ΕΝΑ ΠΑΛΑΙΟΤΕΡΟ ΑΛΛΑ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΕΠΙΚΑΙΡΟ ΑΡΘΡΟ
Παρά τις εικασίες ότι ο Ερντογάν θέλει συνομιλίες με τους Κούρδους για την ψήφιση νέου συντάγματος και την εξασφάλιση νέας θητείας, οι ειδικοί λένε ότι οι περιφερειακές εντάσεις αλλάζουν πορεία για την Άγκυρα
«Η Τουρκία βλέπει τις κουρδικές δυνάμεις που συνδέονται με το PKK στη Συρία και το Ιράκ ως πιθανά εργαλεία για τους αντιπάλους της, ιδιαίτερα το Ισραήλ και το Ιράν, και θέλει να εξουδετερώσει αυτήν την απειλή», λέει η Asli Aydintasbas, ανώτερος συνεργάτης στο Ινστιτούτο Brookings (Imago Images μέσω Reuters).
Ragip Soylu
25 October 2024 16:54
Τον τελευταίο μήνα, Τούρκοι αξιωματούχοι στην Άγκυρα ανησυχούν έντονα για την περιφερειακή κλιμάκωση μεταξύ Ισραήλ και Ιράν.
Σε πολλές ομιλίες, ο Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κατηγόρησε το Ισραήλ ότι προσπαθεί να επεκτείνει τον πόλεμο του στη Γάζα στα σύνορα της Τουρκίας και είπε ότι η περιοχή βυθίζεται σε ένα «δακτύλιο φωτιάς» που θα μπορούσε να απειλήσει την τουρκική εδαφική ενότητα.
Πολλοί στην Τουρκία δεν έχουν λάβει σοβαρά υπόψη τις παρατηρήσεις του Ερντογάν σχετικά με την ισραηλινή εδαφική επέκταση. Η εστίαση του Ισραήλ φαίνεται στραμμένη προς το Ιράν και τους συμμάχους του, συμπεριλαμβανομένων πιθανών επιθέσεων που πλήττουν ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις και πετρελαϊκές υποδομές.
Και τότε συνέβη κάτι πέρα από το σοκαριστικό: ο εθνικιστής σύμμαχος του Ερντογάν Devlet Bahceli, βασικό μέλος του κυβερνώντος συνασπισμού και πρόεδρος του Κόμματος Εθνικιστικού Κινήματος (MHP), κάλεσε δημόσια τον εχθρό του να μιλήσει στο κοινοβούλιο.
Μετά από τρεις εβδομάδες προβολών προς την αντιπολίτευση της Τουρκίας και το φιλοκουρδικό Κόμμα Ισότητας και Δημοκρατίας των Λαών (Dem) στο κοινοβούλιο, ο Μπαχτσελί είπε ότι στον Αμπντουλάχ Οτσαλάν, τον φυλακισμένο ηγέτη του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK), πρέπει να επιτραπεί να κάνει μια ομιλία για να καλέσει την ένοπλη ομάδα να αφοπλιστεί.
Ο Μπαχτσελί πρόσθεσε επίσης ότι με αυτόν τον τρόπο μπορεί να επιτραπεί στον Οτσαλάν να χρησιμοποιήσει μια εξαίρεση βάσει της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα για να αποφυλακιστεί πρόωρα.
Ο ηγέτης του MHP είπε επίσης ότι ένα νέο κύμα δημοκρατικών και οικονομικών μεταρρυθμίσεων θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να ικανοποιήσει το κουρδικό εκλογικό σώμα στη διαδικασία τερματισμού της επί δεκαετίες σύγκρουσης της Τουρκίας με το PKK.
