμένου να διερευνήσουμε τις ευκαιρίες για την ανάπτυξη των ενεργειακών πόρων της Κύπρου. Και μετά υπάρχει και η Αίγυπτος. Ολες αυτές οι χώρες εργάζονται σε παρόμοιους πόρους, με μεγάλες δυνατότητες. Αλλά είναι σημαντικό, επειδή το φυσικό αέριο είναι ένα μεταβατικό καύσιμο, η πραγματική πρόκληση είναι πώς θα φέρουμε αυτό το προϊόν στην αγορά το συντομότερο δυνατό».
Ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου
Στο πλαίσιο της Ανατολικής Μεσογείου-προσθέτει ο Τζέφρι Πάιατ, το άλλο πράγμα για το οποίο είμαστε πολύ ενθουσιασμένοι είναι η προοπτική αύξησης της ηλεκτρικής διασύνδεσης. Υποστηρίζουμε πολύ τη μεγάλη υποθαλάσσια ηλεκτρική διασύνδεση μεταξύ Κύπρου και Ελλάδας. Χαιρετίζει μάλιστα και το έργο «Gregy», που αφορά την ηλεκτρική διασύνδεση της Αιγύπτου με την Ελλάδα με υποθαλάσσιο ηλεκτρικό καλώδιο, με δυνατότητα αμφίδρομης μεταφοράς ενέργειας. Ένα έργο που υποστηρίζεται από την ΕΕ, συνολικού προϋπολογισμού 4.2 δισ. ευρώ, που θα μεταφέρει 100% καθαρή ενέργεια-αιολική και ηλιακή- από την Αίγυπτο, στη Βόρεια Ελλάδα και στη συνέχεια στο ευρωπαϊκό δίκτυο. Ένα έργο στρατηγικής σημασίας καθώς «βλέπουμε μια τεράστια αύξηση της ζήτησης ενέργειας στην Ευρώπη, όπως και στις Ηνωμένες Πολιτείες. Για την τεχνητή νοημοσύνη, τα νέα κέντρα δεδομένων, τα ηλεκτρικά οχήματα, μια εντελώς νέα ηλεκτροκίνητη οικονομία, η οποία θα ενισχύσει την ικανότητά μας να αναπτύσσουμε υποδομές και να χρησιμοποιούμε έξυπνα αυτούς τους πόρους», τονίζει.
«Πλωτές ανεμογεννήτριες από τα ναυπηγεία Ελευσίνας»
Ερωτηθείς για τα σχέδια κατασκευής υπεράκτιων αιολικών πάρκων στο Αιγαίο, ο Αμερικανός αξιωματούχος τόνισε ότι «η Ελλάδα είναι ήδη περιφερειακός ηγέτης, τόσο στη χερσαία αιολική ενέργεια όσο και την υπεράκτια αιολική ενέργεια. Το είδα και τώρα αλλά κατά τη διάρκεια της θητείας μου ως Πρέσβης στην Αθήνα: Μια τεράστια ανάπτυξη της υπεράκτιας αιολικής δυναμικότητας της Ελλάδας. Νομίζω ότι το επόμενο στάδιο θα είναι η κατασκευή πλωτών υπεράκτιων αιολικών πάρκων και αυτός είναι ένας τομέας στον οποίο ελπίζουμε ότι η Ελλάδα θα διαδραματίσει περιφερειακό ηγετικό ρόλο. Είμαι πολύ περήφανος για τη δουλειά που έκανε η ομάδα μου στον τομέα αυτό. Αλλά και η ομάδα του Πρέσβη Τζορτζ Τσούνη που προώθησε την ιδέα αξιοποίησης των ναυπηγείων της Ελευσίνας . Τα ναυπηγεία Ελευσίνας δεν θα είναι μόνο για τη ναυπήγηση πλοίων, αλλά και την υποστήριξη της ανάπτυξης της πλωτής υπεράκτιας αιολικής ενέργειας. Όλα αυτά αφορούν τον τρόπο με τον οποίο δημιουργούμε τις αλυσίδες ενεργειακού εφοδιασμού για την μετάβαση στην καθαρή ενέργεια».
