Οι ανακοινώσεις έγιναν κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του υπουργού Ενέργειας Αλπαρσλάν Μπαϊρακτάρ στη Νέα Υόρκη αυτή την εβδομάδα για την 80ή σύνοδο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών. Υπογραμμίζουν την πρόθεση της Άγκυρας να διαφοροποιήσει τις πηγές ενέργειας της μετά από δεκαετίες έντονης εξάρτησης από τις εισαγωγές φυσικού αερίου μέσω αγωγών από τη Ρωσία και το Ιράν, μια εξάρτηση που έχει αφήσει τη χώρα ευάλωτη σε γεωπολιτικές αναταράξεις.
Η Τουρκία εισάγει σήμερα περίπου το 99% των αναγκών της σε φυσικό αέριο. Σύμφωνα με στοιχεία της Τουρκικής Αρχής Ρύθμισης της Αγοράς Ενέργειας, το 2023 η Ρωσία κάλυπτε περίπου το 40% των εισαγωγών φυσικού αερίου της Τουρκίας, ακολουθούμενη από το Ιράν με περίπου 17%. Το Αζερμπαϊτζάν παρείχε σχεδόν το 16%, ενώ το υπόλοιπο προήλθε από αποστολές υγροποιημένου φυσικού αερίου, κυρίως από τις ΗΠΑ, το Κατάρ, την Αλγερία και τη Νιγηρία.
Παρά το γεγονός ότι είναι μέλος του ΝΑΤΟ, η Τουρκία αρνήθηκε να συμμετάσχει στις αμερικανικές και ευρωπαϊκές κυρώσεις κατά της Ρωσίας μετά την εισβολή της στην Ουκρανία το 2022, επικαλούμενη τη μεγάλη ενεργειακή της εξάρτηση και τη σημασία του ρωσικού τουρισμού για την οικονομία της. Τούρκοι αξιωματούχοι υποστήριξαν ότι η διακοπή των σχέσεων θα έβλαπτε την εσωτερική σταθερότητα. Αντί αυτού, η Άγκυρα τοποθετήθηκε ως μεσολαβητής μεταξύ Μόσχας και Κιέβου, συνεχίζοντας παράλληλα να εισάγει ρωσικό φυσικό αέριο και πετρέλαιο. Οι νέες συμφωνίες για το ΥΦΑ δείχνανε ότι η Άγκυρα επιδιώκει να μειώσει σιωπηλά αυτή την εξάρτηση χωρίς να προκαλέσει τη Μόσχα.
Στη Νέα Υόρκη, ο Μπαϊρακτάρ παρακολούθησε την υπογραφή μιας 20ετούς συμφωνίας προμήθειας LNG μεταξύ της κρατικής εταιρείας αγωγών της Τουρκίας BOTAŞ και της Mercuria, ενός από τους κορυφαίους ανεξάρτητους ομίλους ενέργειας και εμπορευμάτων στον κόσμο, με έδρα τη Γενεύη. Στο πλαίσιο της συμφωνίας, η BOTAŞ θα εισάγει περίπου 4 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου-ισοδύναμου ΥΦΑ ετησίως, ξεκινώντας από το 2026. Οι παραδόσεις θα γίνονται από λιμάνια φόρτωσης των ΗΠΑ, καθώς και από τερματικούς σταθμούς επαναεριοποίησης στην Τουρκία, την Ευρώπη και τη Βόρεια Αφρική, με τον συνολικό όγκο εφοδιασμού να αναμένεται να φθάσει τα 70 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα σε δύο δεκαετίες.
Ο Μπαϊρακτάρ δήλωσε ότι η συμφωνία αποτελεί ορόσημο για την ενεργειακή ασφάλεια της Τουρκίας και θα υποστηρίξει τη στρατηγική της Άγκυρας να καταστεί σημαντικός έμπορος ΥΦΑ. «Πιστεύουμε ακράδαντα ότι η συνεργασία με τη Mercuria στο πλαίσιο μιας τέτοιας συμφωνίας θα επιτρέψει στη BOTAŞ να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην παγκόσμια αγορά LNG», είπε. Πρόσθεσε ότι η συμφωνία σηματοδοτεί ένα άλλο σημαντικό βήμα στο εμπόριο φυσικού αερίου.
