Στο προηγούμενο άρθρο μας αναλύθηκαν οι λόγοι που θεωρούμε ότι το υποσύστημα Ελλάδας-Τουρκίας βρίσκεται σε κρίσιμο σημείο ισορροπίας. Στο παρόν άρθρο θα εξετασθεί η στάση των συμμάχων σε πιθανή ελληνοτουρκική σύρραξη, οι παράγοντες που θα την επηρεάσουν και τέλος οι μέθοδοι διαχείρισης που είναι απόρροια των μαθημάτων/παθημάτων του παρελθόντος.
Όσον αφορά στο ρόλο των ΗΠΑ, είναι σαφές ότι δεν επιθυμούν μια ευρείας κλίμακας διένεξη που θα διέλυε την ΝΑ πτέρυγα του ΝΑΤΟ. Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι θα αποτρέψουν ένα θερμό επεισόδιο. Ο ίδιος ο Τραμπ έχει αναφερθεί στο παρελθόν στη θεωρία του “μίνι” πολέμου για την εκτόνωση συσσωρευμένων εντάσεων, όπου η πυροσβεστική παρέμβαση των ΗΠΑ θα τις διευθετήσει ακολουθώντας παρόμοιο “μοντέλο” με αυτό των Ιμίων.
Το αν βέβαια αυτή η θεωρία είναι αποκύημα της “τράμπιας” φαντασίας ή είναι στην πραγματικότητα σχέδιο της αμερικανικής γραφειοκρατίας, δεν το γνωρίζουμε. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο όμως δεν πρέπει να αποκλειστεί ως σενάριο, στο οποίο η Ελλάδα πρέπει να έχει αποκομίσει εδαφικά κέρδη πριν καταλήξει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Εξόχως διαφωτιστική είναι η δήλωση του ναύαρχου Χ. Λυμπέρη σχετικά με τα γεγονότα των Ιμίων και τη στάση που εικάζεται ότι οι Αμερικανοί θα κρατήσουν σε παρόμοια κρίση: «Αυτό που το εβίωσα τόσο τον Νοέμβριο 1994 όσο και τον Ιανουάριο 1996 ήταν η φορτική πίεση εκ μέρους των ΗΠΑ για μη άσκηση του δικαιώματος επέκτασης της Αιγιαλίτιδας Ζώνης. Έτσι η Αθήνα παραιτείτο της χρήσης ενός στρατηγικού όπλου, τόσο στην ενεργό φάση της κρίσης κατά τη διαμεσολάβηση όσο και στον πολιτικό διάλογο που ακολούθησε την αποκλιμάκωση».
Βέβαια θα μπορούσε κανείς να αντιτάξει την άποψη ότι από τότε μέχρι σήμερα έχει κυλήσει πολύ νερό στο αμερικανοτουρκικό αυλάκι, με τις πιέσεις που ήδη ασκούνται στην Τουρκία, πράγμα που ευνοεί την Ελλάδα. Ο Αμερικανός αναλυτής Ted Galen Carpenter του CATO Institute όμως έχει συγκεκριμένη απάντηση επί τούτου: «Η Τουρκία ήταν [ανέκαθεν] πολύ πιο σημαντική σύμμαχος από την Ελλάδα όσον αφορά στρατηγικά ζητήματα. Δεν υπάρχει λόγος να πιστεύουμε ότι η στάση των ΗΠΑ έχει αλλάξει. Ακόμα κι αν μια κυβέρνηση Μπάιντεν δεν θα συμμεριζόταν τον φαινομενικό θαυμασμό του Ντόναλντ Τραμπ για τον αυταρχικό πρόεδρο της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, τόσο η ασφάλεια όσο και οι οικονομικοί υπολογισμοί θα ωθούσαν την Ουάσιγκτον προς αυτό το συμπέρασμα».
Τί είδους συμμάχους έχουμε
Εύλογα λοιπόν διατυπώνεται το φιλολογικό ερώτημα “σε τί είδους συμμαχία συμμετέχουμε”, όταν ένα κράτος μέλος έχει αποδεδειγμένα σχέδια για εισβολή σε ένα άλλο “σύμμαχο” κράτος (όπως αναφέρθηκε στο προηγούμενο άρθρο μας) και δεν υπάρχουν ασφαλιστικές δικλείδες για την αποτροπή ενός τέτοιου σεναρίου; Ως γνωστόν, βασικό σημείο της Συνθήκης του ΝΑΤΟ αποτελεί το Άρθρο 5, το οποίο διευκρινίζει ότι «ένοπλος επίθεσις εναντίον ενός ή πλειόνων εξ αυτών εν Ευρώπη ή Βορείω Αμερική θέλει θεωρηθεί επίθεσις εναντίον απάντων». Προφανώς όμως αυτό δεν μπορεί να λειτουργήσει στην περίπτωση ενδοσυμμαχικής διένεξης.