«Στηρίξτε το μέτωπο της έδρας»
Καθώς ο Μπαχτσελί έκανε την ομιλία του, την οποία χαρακτήρισε μια εξέλιξη που μπορεί να αλλάξει τον ρου της τουρκικής ιστορίας, όλοι στην Άγκυρα άρχισαν να αναρωτιούνται: γιατί τώρα;
Όλοι οι ειδικοί που πήρε συνέντευξη το Middle East Eye είπαν ότι δεν πιστεύουν ότι η Άγκυρα έκανε αυτό το βήμα για άμεσα πολιτικά οφέλη, όπως ένα νέο σύνταγμα που θα επέτρεπε στον Ερντογάν να υπηρετήσει άλλη μια θητεία το 2028.
«Οι κυρίαρχες ελίτ της Άγκυρας βλέπουν το Ισραήλ ως αποσταθεροποιητική δύναμη στην περιοχή και προβλέπουν μια πιθανή σύγκρουση Ιράν-Ισραήλ», δήλωσε στο MEE η Asli Aydintasbas, ανώτερος συνεργάτης στο think tank Brookings Institute με έδρα την Ουάσινγκτον.
«Για να ενισχύσουν το εσωτερικό μέτωπο, σκέφτονται να αντιμετωπίσουν το κουρδικό ζήτημα μέσω μιας συμφωνίας με τον Οτσαλάν και τελικά το PKK, αναγνωρίζοντας τη σημασία της σταθερότητας εντός των συνόρων τους».
Η Aydintasbas πρόσθεσε ότι η αντιμετώπιση του μακροχρόνιου κουρδικού ζητήματος θα μειώσει την πρωταρχική ευπάθεια της Τουρκίας στην περιοχή, όπου δεν θα είναι πλέον διαρκώς δεσμευμένη από επιχειρήσεις ασφαλείας και ανησυχίες.
«Πιο κριτικά, η Τουρκία βλέπει τις κουρδικές δυνάμεις που συνδέονται με το PKK στη Συρία και το Ιράκ ως πιθανά εργαλεία για τους αντιπάλους της, ιδιαίτερα το Ισραήλ και το Ιράν, και θέλει να εξουδετερώσει αυτήν την απειλή», είπε.
Από το 2016, η Τουρκία διεξήγαγε μια σειρά επιθέσεων στη βόρεια Συρία, οι οποίες αρνήθηκαν στους Κούρδους της Συρίας του PKK ένα συνεχές τμήμα εδάφους κατά μήκος των τουρκικών συνόρων.
Οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις έχουν καταλάβει την Τζαραμπλούς, το Αφρίν, την αλ Μπαμπ και άλλες στρατηγικές συνοριακές πόλεις και τις κατέλαβαν έκτοτε με τη βοήθεια συμμάχων Σύριων ανταρτών.
Εν τω μεταξύ, οι εντατικές χερσαίες και αεροπορικές εκστρατείες απώθησαν το PKK από τα βόρεια σύνορα του Ιράκ με την Τουρκία, επιτρέποντας στην Άγκυρα να δημιουργήσει πολλά στρατιωτικά φυλάκια στο Ιρακινό Κουρδιστάν για να αποτρέψει τις διεισδύσεις.
Ο Mesut Yegen, καθηγητής που ειδικεύεται στην κουρδική κουλτούρα, είπε στο MEE ότι η τουρκική κυβέρνηση πιστεύει ότι βρίσκεται σε «θέση δύναμης» και σημείωσε ότι οι εκλογές του 2023 έδειξαν ότι οι Κούρδοι ψηφοφόροι δεν ήταν πλέον οι βασικοί που ήταν στην εσωτερική πολιτική στο παρελθόν.
Ωστόσο, ο Yegen λέει ότι η κυβέρνηση εξακολουθεί να μην έχει καταφέρει να εκπληρώσει όλους τους στόχους της στο βόρειο Ιράκ λόγω πολιτικών διαφωνιών με τη Βαγδάτη. Εν τω μεταξύ, οι θυγατρικές του PKK εξακολουθούσαν να κυριαρχούν στη βορειοανατολική Συρία με την υποστήριξη των ΗΠΑ.