Κατά τη διάρκεια μιας συνάντησης στο Οβάλ Γραφείο στις 25 Σεπτεμβρίου, ο Πρόεδρος Τραμπ πρότεινε ότι η καλύτερη ενέργεια που θα μπορούσε να κάνει ο Ερντογάν θα ήταν να αποφύγει την αγορά πετρελαίου και φυσικού αερίου από τη Ρωσία.
Στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών, ο Τραμπ επέκρινε επίσης τις ευρωπαϊκές χώρες για την υπερβολική εξάρτησή τους από το ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Είπε ότι η εξάρτηση αυτή υπονομεύει την αλληλεγγύη του ΝΑΤΟ και πίεσε τους συμμάχους να διαφοροποιήσουν τις προμήθειές τους. Οι δηλώσεις του Τραμπ θεωρήθηκαν ευρέως ως ώθηση προς τους ευρωπαίους εταίρους να στραφούν σε αμερικανικές εταιρείες για την προμήθεια υγροποιημένου φυσικού αερίου.
Σε μια άλλη εξέλιξη, η BOTAŞ υπέγραψε επίσης μια μακροπρόθεσμη συμφωνία με την αυστραλιανή εταιρεία Woodside Energy. Η συμφωνία προβλέπει την παράδοση περίπου 5,8 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων ισοδύναμου υγροποιημένου φυσικού αερίου σε διάστημα εννέα ετών, ξεκινώντας από το 2030, κυρίως από το έργο υγροποιημένου φυσικού αερίου της Λουιζιάνα. Ο Μπαϊρακτάρ, ο οποίος επίσης παρευρέθηκε στην υπογραφή της συμφωνίας, δήλωσε ότι η συνεργασία αυτή θα ανοίξει το δρόμο για ευρύτερη συνεργασία στην περιοχή.
Οι αμερικανικές εξαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου έχουν αυξηθεί ραγδαία τα τελευταία χρόνια, ωθούμενες από την παραγωγή σχιστολιθικού φυσικού αερίου και τους νέους τερματικούς σταθμούς εξαγωγής. Η Τουρκία, που βρίσκεται στο σταυροδρόμι της Ευρώπης και της Μέσης Ανατολής, έχει τοποθετηθεί ως σημαντικός καταναλωτής και πιθανός κόμβος διαμετακόμισης υγροποιημένου φυσικού αερίου και αερίου μέσω αγωγών. Για την Ουάσιγκτον, οι βαθύτεροι ενεργειακοί δεσμοί με την Άγκυρα θα μπορούσαν να αποτελέσουν ένα στρατηγικό αντίβαρο στην επιρροή της Ρωσίας στη ευρύτερη περιοχή.
Η τουρκική κυβέρνηση υπερασπίζεται εδώ και καιρό τις συνεργασίες της με τη Μόσχα στον τομέα της ενέργειας. Η κρατική ρωσική εταιρεία Rosatom κατασκευάζει επί του παρόντος τον πρώτο πυρηνικό σταθμό της Τουρκίας στο Ακκούγιου, στην ακτή της Μεσογείου, ένα έργο αξίας 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων που αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία σταδιακά έως το 2026. Η Rosatom έχει επίσης εκδηλώσει ενδιαφέρον για την κατασκευή ενός δεύτερου πυρηνικού σταθμού στο Σινώπ, στη Μαύρη Θάλασσα. Τα έργα αυτά, ενώ διευρύνουν την ενεργειακή βάση της Τουρκίας, έχουν ενισχύσει τις ανησυχίες για την υπερβολική εξάρτηση από τη ρωσική τεχνολογία και χρηματοδότηση.