«Ακόμη και το ξεκαθάρισμα ποια χώρα ήταν ο επιτιθέμενος και ποια το θύμα, θα μπορούσε να είναι αρκετά δύσκολο για να ξεκαθαριστεί» αναφέρει ο Ted Galen Carpenter. Απ’ ό,τι φαίνεται πάντως η άποψη ότι το ΝΑΤΟ είναι “εγκεφαλικά νεκρό”, δεν είναι και τόσο άτοπη, και άρα είναι τουλάχιστον αμφιλεγόμενο κατά πόσο μπορεί να βοηθήσει ουσιαστικά στην εξομάλυνση των ελληνοτουρκικών σχέσεων με τις όποιες ενέργειές του.
Ταυτόχρονα και τα μηνύματα από την Ευρώπη κάθε άλλο παρά ενθαρρυντικά είναι. Οι αλλεπάλληλες αναβολές επιβολής κυρώσεων στην Τουρκία από την ΕΕ είναι ενδεικτικές των προθέσεων και του κλίματος που επικρατεί. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό το πρόβλημα που έχουμε να αντιμετωπίσουμε με τους εταίρους μας, οι οποίοι φαίνεται να αμφισβητούν ακόμη και την νομιμότητα των ελληνικών θέσεων έναντι των τουρκικών διεκδικήσεων. Μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό του γερμανικού Ιδρύματος Μελετών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης (Südosteuropa – Gesellschaft) με τίτλο “Κλιμάκωση στη Μεσόγειο” αναφέρει ότι «η αλληλεγγύη την οποία δικαίως η Ελλάδα ζητά από την ΕΕ λόγω της τουρκικής επιθετικότητας δεν μπορεί επ’ ουδενί να σημαίνει ότι οι εταίροι θα πρέπει να συστρατευθούν με ελληνικούς στόχους οι οποίοι δεν καλύπτονται από το διεθνές δίκαιο».
Ατολμία πολιτικών ηγεσιών
Όσον αφορά στο ισοζύγιο στρατιωτικής ισχύος Ελλάδας-Τουρκίας, είναι μάλλον δευτερεύουσας σημασίας επί του παρόντος, αφού το πρόβλημά μας εστιάζεται κυρίως στην έλλειψη της πολιτικής βούλησης για την εργαλειοποίηση των ΕΔ και την απελευθέρωση των κανόνων εμπλοκής όπου κι όποτε απαιτηθεί. Η τραγική διαπίστωση είναι ότι δεν διδαχτήκαμε από τα παθήματα του παρελθόντος.
Οι πολιτικές ηγεσίες -τονίζεται όχι οι στρατιωτικές!- δεν έχουν ούτε ένα πειστικό επιχείρημα που να καλύπτει την ατολμία τους. Αυτό που δυστυχώς παρατηρείται διαχρονικά είναι η προσπάθεια επικοινωνιακής αντιμετώπισης των κρίσεων με σπασμωδικές ad hoc αντιδράσεις, που στόχο έχουν να παραπλανήσουν τον λαό αντί να διασφαλίζουν τα εθνικά δίκαια και την ασφάλεια της χώρας.
Όσα όπλα κι αν έχουμε διαθέσιμα στη φαρέτρα μας είναι μάλλον άχρηστα αν απουσιάζει η βούληση/αποφασιστικότητα για τη χρήση τους, και αυτό το γνωρίζει ο εχθρός. Αυτό βέβαια δεν αναιρεί την πραγματικότητα που λέει ότι η ποιότητα των ΕΔ θα παίξει τον ρόλο της, εάν και εφόσον εργαλειοποιηθούν καταλλήλως, με την ξεκάθαρη επικοινώνηση της πρόθεσης εμπλοκής τους. Όσο πιο αποτελεσματικές και εκσυγχρονισμένες είναι οι ΕΔ, τόσο πιο πιθανό είναι να μη χρειαστεί να αναλάβουν δράση. Οι ισχυρές αμυντικές ικανότητες συνιστούν φόβητρο και ως εκ τούτου αποτελούν εχέγγυο διασφάλισης της ειρήνης. Αναγκαιότητα βέβαια είναι και η διακομματική σύμπνοια η οποία χαλυβδώνει την εθνική ισχύ.