Συνεργασία με την Τουρκία
Ο κ, Πάιατ μετά την Αθήνα μεταβαίνει σήμερα στην Κωνσταντινούπολη για να μετάσχει σε συνέδριο του ινστιτούτου Atlantic Council για το θέμα της ενέργειας και το ερώτημα που θέσαμε είναι για τη δυνατότητα ενεργειακής συνεργασίας Ελλάδας-Τουρκίας: «Αυτό συμβαίνει ήδη μέσω του «Νότιου Διαδρόμου» μεταφοράς φυσικού αερίου και του αγωγού IGB, ο οποίος εξαρτάται από τη συνεργασία μεταξύ της τουρκικής BOTAS και της ΔΕΣΦΑ, και δεν θα υπήρχε χωρίς αυτή τη συνεργασία», εξηγεί.
Το έργο του Νότιου Διαδρόμου Φυσικού Αερίου στοχεύει στην αύξηση και διαφοροποίηση του ενεργειακού εφοδιασμού της Ευρώπης φέρνοντας πόρους φυσικού αερίου από την Κασπία Θάλασσα στις αγορές της Ευρώπης.
«Έχω εντυπωσιαστεί από την ηγεσία του Πρωθυπουργού Κυριάκου. Μητσοτάκη για τη σταθεροποίηση των σχέσεων με την Τουρκία», σημειώνει ο Αμερικανός αξιωματούχος. « Ο υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης και ο υφυπουργός Κώστας Φραγκογιάννης έχουν κάνει επίσης τόσο καλή δουλειά στους τομείς οικονομικής συνεργασίας. Αυτά τα σχέδια θα εξελιχθούν με βάση τα «σήματα» της αγοράς και τις συνολικές πολιτικές σχέσεις, και αυτό είναι στα χέρια των ηγετών.
-Θα ενισχύσει δηλαδή το κλίμα φιλίας που βλέπουμε σήμερα μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας….
-Ακριβώς. Αλλά πάντα υπάρχει το ερώτημα: Τι έρχεται πρώτο, η κότα ή το αυγό; Αυτό είναι ένα πρόβλημα», τονίζει…σιβυλλικά και χαμογελώντας ο κ. Πάιατ.
«Να τελειώσει η βία στη Μ. Ανατολή»
Ολοκληρώνοντας τη συνέντευξη, ρωτήσαμε φυσικά τον Αμερικανό υφυπουργό Εξωτερικών για τις δραματικές εξελίξεις στη Μέση Ανατολή και τον φόβο ενός γενικευμένου πολέμου ανάμεσα στο Ισραήλ και το Ιράν.
«Ολοι ελπίζουμε ότι η διπλωματία θα πάρει το πάνω χέρι σε αυτό το στάδιο», τονίζει ο Αμερικανός αξιωματούχος «Πρέπει όμως να θυμηθούμε από πού ξεκίνησε αυτό: Ξεκίνησε στις 7 Οκτωβρίου του 2023, ακριβώς πριν από ένα χρόνο, με τη βίαιη επίθεση της Χαμάς κατά του λαού του Ισραήλ..
Ο υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν, εργάζεται για την εξεύρεση λύσης κάθε μέρα. Το βασικό είναι αυτή τη στιγμή να επικεντρωθούμε στη διπλωματία. Σίγουρα κατανοούμε πόσο άμεσα επηρεάζεται η Ελλάδα από αυτή την κρίση, αλλά και το σημαντικό ρόλο που θα διαδραματίσει η Αθήνα, όταν έρθει η μέρα, που θα εστιάσουμε την προσοχή μας όχι στη διαχείριση της κρίσης, αλλά στην ανοικοδόμηση. Ο κατασκευαστικός οργανισμός CCC, που εδρεύει εδώ στην Αθήνα, είναι άλλωστε ο κύριος φορέας παροχής ηλεκτρικής ενέργειας στη Λωρίδα της Γάζας. Και όλο αυτό το ζήτημα του πώς βλέπουμε την ενέργεια σε ένα μελλοντικό σενάριο, ως μοχλό περιφερειακής συνεργασίας, θα επανέλθει στο προσκήνιο. Αλλά πρώτα πρέπει να τερματίσουμε τη βία.»
Πηγή: naftemporiki.gr
