Η πλειοψηφία των ηγετών της ΕΕ δεν μίλησαν καν για τη σύλληψη İmamoglu στην Τουρκία, ετοιμάζονται να παραμερίσουν Ελλάδα και Κύπρο
Παρά την εσωτερική πολιτική αναταραχή, η χρονική στιγμή της Άγκυρας να δημιουργήσει στενότερους δεσμούς με την ΕΕ και να αποκτήσει πρόσβαση στα αμυντικά κονδύλια του μπλοκ δεν θα μπορούσε να είναι καλύτερη.
Ο Τούρκος πρόεδρος Recep Tayyip Erdoğan διάλεξε καλά το… timing. Ίσως και να το δημιούργησε.
Αντιμέτωπος με μαζικές διαμαρτυρίες για τη φυλάκιση του ηγέτη της λαϊκής αντιπολίτευσης Ekrem İmamoğlu, κάνει αυτό που κάνουν καλύτερα οι αυταρχικοί ηγέτες: αρπάζουν τη γεωπολιτική αλλαγή για να σβήσουν τη δημοκρατική αντιπολίτευση στο εσωτερικό και να προσπαθήσουν να κερδίσουν γεωπολιτικούς πόντους στο εξωτερικό.
Το «σκηνικό»
Για χρόνια, η σχέση της Άγκυρας με την ΕΕ ήταν τεταμένη - ιδιαίτερα λόγω των εντάσεων με την Ελλάδα και την Κύπρο, αλλά και λόγω των ανησυχιών για την αυταρχική στροφή του Erdoğan, που είχε παγώσει την προοπτική της χώρας στην Ευρώπη.
Όμως, καθώς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε να ανοίξει την πόρτα σε ορισμένες τρίτες χώρες - συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας, του Ηνωμένου Βασιλείου και της Νορβηγίας - να συνεργαστούν στενότερα με την ΕΕ στο νέο αμυντικό της πρόγραμμα ύψους 150 δισεκατομμυρίων ευρώ, Security Action for Europe (SAFE), η Άγκυρα εντόπισε ένα άνοιγμα.
Λόγω της Ελλάδας και Κύπρου, βέβαια, η πρόσφατη προσπάθεια της Τουρκίας να αποκτήσει πρόσβαση στην αμυντική χρηματοδότηση της ΕΕ αντιμετωπίζει δύο γνωστά εμπόδια.
Χάρη σε αυτές τις χώρες, άλλωστε, δεν συμπεριλήφθηκε ποτέ σε καμία από τις πρωτοβουλίες του μπλοκ που απαιτούν ομοφωνία.
Ωστόσο, η επιστροφή του προέδρου των ΗΠΑ Donald Trump και οι γεωπολιτικές αλλαγές έχουν αλλάξει την προοπτική για στενότερους δεσμούς με την Άγκυρα.
Τις τελευταίες εβδομάδες, η Τουρκία εμπλέκεται όλο και περισσότερο στις ευρωπαϊκές συνόδους κορυφής για την ασφάλεια και ανώτεροι αξιωματούχοι έχουν καταστήσει σαφές ότι ενδιαφέρονται γι’ αυτήν.
Μια επαναλαμβανόμενη αφήγηση στους διαδρόμους των Βρυξελλών είναι τώρα, πάλι, ότι η Τουρκία παραμένει ομοϊδεάτης εταίρος και σύμμαχος, σύμφωνα με το Euractiv και τα μακροπρόθεσμα συμφέροντα ασφάλειας θα πρέπει να υπερισχύουν των βραχυπρόθεσμων συμφερόντων λίγων.
Η θέση της Τουρκίας
Η Άγκυρα κατανοεί καλά ότι είναι απαραίτητη για τα αμυντικά σχέδια της Ευρώπης.
Όπως και στο παρελθόν, ο Erdoğan γνωρίζει ότι έχει όλα τα σημεία πίεσης και μπορεί να είναι πρόθυμος να τα χρησιμοποιήσει, όπως έκανε στο παρελθόν με τη συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας για τους πρόσφυγες και πιο πρόσφατα με τη σύναψη διμερούς συμφώνου για τους πρόσφυγες με την Ιταλία.