Εάν λοιπόν η Τουρκία έχει σκοπό να συγκρουστεί με την Ελλάδα, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα το αποπειραθεί προτού να υλοποιηθούν τα εξοπλιστικά μας προγράμματα (ειδικά οι φρεγάτες του ΠΝ) και τα νέα όπλα καταστούν επιχειρησιακά. Υπό αυτό το πρίσμα μπορούν να γίνουν σχετικά ασφαλείς προβλέψεις για το πότε μπορεί να επιχειρηθεί μια εχθρική κίνηση. Η περίοδος των εθνικών εκλογών στην Ελλάδα είναι επισφαλής, ειδικά εάν συνδυάζεται με πολιτική αστάθεια.
Ένας άλλος παράγοντας που επηρεάζει, είναι η δημοτικότητα του Ερντογάν, η οποία βρίσκεται ήδη σε ελεύθερη πτώση και μπορεί να τον ωθήσει να επιδιώξει την αναδιαπραγμάτευση της Συνθήκης της Λωζάννης σε κλίμα κρίσης. Υπενθυμίζεται δε ότι, το 2023 συμπίπτουν οι τουρκικές εθνικές εκλογές με την συμπλήρωση των 100 χρόνων από την υπογραφή της Συνθήκης και οι Τούρκοι αρέσκονται στη σημειολογία. Επιπλέον, το ξήλωμα της Συνθήκης της Λωζάννης μπορεί να συμπαρασύρει και τις προβλέψεις της Συνθήκης του Μοντρέ, γεγονός που θα έχει επιπτώσεις στο καθεστώς στα Δαρδανέλια/Βόσπορο όπου γνωρίζουμε εκ προοιμίου ποιά υπερδύναμη θα επιχειρήσει να το αποτρέψει.
Ελληνοτουρκική σύρραξη
Αυτό που επίσης πρέπει να λάβουμε υπόψη είναι ότι στην ευρύτερη περιοχή μας, ενδέχεται να υπάρχουν και κάποιες δυνάμεις που δεν βλέπουν απαραίτητα μια ελληνοτουρκική διένεξη ως κάτι το αρνητικό. Υπό την έννοια ότι ένα αμφίρροπο αποτέλεσμα μιας διένεξης που μπορεί να βγει εκτός ελέγχου, θα είχε σαν αποτέλεσμα να καταλήξουν αποδυναμωμένες αμφότερες Ελλάδα και Τουρκία, και επομένως θα άνοιγε ο δρόμος για να αναλάβουν άλλοι επικυρίαρχο ρόλο στη μείζονος σημασίας περιοχή μας.
Εν κατακλείδι, το ελληνικό πολιτικό προσωπικό οφείλει να αναλάβει τις ευθύνες του για τη διασφάλιση της εθνικής μας ακεραιότητας, απαλλαγμένο από πασιφιστικές λογικές κατευνασμού και στρουθοκαμηλισμού. Να προετοιμάσουν τον λαό για κάθε ενδεχόμενο και να αφήσουν τις ΕΔ να κάνουν τη δουλειά τους όποτε κι αν απαιτηθεί, ξεκαθαρίζοντας τις προθέσεις μας σε εχθρούς και συμμάχους.
Είναι πολύ ενθαρρυντικό ότι σε σχετικές δημοσκοπήσεις σημειώθηκε αύξηση της εμπιστοσύνης του ελληνικού λαού στις ΕΔ. Η δε Τουρκία γνωρίζει πολύ καλά ότι η Ελλάδα διαθέτει και τα μέσα και το προσωπικό που της επιφυλάσσουν οδυνηρές εκπλήξεις σε περίπτωση που προβούν στο απονενοημένο. Αυτό στο οποίο όμως ποντάρει είναι η φοβικότητα και ατολμία των ηγετών μας οι οποίοι βάζουν σε προτεραιότητα τη νομή της εξουσίας έναντι της υπεράσπισης των εθνικών δικαίων.
Πηγή: slpress.gr
