Στη γεωπολιτική ανασφάλεια που καλά κρατεί και ενισχύεται καθημερινά με σενάρια για νέα σαμποτάζ υποδομών, μαζί με τη συγκυριακή διακοπή λειτουργίας κοιτασμάτων που τροφοδοτούν την ευρωπαϊκή αγορά, και όλα αυτά εν μέσω ενός ψυχρού χειμώνα, ήρθε από χθες να προστεθεί ένα ακόμη επεσόδειο από το γνώριμο τους τελευταίους μήνες φαινόμενο του «Dunkelflaute».
Τον συνδυασμό της παρατεταμένης συννεφιάς και άπνοιας, που απλώνεται από χθες ξανά πάνω από τη Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη και οδηγεί σε κατακόρυφη μείωση της παραγωγής από αιολικά και φωτοβολταικά και σε μεγάλη αύξηση παραγωγής ακριβών μονάδων φυσικού αερίου, ντύνοντας ξανά στα κόκκινα τα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια.
Από τη Γερμανία, την Ολλανδία και την Αυστρία και από την Ουγγαρία μέχρι τη Ρουμανία, τη Σερβία και τη Βουλγαρία, το τόνο δίνουν τα σημερινά άλματα 50%, 60% και 70% των τιμών χονδρικής, που ξεπερνούν μετά από καιρό τα 200 ευρώ / MWh και με spikes για σήμερα το βράδυ μέχρι και τα 400 ευρώ.
Στο φόντο του προχθεσινού άλματος 7% του φυσικού αερίου στον ολλανδικό κόμβο του TTF, από σήμερα επανεμφανίζονται στις ευρωπαϊκές αγορές μετά από καιρό, μέσα επίπεδα τιμών χονδρικής στο ρεύμα πάνω από τα 200 ευρώ. Και μαζί μ αυτά, επίσης μετά από καιρό επανεμφανίζονται οι έντονες ενδοημερήσιες διακυμάνσεις.
Στο μεγαλύτερο ευρωπαικό χρηματιστήριο, το γερμανικό, η άπνοια στη Β.Θάλασσα και η πολύ χαμηλή παραγωγή των υπεράκτιων αιολικών της Δανίας που τροφοδοτεί κανονικά τη χώρα, διαμορφώνουν για σήμερα τη μέση spot τιμή στα 222,18 ευρώ/ MWh, αλλά τη μέγιστη στα 377,9 ευρώ. Αν και πολύ μακριά από το ρεκόρ 18 ετών που είχε κάνει το Δεκέμβρη, πιάνοντας για κάποιες ώρες τα 936 ευρώ/MWh, δεν παύει να είναι ρεκόρ μήνα.
Η Ουγγαρία «γράφει» για σήμερα μέση τιμή 225,17 ευρώ αλλά το βράδυ θα πιάσει τα 361,82 ευρώ και η Πολωνία από τα 199,5 ευρώ, θα παίζει τις νυχτερινές ώρες στα 325,15 ευρώ.
Βαλκάνια και Ελλάδα
Το ανοδικό σπιράλ κατεβαίνει προς τα Βαλκάνια, με ημερήσιες αυξήσεις 60% σε Ρουμανία και Βουλγαρία και 47% στην Ελλάδα. Επειδή είμαστε συζευγμένοι με τους γείτονες και έχει γεμίσει το καλώδιο, και οι τρεις θα έχουμε για σήμερα μέγιστη τιμή 452,13 ευρώ/ MWh. Στη περίπτωση της σταθερά εξαγωγικής το τελευταίο καιρό Ελλάδας κατά τις βραδυνές ώρες, τα παραπάνω επίπεδα είναι τα υψηλότερα από τα μέσα Νοεμβρίου.
Το τρίτο στοιχείο που επανεμφανίζεται επίσης μετά από καιρό αφορά τη συνδυαστική κυριαρχία στο εγχώριο μείγμα του φυσικού αερίου με το λιγνίτη. Αντιστοιχούν αθροιστικά για σήμερα στο περίπου 60% της ηλεκτροπαραγωγής με τη συμμετοχή των ΑΠΕ να περιορίζεται στο 27%.