Αυτή τη φορά, η συμφωνία θα μπορούσε να συνεπάγεται στενότερη αμυντική και οικονομική συνεργασία με την ΕΕ σε αντάλλαγμα για την περιφερειακή ασφάλεια.
Εξάλλου, η Τουρκία έχει τον δεύτερο μεγαλύτερο μόνιμο στρατό του ΝΑΤΟ μετά τις Ηνωμένες Πολιτείες και ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Mark Rutte φέρεται να άσκησε πιέσεις στην ΕΕ για να επιδιώξει στενότερη συνεργασία με τον Erdoğan.
Η Άγκυρα στο παρελθόν έχει αντιμετωπίσει κλειστές πόρτες σε ένα έργο που θα βελτιώσει τη στρατιωτική κινητικότητα στρατευμάτων και εξοπλισμού σε όλη την Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική, κάτι που θα απαιτούσε ομοφωνία.
Η στρατηγική γεωγραφική θέση της Τουρκίας την καθιστά κλειδί για τον έλεγχο των Στενών του Βοσπόρου, μιας σημαντικής ναυτιλιακής και εμπορικής διαδρομής που εξασφαλίζει πρόσβαση από τη Μαύρη στη Μεσόγειο Θάλασσα, την οποία δεν δίστασε να κλείσει στα ρωσικά πολεμικά πλοία νωρίς τις πρώτες μέρες του πολέμου.
Εάν, στο μέλλον, υπάρξει ανάγκη για ευρωπαϊκά πολεμικά πλοία να έχουν πρόσβαση στη Μαύρη Θάλασσα, η Άγκυρα κρατά το κλειδί.
Μια μόνιμη ρωσική χερσόνησος της Κριμαίας, της οποίας οι γηγενείς Τάταροι της Κριμαίας είχαν μια σειρά ιστορικών δεσμών με την Οθωμανική Αυτοκρατορία, μπορεί να μην είναι προς το συμφέρον της.
Το ανθρώπινο δυναμικό του στρατού της Τουρκίας θα μπορούσε επίσης να είναι χρήσιμο εάν οποιαδήποτε μελλοντική ειρηνευτική συμφωνία για την Ουκρανία περιλαμβάνει ευρωπαϊκές δυνάμεις που διασφαλίζουν κατάπαυση του πυρός.
Η Άγκυρα έχει ήδη δηλώσει ότι θα είναι έτοιμη να στείλει ειρηνευτικές δυνάμεις στην Ουκρανία, αφού έχει ήδη διαδραματίσει σημαντικό ρόλο μεσολαβητή στη συμφωνία για τα σιτηρά στη Μαύρη Θάλασσα.
Αμυντικές δυνάμεις
Στο μεταξύ ο τουρκικός στρατιωτικός εξοπλισμός είναι μεταξύ των φθηνότερων επιλογών που μπορεί να αποκτηθεί εκτός του μπλοκ και έχει δοκιμαστεί επιτόπου σε εμπόλεμες ζώνες, συμπεριλαμβανομένης της Ουκρανίας και του Αζερμπαϊτζάν.
Ανάμεσα στα πιο σημαντικά προϊόντα είναι το τουρκικής κατασκευής σύστημα drone Bayraktar TB2, το οποίο είναι ένα από τα πιο ευρέως αγορασμένα από την Άγκυρα σε όλη την περιοχή.
Με το πρώτο εγχώριο έργο πολεμικών αεροσκαφών πέμπτης γενιάς της Τουρκίας, το KAAN, η Άγκυρα θέλει επίσης να αντικαταστήσει τον γηρασμένο αμερικανικό στόλο μαχητικών αεροσκαφών F-16.
Τουρκικά αμυντικά προϊόντα προμηθεύονται ήδη σε σημαντική κλίμακα ορισμένες χώρες της Νότιας Ευρώπης, Ισπανία και Πορτογαλία, καθώς και χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, όπως η Πολωνία, η Ρουμανία και η Εσθονία.
