γράφει η Φανούλα Αργυρού*
Σε συνέχεια του άρθρου μου στη έντυπη «Σημερινή » 12.1.2025. *
Κατασκεύαζαν βόμβες
Έκθεση 31/8/1957. ‘Έκρηξη σε σπίτι προαστίου της Λευκωσίας. Τραυματίστηκαν 4 Τουρκοκύπριοι σοβαρά, ένας εκ των οποίων πέθανε. Έρευνα φανέρωσε ποσότητα βομβών και μηχανισμό κατασκευής βομβών. ΄Ολα έδειχναν ότι Τούρκοι φοιτητές κατασκεύαζαν βόμβες, για να χρησιμοποιούνταν από την ΒΟΛΚΑΝ.
Ο Σύνδεσμος Αποφοίτων του τουρκικού γυμνασίου (Λισέ) σε συνεργασία με το κόμμα «Η Κύπρος είναι τουρκική» διοργάνωναν γιορτή για τις 9 Σεπτεμβρίου, μέρα που η Λευκωσία κατακτήθηκε από τους Τούρκους το 1571, και την ίδια μέρα το 1923, οι Τούρκοι κέρδισαν τη μάχη στη Σμύρνη εναντίον των Ελλήνων.
Στις 13/10/1957 ο Δρ. Κουτσιούκ στο χωριό Γαλάτα διακήρυξε τη γνωστή του γραμμή « διχοτόμηση η μόνη λύση»…
1958
Λαθραία όπλα με την κάλυψη των Βρετανών
Μεγάλη ποσότητα πιστολιών έφθασε στην Αμμόχωστος μέσω Ιταλίας σε τουρκικό πλοιάριο. (Η έκθεση (Επαρχιακής Διοίκησης Αμμοχώστου Ιανουάριος 1958) δεν αναφέρει τίποτα για κατάσχεση και εννοείται ότι τα όπλα δόθηκαν στους Τούρκους ανενόχλητα όπως και σε άλλες περιπτώσεις).
Προβοκάτορες από τη Λευκωσία οργάνωσαν διαμαρτυρία στην παλαιά πόλη στις 21/1/1958 με κάπου 150-700 άτομα, φωνάζοντας συνθήματα όπως «διχοτόμηση και μόνο διχοτόμηση», «θυμηθείτε τα Δαρδανέλια», «ο κυβερνήτης είναι φιλο-Έλληνας»…Την ίδια εκδήλωση επανέλαβαν στις 26 και 27 Ιανουαρίου, όταν ψιθυρίστηκε ότι η Βρετανία δέχθηκε την διχοτόμηση, με τον όχλο να χορεύει στην κεντρική πλατεία. (΄Ήταν τότε που ο διχοτόμος Σερ Χιού Φούτ είχε ετοιμάσει το τριχοτομικό του σχέδιο προσαρμοσμένο στα μέτρα του Δρ. Νιχάτ Ερίμ ο οποίος τον Ιανουάριο του 1958 είχε σχετικές επαφές και διαπραγματεύσεις στο Λονδίνο με το Φόρειν ΄Οφις. Το Σχέδιο Φούτ αργότερα εμφανίστηκε ως «σχέδιο Μακμίλλαν»).
Τουρκοκύπριοι λιθοβολούν και πυρπολούν ελληνικές περιουσίες
Η Πλατεία Ατατούρκ (σήμερα ονομαζόμενη Πλατεία Sarayonu) στη κατεχόμενη Λευκωσία
Στις 27/1/1958, ομάδα από 30 νεαρούς τοποθέτησαν τουρκικές σημαίες στην Πλατεία Ατατούρκ, στην Λευκωσία, διαλύθηκαν από την αστυνομία αλλά επέστρεψαν και ένας αστυνομικός κτυπήθηκε από διαδηλωτή. Ο όχλος εμπόδισε την αστυνομία από το να συλλάβει τον ένοχο… συγκεντρώθηκε πλήθος και λιθοβολήθηκαν οχήματα της αστυνομίας, η αστυνομία να χρησιμοποίησε δακρυγόνα και ρόπαλα. Ο όχλος ανασυγκροτήθηκε και την επομένη έβαλαν φωτιά σε οχήματα της αστυνομίας και λιθοβόλησαν και πάλι. Δύο Τουρκοκύπριοι κτυπήθηκαν από Λαντ Ρόβερ της αστυνομίας οι οποίοι αργότερα υπέκυψαν στα τραύματά τους. Μεγάλο γκαράζ στην πύλη Κερύνειας ιδιοκτησία Ελληνοκύπριου έγινε ολοκαύτωμα του πυρός και αριθμός αυτοκινήτων καταστράφηκε ολοσχερώς. Το εργοστάσιο κατασκευής τσιγάρων Ardath επίσης πήρε φωτιά. Επιβλήθηκε κατ΄οίκον περιορισμός και ο τουρκικός τομέας της Λευκωσίας αποκλείσθηκε.