Το πιθανότερο είναι ότι το μετεωρολογικό φαινόμενο της «σκοτεινής άπνοιας» θα διατηρηθεί και αύριο, όπως λένε όσοι έχουν εικόνα, που σημαίνει ότι παρόμοια επίπεδα θα βλέπουμε πανευρωπαϊκά τουλάχιστον μέχρι και τη Πέμπτη. Του κανόνα των τιμών άνω των 200 ευρώ εξαιρούνται φυσικά η Γαλλία λόγω των πυρηνικών (160,57), η Ιβηρική που αποτελεί ξεχωριστή κατηγορία (140,68) και οι σκανδιναβικές, πλην της Δανίας, με τη μέση τιμή στη Φινλανδία να κινείται στα 43 ευρώ.
Την εικόνα αυτή της επισφάλειας των τιμών που εξακολουθούν να είναι υψηλές, με αποκλίσεις από χώρα σε χώρα, συχνά μειωμένες διασυνοριακές ροές και δίκτυα που βασίζονται στα εθνικά συμφέροντα, και κυρίως την ανάγκη για μακρόπνοες ευρωπαϊκές λύσεις, μακριά από τη λογική των εθνικών επιδοτήσεων που λειτουργούν ως «ασπιρίνες», περιγράφει στην επιστολή του προς την Πρόεδρο της Κομισιόν ο Πρωθυπουργός Κυρ. Μητσοτάκης.
Μαζί με την ανάγκη για καλύτερη ρύθμιση των αγορών φυσικού αέριου όπου η μεταβλητότητα υπερβαίνει κατά πολύ αυτό που δικαιολογούν τα βασικά μεγέθη, ειδικά σε μια περίοδο που το προϊόν βαρύνεται από «γεωπολιτικό ασφάλιστρο κινδύνου», καθώς και τον περιορισμό του κόστους από την υπερρύθμιση των εκπομπών ρύπων.
Γεωπολιτική ανασφάλεια, κίνδυνοι σαμποτάζ
Η γεωπολιτική ανάσφάλεια που περιγράφει στην επιστολή του ο Πρωθυπουργός και που μαζί με τους κινδύνους (και την καθημερινή κινδυνολογία) για σαμποτάζ σε κρίσιμες υποδομές, προϊδεάζουν για μια δύσκολη συνέχεια στο μέτωπο του φυσικού αερίου, είναι η δεύτερη αιτία που κρατά ψηλά τις τιμές.
Τουλάχιστον για όσο θα διαρκεί ο πόλεμος στη Ουκρανία που πολλοί εκτιμούν ότι θα λήξει μέσα στο επόμενο εξάμηνο, όπως δείχνει το κλίμα σε Ουάσινγκτον και Μόσχα, αλλάζοντας άρδην την εικόνα της αγοράς αερίου, μαζί και τις τιμές. Αυτές πάντως χθες έφτασαν μια ανάσα από τα 49 ευρώ/MWh στην πλατφόρμα συναλλαγών του χρηματιστηρίου του Αμστερνταμ, για να πέσουν μετά στα 47 ευρώ.
Την ίδια στιγμή που χθες, ο ρώσος υπουργός Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ, επαναλάμβανε τους ρωσικούς ισχυρισμούς ότι πίσω από την επίθεση στον αγωγό TurkStream βρίσκονται ουκρανικά drones και κατηγορούσε τις ΗΠΑ ότι θέλουν να τον «απενεργοποιήσουν», πλοία του ΝΑΤΟ ξεκινούσαν περιπολίες στη Βαλτική για να διασφαλίσουν τις ενεργειακές και τηλεποικινωνιακές υποδομές. Ταυτόχρονα, η Σουηδία ζητούσε από τον στρατό και την ακτοφυλακή να συνεργαστούν για να αυξήσουν τη θαλάσσια επιτήρηση στη περιοχή.
Συνέχεια στη διακοπή του TAP, κλειστές μονάδες σε Νορβηγία
Τρίτη αιτία, ικανή να επηρεάσει το ανατιμητικό κλίμα σε περιόδους ρευστότητας όπως η τωρινή, οι βλάβες μεγάλων ενεργειακών υποδομών, ειδικά όταν αφορούν τη Νορβηγία, το μεγαλύτερο προμηθευτή φυσικού αερίου της Ευρώπης. Στις αρχές της χρονιάς, η Equinor, ανακοίνωσε (https://www.reuters.com/business/energy/equinors-hammerfest-lng-plant-shut-by-compressor-failure-2025-01-02/), ότι το εργοστάσιο του Hammerfest (Melkoeya LNG), στον αρκτικό κύκλο της Νορβηγίας, με capacity 6,5 δισ. κυβικά μέτρα αερίου ετησίως, αρκετά για να τροφοδοτήσουν περίπου 6,5 εκατομμύρια ευρωπαϊκά σπίτια, υπέστη βλάβη του συμπιεστή και θα μείνει εκτός λειτουργίας μέχρι τις 19 Ιανουαρίου. Αντιπροσωπεύει περίπου το 5% των συνολικών εξαγωγών αερίου της χώρας.
