Τα περισσότερα εξωκκλήσια είναι κτισμένα σε ωραιότατες τοποθεσίες κι εντυπωσιάζουν τους προσκυνητές. Και στο πιο μικρό χωριό θα συναντήσει κανείς τρία, τέσσερα η και περισσότερα εξωκκλήσια, τα οποία φροντίζουν οι ενορίες και οι ιδιώτες. Αρκετά είναι παλαιά κι έχουν αποθησαυρισμένα πολύτιμα κειμήλια, όπως ιερές εικόνες, ιερά σκεύη, καντήλια, περίτεχνα μανουάλια και πολλά άλλα αντικείμενα, που είναι αναγκαία για την τέλεση της θείας Λειτουργίας και την υποδοχή των επισκεπτών, ιδίως όταν γιορτάζουν.
Στην εποχή μας όμως, που η αστυφιλία ερήμωσε την επαρχία, ιδιαίτερα εκεί που δεν υπάρχει τουριστικό ενδιαφέρον, πολλά εξωκκλήσια είναι εγκαταλελειμμένα, αφού οι λιγοστοί κάτοικοι αυτών των περιοχών είναι μεγάλης ηλικίας και δεν μπορούν να τα συντηρήσουν, αλλά και η απουσία ιερέων είναι μια ανησυχητική πραγματικότητα. Συμβαίνει ο,τι βλέπουμε στα κλειστά σχολεία, τα καταργημένα φυλάκια και τα άλλα δημόσια κτήρια, που δεν φιλοξενούν διάφορες υπηρεσίες. Όλα αυτά ρημάζουν και καταρρέουν.
Παρήγορο σημάδι είναι το γεγονός ότι πολλά χωριά το καλοκαίρι «ανασταίνονται» με την ολιγοήμερη παραμονή των ταξιδεμένων κι εκδηλώνεται κάποιο ενδιαφέρον για τη συντήρηση των εξωκκλησίων. Σύλλογοι επίσης και αδελφότητες βοηθούν τις ενορίες και από κοινού διατηρούν την καλή παράδοση να λειτουργούνται τα ταπεινά σπιτάκια του Θεού, όπου βασιλεύει η γαλήνη και ο προσκυνητής αισθάνεται την ανάγκη να πει ένα εκ βαθέων, «Κύριε, ελέησον» και να επικαλεστεί τις πρεσβείες των αγίων για πνευματική βοήθεια και παρηγοριά.
Εκτός από τα εξωκκλήσια υπάρχουν δυσεξαρίθμητα εικονίσματα (προσκυνητάρια τα αποκαλούν μερικοί) σε δύσκολους και επικίνδυνους δρόμους, αλλά και σε αγρούς και αυλές σπιτιών. Αυτά διατηρούν τη μνήμη κάποιου γεγονότος, συνήθως δυσάρεστου, όταν είναι στους δρόμους, ενώ όταν είναι στις αυλές των σπιτιών θυμίζουν κάποιο ευχάριστο οικογενειακό γεγονός.
Ο προσεκτικός οδηγός βλέπει τα εικονίσματα στις άκρες των επαρχιακών δρόμων, τα οποία τοποθετήθηκαν μετά από κάποιο τροχαίο ατύχημα, κάποιο τραυματισμό η κάποιο τραγικό θάνατο. Τα παλιότερα ήταν κτισμένα με πέτρες, αργότερα εμφανίστηκαν τα μεταλλικά (τα οποία με τον καιρό οξειδώνονταν), ενώ στις ημέρες μας είναι εντυπωσιακά, καθώς έχουν περίτεχνη διακόσμηση και είναι μικρογραφίες εκκλησιών και στη βάση τους τοποθετούνται γλάστρες με φυσικά η πλαστικά πολύχρωμα λουλούδια. Μέσα υπάρχει το καντήλι και οι σχετικές εικόνες. Τη νύκτα δημιουργεί ελπίδα το φως τους και είναι πνευματικοί οδοδείκτες για όσους έχουν κάποια θρησκευτικότητα και μπορούν να ανάγονται από τις φυσικές εικόνες στον ουράνιο Πατέρα.
Μερικά εικονίσματα ξεπροβάλλουν μέσα από άγρια βλάστηση, η οποία τα κάνει ωραιότερα. Μπορεί να είναι για δεκαετίες εγκαταλελειμμένα, αλλά αντιστέκονται στους ισχυρούς ανέμους και τις δύσκολες καιρικές συνθήκες. Διατηρείται η μνήμη τραγικών γεγονότων και οι άνθρωποι, που τα βλέπουν συνειδητοποιούν ότι είναι οδοιπόροι στη ζωή, με πολλά εναλλασσόμενα γεγονότα, ευχάριστα και δυσάρεστα γι’ αυτό πρέπει να στρέφουν το νου και την καρδιά τους και στη μέλλουσα ζωή που τους περιμένει.
Του Πρωτοπρεσβυτέρου π. Διονυσίου Τάτση aktines