Στις 28/1/1958 Τουρκοκύπριοι διαδηλωτές συγκρούστηκαν με τα σώματα ασφαλείας. Μία μοτοσυκλέτα δεν σταμάτησε σε στρατιωτικό μπλόκο, πυροβόλησαν τα σώματα ασφαλείας…
Στην Αμμόχωστο ομάδα Τουρκοκυπρίων προσπάθησε να παραβιάσει τον κατ’ οίκον περιορισμό, πυροβόλησαν τα σώματα ασφαλείας δολοφονήθηκαν δύο Τουρκοκύπριοι…
Οι Τουρκοκύπριοι μουχτάρηδες διατάχθηκαν να παραιτηθούν και ότι η παθητική αντίσταση ήταν το καλύτερο όπλο… Το φυλλάδιο κυκλοφόρησε στα τουρκικά στις 31.1.1958 με παρόμοια στην Αμμόχωστο, Κερύνεια, Λάπηθο, Πόλη και Γιαλιά (χωριό της Πάφου). Ο μουχτάρης της Καντούς παραιτήθηκε. Ακολούθησαν «εθελοντικές» παραιτήσεις… (Την έκθεση υπογράφει ο A. F. Thomson, Chief Superintendent of Police, for assistant Chief Constable).
Μασκοφόροι εκβιάζουν Τουρκοκύπριους μουχτάρηδες και αζάδες
3/2/1958 έξι οπλισμένοι μασκοφόροι διέταξαν το μουχτάρη του Ξερού να τους δώσει τη σφραγίδα και το έμβλημα του.
4/2/1958 , ένας μασκοφόρος επισκέφθηκε το κλάπ ΠΕΚ στο χωριό Πύλα και παρέδωσε επιστολή στον μουχτάρη να δώσει την σφραγίδα και το έμβλημα του.
7/2/1958 τρείς μασκοφόροι ο ένας με πιστόλι, απαίτησαν από το μουχτάρη στο Βουνί να τους παραδώσει την σφραγίδα του γραφείου του.
10/2/1958 τρεις μασκοφόροι, κυνηγετικά όπλα, μπήκαν στο σπίτι του μουχτάρη στο Σκουλλή και πήραν τη σφραγίδα και το έμβλημα του.
11/2/1958 δύο μασκοφόροι οπλισμένοι πήραν την σφραγίδα και το έμβλημα του μουχτάρη της Κυπερούντας.
11/2/1958 δύο μασκοφόροι μπήκαν σ΄ένα καφενείο περιοχή Γαληνής/Λεύκας, και διέταξαν τον μουχτάρη, που ήταν παρόν, να παραδώσει τη σφραγίδα του γραφείου του.
12/2/1958 , στο Κολόσσι, δύο οπλισμένοι μασκοφόροι, μπήκαν στο σπίτι του μουχτάρη και πήραν την σφραγίδα και το έμβλημα του.
13/2/1958, δύο μασκοφόροι μπήκαν στο σπίτι του μουχτάρη του Χρυσηλιού , και πήραν την σφραγίδα του γραφείου του.
13/2/1958 , τέσσερις μασκοφόροι με κυνηγετικά όπλα πήραν την σφραγίδα και έμβλημα του του μουχτάρη στο Λουτρό.
15/2/1958, τρείς μασκοφόροι ένοπλοι με κυνηγετικά όπλα επισκέφθηκαν το σπίτι του μουχτάρη στο Τραχώνι, και πήραν τον κτηματολογικό κατάλογο. Την σφραγίδα την είχαν ήδη πάρει τον Σεπτέμβριο του 1956 κάτω από παρόμοιες συνθήκες.
Στις 16/2/1958 δύο μασκοφόροι ένοπλοι με περίστροφα μπήκαν στο σπίτι του μουχτάρη της Επισκοπής και πήραν την σφραγίδα του γραφείου…
Γραφείο Αποικιών: «Υποστήριξη ομοσπονδιακής λύσης θα ερμηνευθεί ως να προετοιμάζουμε το έδαφος για εξελισσόμενη διχοτόμηση»!
O Δρ. Φαζίλ Κουτσιούκ μετέπειτα Αντιπρόεδρος της νεοσύστατης Κυπριακής Δημοκρατίας, πέθανε 15.1.1984.
Σημείωμα του Γραφείου Αποικιών ημερ. 22/1/1958, έλεγε: «… Φαντάζομαι θα πρέπει να προχωρούμε με πολύ προσοχή στην ιδέα της ομοσπονδίας. Αν φανούμε ότι δεσμευόμαστε με οποιονδήποτε τρόπο πάνω σε ομοσπονδιακή λύση με τους Τούρκους, θα ερμηνευθεί ως να προετοιμάζουμε το έδαφος για εξελισσόμενη διχοτόμηση. Τότε θα καταρρεύσει οποιαδήποτε ελπίδα να καταφέρουμε τους Ελληνοκύπριους να δεχθούν το σχέδιο Φούτ και να δουλέψουν για ένα σύνταγμα αυτο- κυβέρνησης. ΄Οπως και να έχει όμως το πράγμα, δεν βλέπω ένα ομοσπονδιακό σύνταγμα να έχει νόημα στην Κύπρο. ΄Ισως να θέλεις να ρωτήσεις τον Λόρδο Ράτκλιφ να επεκταθεί στο τι εννοούσε στις παραγράφους 27-29 της έκθεσής τους».
Κάποιοι αξιωματούχοι προειδοποιούσαν αλλά αγνοήθηκαν. Το Λονδίνο προχώρησε στην προετοιμασία… «εξελισσόμενης διχοτόμησης» ελέω και των λαθών των δικών μας «ηγετών»…
Φανούλα Αργυρού
Ερευνήτρια/Δημοσιογράφος
Φανούλα Αργυρού
Ερευνήτρια/Δημοσιογράφος
ΠΗΓΗ: ΣΗΜΕΡΙΝΗ 19/1/2025 onisilos.gr
