Στην Πολωνία και την Ουγγαρία τα λογισμικά κατασκοπείας αφορούν μεθοδικό σύστημα ελέγχου ακόμη και καταστολής “ενοχλητικών” πολιτών. Στην Ελλάδα οι υποθέσεις μοιάζει να έχουν λιγότερο αυταρχικό χαρακτήρα. Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης υπερασπίζεται σθεναρά τον εαυτό του απέναντι στις καταγγελίες του τύπου που δημοσίευσε λίστα με 33 πρόσωπα που παρακολουθούνταν. Αρχικά ήταν ο ευρωβουλευτής, ο Νίκος Ανδρουλάκης, αρχηγός του Ελληνικού Σοσιαλιστικού Κόμματος ΠΑΣΟΚ, που υπέβαλε καταγγελία, υποστηρίζοντας ότι το τηλέφωνό του είχε μολυνθεί από το λογισμικό Predator. Ο Έλληνας πρωθυπουργός παραδέχτηκε ότι ο Ανδρουλάκης ήταν υπό παρακολούθηση και απέλυσε τον αρχηγό πληροφοριών καθώς και έναν στενό σύμβουλο. Αρνήθηκε, ωστόσο, ότι η ελληνική κυβέρνηση είχε αποκτήσει λογισμικά κατασκοπείας.
«Σοβαρή απειλή για τη δημοκρατία»
Στην Ισπανία η κατάσταση είναι και πάλι διαφορετική. Φαίνεται ότι κυβέρνηση του Μαρόκου είχε βάλει στο στόχαστρο τον πρωθυπουργό Pedro Sanchez, την υπουργό Άμυνας Margarita Robles και τον υπουργό Εσωτερικών Fernando Grande-Marlaska. Παρόμοιες υποθέσεις αφορούν στη Γαλλία παρακολουθήσεις του πρόεδρου Μακρόν και 14 μελών της κυβέρνησης από το λογισμικό Pegasus. Στην Ισπανία υπάρχουν και υποθέσεις παρακολούθησης καταλανών βουλευτών, μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και δικηγόρων, μελών οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών. Τον Μάιο του 2020, οι ισπανικές αρχές παραδέχθηκαν ότι στόχευαν 18 άτομα με δικαστική άδεια.
Για την εισηγήτρια της εξεταστικής επιτροπής Sophie In’t Veld η « καταχρηστική χρήση των spywares από τα κράτη μέλη της ΕΕ αποτελεί σοβαρή απειλή για τη δημοκρατία για ολόκληρη την ήπειρο, σε μία στιγμή που χρειαζόμαστε την δημοκρατία περισσότερο από ποτέ». Η ίδια ισχυρίζεται ότι δεν μπόρεσε να λάβει καμία επίσημη πληροφορία από τις κυβερνήσεις που εμπλέκονται σε αυτές τις υποθέσεις. «Καμία δημόσια αρχή δεν ήθελε να συνεργαστεί μαζί μας» αναφέρει η επιτροπή Pega η οποία ταξίδεψε στην Πολωνία, το Ισραήλ, την Ελλάδα και την Κύπρο. Οι μόνες διαθέσιμες πηγές της έκθεσης βασίζονται σε έρευνες που έγιναν από ΜΜΕ. Ακόμη και το Ευρωπαικό Συμβούλιο αψήφησε τα αιτήματα της επιτροπής Pega απαντώντας την Δευτέρα το απόγευμα μετά από πέντε μήνες σιωπής ότι αυτό το θέμα εμπίπτει στην εθνική δικαιοδοσία.
Η «σιωπή» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
Η εισηγήτρια της εξεταστικής επιτροπής εκπλήσσεται επίσης από τη «σιωπή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής». Φαίνεται να υπάρχουν δύο μέτρα και δύο μέτρα : σθεναρή καταγγελία των παραβιάσεων των δικαιωμάτων των προσώπων όταν πρόκειται για καταστάσεις εκτός Ε.Ε και μια εξαιρετική απροθυμία όταν πρόκειται για παραβιάσεις στο εσωτερικό της Ένωσης.