Ο διάβολος είναι στις λεπτομέρειες
Όσον αφορά την πρόσβαση στην αμυντική χρηματοδότηση της ΕΕ, ένας αυξανόμενος αριθμός διπλωματών της ΕΕ πιστεύει ότι είναι θέμα χρόνου η Ευρώπη να πρέπει να δει την πραγματικότητα στα μάτια της και να επεκτείνει τη βάση των εταίρων της για να αντικαταστήσει την εξάρτηση των ΗΠΑ.
Σύμφωνα με πηγές του Euractiv η ΕΕ «κάποια στιγμή πρέπει να καταλήξει σε μια ρεαλιστική αξιολόγηση της κατάστασης ότι χρειαζόμαστε αυτές τις χώρες και τις βιομηχανίες τους, εάν θέλουμε σοβαρά να επανεξοπλίσουμε την ήπειρο γρήγορα».
Τέτοιες απόψεις επαναλαμβάνονται όλο και περισσότερο στις Βρυξέλλες.
Παρά την «ευρωπαϊκή προσέγγιση» της Γαλλίας στον τομέα της άμυνας, «αντίθετα, πλησιάζουμε στον τομέα της άμυνας σε όλες αυτές τις χώρες», δήλωσε στο Euractiv αξιωματούχος της ΕΕ.
Παραμερίζεται η Ελλάδα και η Κύπρος
Επίσης, όλο και περισσότερο ορισμένα κράτη μέλη της ΕΕ που υποστηρίζουν ότι θα μπορούσαν να υπάρχουν τρόποι να περιοριστούν μακροχρόνια παράπονα από την Ελλάδα και την Κύπρο.
Η συμμετοχή τρίτων χωρών στο SAFE εξαρτάται από το αν μπορούν να εξασφαλίσουν μια συμφωνία ασφάλειας και άμυνας με την ΕΕ – την οποία ούτε το Ηνωμένο Βασίλειο ούτε η Τουρκία έχουν.
Μια εμπορική συμφωνία αμυντικής βιομηχανίας, εν τω μεταξύ, θα χρειαζόταν μόνο μια ειδική πλειοψηφία των κρατών μελών για να εγκριθεί, πράγμα που σημαίνει ότι η Ελλάδα και η Κύπρος, που παραδοσιακά αντιτίθενται στην ένταξη της Άγκυρας σε οποιοδήποτε ευρωπαϊκό σύστημα άμυνας και ασφάλειας, θα μπορούσαν να παραμεριστούν.
Το τελευταίο θα υπογραφεί απευθείας μεταξύ της τρίτης χώρας και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σύμφωνα με το προσχέδιο κειμένου που κατατέθηκε νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, το οποίο τώρα μπορεί να τροποποιηθεί από τα κράτη μέλη για να αυστηροποιήσει περαιτέρω - ή να χαλαρώσει - τις απαιτήσεις.
Εάν τα ρεύματα στην Τουρκία αντιστραφούν, η πολωνική προεδρία της ΕΕ θα μπορούσε να εγκαταλείψει την αναζήτηση μιας ομόφωνης συναίνεσης υπέρ μιας ταχύτερης συμφωνίας.
Το ότι η Τουρκία έχει περπατήσει σε τεντωμένο σκοινί μεταξύ της ευθυγράμμισης με τη Δύση για τη Ρωσία, φαίνεται να αποτελεί δευτερεύουσα ανησυχία.
Η Άγκυρα δεν έχει συμμετάσχει στις κυρώσεις της Δύσης κατά της Μόσχας ως απάντηση στην πλήρους κλίμακας εισβολή της στην Ουκρανία, διατηρώντας σε μεγάλο βαθμό ζωντανούς τους ισχυρούς οικονομικούς και ενεργειακούς δεσμούς της.