Οι επικριτές υποστηρίζουν ότι η εξάρτηση της Άγκυρας από τη Ρωσία και το Ιράν για τις εισαγωγές ενέργειας αποτελεί στρατηγικό λάθος. Και οι δύο χώρες έχουν αντιμετωπίσει διεθνείς κυρώσεις και πολιτική αστάθεια, αφήνοντας την Τουρκία εκτεθειμένη σε διαταραχές. Οι πολιτικοί της τουρκικής αντιπολίτευσης έχουν συχνά κατηγορήσει την κυβέρνηση του Ερντογάν ότι χρησιμοποιεί την ενεργειακή πολιτική ως εργαλείο βραχυπρόθεσμου πολιτικού υπολογισμού και όχι ως μακροπρόθεσμο σχέδιο ασφάλειας.
Εν τω μεταξύ, η Άγκυρα έχει προωθήσει την ανακάλυψη κοιτασμάτων φυσικού αερίου στη Μαύρη Θάλασσα ως μια σημαντική ανακάλυψη που θα κάνει την Τουρκία πιο αυτάρκη. Το 2020, αξιωματούχοι ανακοίνωσαν μια σημαντική ανακάλυψη που εκτιμάται σε 405 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα. Ο Ερντογάν χαιρέτισε την ανακάλυψη ως ιστορική, προβλέποντας ότι θα μειώσει δραστικά το κόστος των εισαγωγών της Τουρκίας. Ωστόσο, η κυβέρνηση έχει υπερβάλει τα βραχυπρόθεσμα οφέλη. Η παραγωγή είναι πιο αργή από το αναμενόμενο, το κόστος των υποδομών παραμένει υψηλό και είναι απίθανο το κοίτασμα να αλλάξει σημαντικά την εξάρτηση της Τουρκίας από τις εισαγωγές πριν από τη δεκαετία του 2030.
Οι ανακοινώσεις στη Νέα Υόρκη περιελάμβαναν επίσης συζητήσεις μεταξύ του Μπαϊρακτάρ και της αμερικανικής Westinghouse Electric Company σχετικά με πιθανή συνεργασία στον τομέα της πυρηνικής ενέργειας. Οι συνομιλίες κάλυψαν τόσο τους συμβατικούς αντιδραστήρες όσο και την τεχνολογία μικρών αρθρωτών αντιδραστήρων, σηματοδοτώντας το ενδιαφέρον της Άγκυρας να εξισορροπήσει τη ρωσική συμμετοχή στον πυρηνικό τομέα της με αμερικανικές συνεργασίες.
Προς το παρόν, οι συμφωνίες LNG με τις Mercuria και Woodside ξεχωρίζουν ως συγκεκριμένα βήματα για τον αναπροσανατολισμό της ενεργειακής στρατηγικής της Τουρκίας. Παρέχουν μακροπρόθεσμες δεσμεύσεις εφοδιασμού από μη ρωσική πηγή, κατανεμημένες σε πολλαπλές περιοχές και τερματικούς σταθμούς, οι οποίες, σύμφωνα με Τούρκους αξιωματούχους, θα ενισχύσουν τη σταθερότητα των τιμών και την ασφάλεια του εφοδιασμού.
Ο Μπαϊρακτάρ τόνισε ότι οι συμφωνίες αντανακλούν επίσης τον στόχο της Τουρκίας να γίνει πιο ενεργή στο διεθνές εμπόριο ΥΦΑ. Σημείωσε ότι θα αυξήσουν την παρουσία της BOTAŞ στις παγκόσμιες αγορές, δίνοντας στην Άγκυρα μεγαλύτερη ευελιξία για να καλύψει τη ζήτηση κατά τους χειμερινούς μήνες αιχμής και ενδεχομένως να μεταπωλήσει πλεονάζοντα φορτία σε ευρωπαϊκούς γείτονες.
Πηγή: Nordic Monitor απόδοση militaire.gr
.png)