«Οι κυβερνήσεις των κρατών μελών της ΕΕ στρέφουν τα λογισμικά κατασκοπείας ενάντια στους πολίτες τους για πολιτικούς σκοπούς και για να συγκαλύψουν υποθέσεις διαφθοράς καθώς και εγκληματικές δραστηριότητες», γράφει η ευρωβουλευτής στην προέκθεσή της. Ορισμένες κυβερνήσεις έχουν προχωρήσει ακόμη περισσότερο και έχουν ενσωματώσει λογισμικά υποκλοπής spyware σε συστήματα που δεν έχουν να ζηλέψουν τίποτα από ένα αυταρχικό καθεστώς. Οι κυβερνήσεις άλλων κρατών μελών μπορεί να μην εμπλέκονται σε υποθέσεις κατάχρησης λογισμικών υποκλοπής spyware αλλά διευκόλυναν την διακίνηση του. Η Ευρώπη υπήρξε κόμβος εξαγωγών λογισμικών σε δικτατορίες και καταπιεστικά καθεστώτα, όπως η Λιβύη, η Αίγυπτος και το Μπαγκλαντές, όπου έχουν χρησιμοποιηθεί λογισμικά κατασκοπείας εναντίον ακτιβιστών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δημοσιογράφων και επικριτών της κυβέρνησης.»
Μια πολύ αδιαφανής αγορά
Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου η εισηγήτρια της επιτροπής ανέφερε λεπτομερώς την κατανομή των ρόλων : η Κύπρος και η Βουλγαρία είναι κόμβοι για την εξαγωγή τέτοιου λογισμικού. Το Λουξεμβούργο είναι το ιδανικό μέρος για διακριτικές επιχειρηματικές διαπραγματεύσεις. Η Ιρλανδία προσφέρει το ευνοϊκό φορολογικό της καθεστώς. Η Μάλτα χρησιμεύει ως γραμματοκιβώτιο για εταιρείες. Η Ιταλία, η Γαλλία και η Αυστρία κατασκευάζουν τέτοια λογισμικά και τα πωλούν. Η Τσεχία διοργάνωσε διεθνή έκθεση spywares. «Ακόμη και η χώρα μου, η Ολλανδία, βρισκόταν σε διαπραγματεύσεις για την απόκτηση των Pegasus και Predator».
Η εισηγήτρια ζητεί «άμεσο μορατόριουμ» στη χρήση των λογισμικών παρακολούθησης, το οποίο θα αρθεί μόνο εάν πληρούνται προϋποθέσεις : ύπαρξη νομικού πλαισίου για την υπεύθυνη χρήση των υποκλοπών, συμμόρφωση με την νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων και την Επιτροπή της Βενετίας, εξέταση καταγγελιών που αφορούν κατασκοπεία, διερεύνηση από την Europol υποθέσεων κατάχρησης αυτών των λογισμικών, ακύρωση αδειών εξαγωγής σε κράτη που δεν πληρούν τα απαιτούμενα δημοκρατικά κριτήρια.
Φυσικά η κατασκοπεία είναι θεμιτή για την αντιμετώπιση απειλών κατά της κρατικής ασφάλειας. Η ευρωβουλευτής Renew υποστηρίζει ότι οι 27 πρέπει να υιοθετήσουν έναν κοινό ορισμό της εθνικής ασφάλειας ή, τουλάχιστον, κάθε κράτος μέλος να δημοσιοποιήσει το πως αντιλαμβάνεται την εθνική ασφάλεια κα καλεί τους ευρωπαίους ηγέτες να αφιερώσουν ένα Ευρωπαϊκό Συμβούλιο σε αυτά τα ζητήματα της γενικευμένης παρακολούθησης που αποδυναμώνουν τις δημοκρατίες στην Ευρώπη.
Le Point 10/11/22 απόδοση Babis Georges Petrakis
.png)