«Κλείνοντας το μάτι»
Η αυταρχική στροφή του Erdoğan, η οποία έχει επιταχυνθεί θα μπορούσε να αποτελέσει βασικό εμπόδιο για στενότερους δεσμούς.
Αλλά οι Βρυξέλλες μπορεί επίσης να μην έχουν την πολυτέλεια να απορρίψουν την Τουρκία.
Η πρόσφατη σύλληψη του αντιπολιτευόμενου δημάρχου της Κωνσταντινούπολης Ekrem İmamoğlu, ημέρες πριν επρόκειτο να επιλεγεί ως υποψήφιος για την προεδρία για να αμφισβητήσει τον νυν Πρόεδρο της Τουρκίας Erdoğan, έχει προκαλέσει ανησυχία στους ηγέτες της ΕΕ.
Όμως, παρά την έντονη κριτική του Γερμανού Καγκελαρίου Olaf Scholz, οι Γερμανοί αξιωματούχοι έσπευσαν να τονίσουν ότι το Βερολίνο δεν θα σταθεί εμπόδιο σε στενότερη αμυντική συνεργασία.
Ανώτεροι αξιωματούχοι της ΕΕ κάλεσαν τις τουρκικές αρχές να συμμορφωθούν με τα δημοκρατικά πρότυπα, με τον «σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου» να είναι «ουσιώδης για τη διαδικασία ένταξης στην ΕΕ».
Ωστόσο, η πλειοψηφία των ηγετών της ΕΕ παρέμειναν βουβοί στην κριτική τους.
Σύντομα, οι Βρυξέλλες ενδέχεται να αντιμετωπίσουν μια πράξη εξισορρόπησης σχετικά με το τι ακριβώς πρέπει να κάνουν με την καυτή πατάτα για άλλη μια φορά.
Ορισμένοι διπλωμάτες της ΕΕ πιστεύουν ότι θα μπορούσε να κλείσει τα μάτια στο θέμα υπέρ της στρατηγικής αναγκαιότητας.
Φαίνεται διαφορετικό με το πολιτικό αδιέξοδο σχετικά με τους στενότερους δεσμούς ΕΕ-Τουρκίας σε άλλους τομείς.
Ο εκσυγχρονισμός της Τελωνειακής Ένωσης ΕΕ-Τουρκίας και η απελευθέρωση των βίζα, δύο βασικά ζητήματα της Άγκυρας εδώ και χρόνια, είναι πολύ απίθανο να προχωρήσουν λόγω έλλειψης μεταρρύθμισης, λένε άνθρωποι που γνωρίζουν τις συνομιλίες.
Θα ήταν δύσκολο να δικαιολογηθεί σε σύγκριση με άλλες υπό ένταξη χώρες στην ΕΕ που έχουν κάνει μεγαλύτερες προσπάθειες.
[iEpikaira: Είναι πολύ πιθανό η ΕΕ να κάνει δώρο στον Ερντογάν την Τελωνειακή Ένωση (και μια ειδική προνομιακή σχέση) προκειμένου να εξασφαλίσει γρήγορο αμυντικό επανεξοπλισμό από την Τουρκία και εντωμεταξύ ο Ν. Χριστοδουλίδης που νομίζει ότι με το ίδιο δώρο θα λύσει το κυπριακό, να μείνει μόνο με τα όνειρα... Εν τοιαύτη περιπτώσει όλη η στρατηγική αντιμετώπισης της Τουρκίας από την Αθήνα -εργαλειοποιώντας τον ευρωπαϊκό μπαμπούλα- θα καταρρεύσει, ενώ η Λευκωσία θα κλάψει με μαύρο δάκρυ. Τότε θα συρθούμε σε διαπραγματεύσεις με το πιστόλι στον κρόταφο -εφόσον έχουμε απορρίψει συλλήβδην το ενδεχόμενο να αντιδράσουμε στρατιωτικά στο πεδίο- και θα μας πάρουν πράγματα που δεν φαντάζεστε αμαχητί.]
Πηγή: bankingnews.gr
Οι περισσότεροι διαβάζουν και ΕΔΩ...