Τρίτη παράταση, τουλάχιστον μέχρι τις 19 Ιανουαρίου, πήρε από τις αζέρικες αρχές και η προθεσμία για επαναφορά των ποσοτήτων που μεταφέρονται μέσω του αγωγού ΤΑΡ στη ΝΑ Ευρώπη και στην Ελλάδα. Οι ποσότητες φυσικού αέριου που εισέρχονται σε Ελλάδα και Βουλγαρία μέσω του ΤΑΡ έχουν μηδενιστεί, και προς την Ιταλία έχουν μειωθεί σοβαρά.
Η είδηση δεν συνιστά λόγο ανησυχίας για την τροφοδοσία της ελληνικής αγοράς, ειδικά όταν εδώ και λίγο καιρό λειτουργεί το νέο FSRU στην Αλεξανδρούπολη, ωστόσο στο βαθμό που της αναλογεί, όσο συνεχίζεται η βλάβη, μπορεί να ενισχύει το ανατιμητικό κλίμα, ειδικά αν ισχύει η πληροφορία του πρακτορείου Argus.
Σύμφωνα με αυτό, η διακοπή λειτουργίας στο κοίτασμα του Σαχ Ντενίζ παρατείνεται έως τις 19 Ιανουαρίου, αν και η BP Azerbaijan, που το εκμεταλλεύεται, δεν απάντησε στο ερώτημα του πρακτορείου για την ημερομηνία επαναλειτουργίας του.
Η τιμή του αμερικανικού LNG στην Ευρώπη
Στον αμερικανικό κόμβο φυσικών συναλλαγών Henry hub στη Λουιζιάνα, η τιμή για το φυσικό αέριο βρισκόταν χθες στα περίπου 9-10 δολάρια/ MWh. Το ίδιο φυσικό αέριο φτάνει να πωλείται στην Ευρώπη, πέντε φορές ακριβότερα, μαζί με τα μεταφορικά και τα καπέλα που βάζουν οι traders. Αέριο δηλαδή αξίας 10 δολαρίων η μεγαβατώρα στις ΗΠΑ, γίνεται αέριο αξίας 47-48 δολαρίων στην Ευρώπη.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, η αιτία που το αμερικανικό καύσιμο πωλείται σε τιμές TTF στις ευρωπαικές αγορές οφείλεται στους traders που εδώ και τρία σχεδόν χρόνια, από τότε που ξέσπασε ο πόλεμος στην Ουκρανία, βγάζουν τεράστια κέρδη. Το 2022, ο Γάλλος Πρόεδρος Μακρόν είχε κατηγορήσει τις ΗΠΑ ότι επιχειρούν να εκμεταλλευτούν την ανάγκη των ευρωπαίων και τους πωλούν αέριο πολύ ακριβά, ωστόσο ακολούθησαν δημοσιεύματα σύμφωνα με τα οποία ανάμεσα σ' αυτούς που βγάζουν «τρελά» κέρδη είναι τα ενεργειακά μεγαθήρια και οι LNG traders διεθνώς, μεταξύ των οποίων όλα τα γνωστά ευρωπαικά ονόματα.
Σημειωτέον ότι το Δεκέμβρη, οι εισαγωγές αμερικανικού LNG στην ΕΕ έκαναν νέο ρεκόρ και φέτος υπολογίζεται να αυξηθούν επιπλέον κατά 15% (U.S. LNG Wins Big As Europe Boosts Overseas Gas Imports | OilPrice.com).
Σε κάθε περίπτωση, οποία και αν είναι η αιτία, η ΕΕ συνεχίζει να πληρώνει πενταπλάσιες τιμές αερίου από τις ΗΠΑ, βλέπει τα επίπεδα στο κόμβο TTF να έχουν εκτιναχθεί 60% το τελευταίο χρόνο και το ενεργειακό πρόβλημα της ηπείρου έχει ξαναμπεί στο επίκεντρο, καθώς προετοιμάζεται για εμπορικούς πολέμους με την επερχόμενη διακυβέρνηση Τραμπ.
Πηγή: energypress.gr