«Μείωση της ιρανικής επιρροής»
Η εσωτερική εκπροσώπηση των Κούρδων στην Τουρκία είναι ισχυρή, σημείωσε, με το Δημοκρατικό κόμμα να γίνεται το τρίτο μεγαλύτερο στο κοινοβούλιο.
«Οι Κούρδοι μπορεί να βρουν περισσότερο χώρο για τον εαυτό τους καθώς η επιρροή του Ιράν μειώνεται στην περιοχή» λόγω των ισραηλινών επιθέσεων στη συμμαχία του Άξονα της Αντίστασης υπό την ηγεσία του Ιράν, είπε ο Yegen.
«Η Άγκυρα δεν θέλει το PKK να εκμεταλλευτεί αυτό το κενό εξουσίας [που δημιουργήθηκε από το Ισραήλ] από τις 7 Οκτωβρίου».
Οι τουρκικές πολιτικές ελίτ αντιλαμβάνονται όλο και περισσότερο την κουρδική εξέγερση ως μια ατελείωτη σύγκρουση χωρίς ξεκάθαρο τελικό παιχνίδι, πρόσθεσε η Aydintasbas.
Ο Yildiray Ogur, ένας Τούρκος δημοσιογράφος που παρακολουθεί στενά τις κουρδικές εξελίξεις, είπε στο MEE ότι η ειρηνευτική διαδικασία του 2015 με το PKK απέτυχε επειδή οι Μονάδες Άμυνας του Λαού (YPG), μια συριακή δύναμη που η Τουρκία θεωρεί ότι δεν διακρίνεται από το PKK, μπόρεσε να καταλάβουν μεγάλες εκτάσεις εδάφους στη βόρεια Συρία με τη βοήθεια του Ιράν και της Συρίας που έλεγχε εύκολα τον Μπασάρ.
Πολλοί στην Άγκυρα εξακολουθούν να κατηγορούν το Ιράν ότι υπονομεύει τις ειρηνευτικές συνομιλίες ενθαρρύνοντας την ανάπτυξη του YPG.
Ο Ogur λέει ότι ο πόλεμος του Ισραήλ στον Λίβανο, όπου έχει χτυπήσει τη Χεζμπολάχ και σκότωσε το μεγαλύτερο μέρος της ανώτατης ηγεσίας της, «έσπασε τα νύχια του Ιράν» στην περιοχή, καθώς η Τεχεράνη ανησυχεί περισσότερο για την προοπτική άμεσης κλιμάκωσης με το Ισραήλ.
Πρόσθεσε ότι αυτή τη φορά η τουρκική κυβέρνηση εστιάζει συγκεκριμένα στον αφοπλισμό του PKK στην Τουρκία, παρόμοια με το πώς η ομάδα τερμάτισε τον ένοπλο αγώνα της στο Ιράν το 2011.
«Ο Μπαχτσελί ρισκάρει ολόκληρη την καριέρα του για αυτήν την προσπάθεια», είπε στο MEE. «Όλοι θα πρέπει να αντιμετωπίζουν τις δηλώσεις Μπαχτσελί για πιθανή απελευθέρωση του Οτσαλάν ως δημόσιες χειρονομίες και εγγυήσεις για να διασφαλιστεί η εμπιστοσύνη του Οτσαλάν στη διαδικασία».
Ωστόσο, η πρόταση του Μπαχτσελί δεν θα είναι εύκολη. Η επίθεση του PKK εναντίον μιας τουρκικής αμυντικής εταιρείας την Τετάρτη, μια ημέρα μετά την ομιλία του Μπαχτσελί, σκότωσε πέντε άτομα και χάλασε το κλίμα. Το PKK ανακοίνωσε αργότερα ότι η επίθεση διεξήχθη μονομερώς από τους ένοπλους και δεν ήταν απάντηση στο κάλεσμα του Μπαχτσελί.
«Μικρή επιλογή από το να συνυπάρξουν»
Ο Roj Girasun, ένας πολιτικός δημοσκόπος, είπε ότι παρόλο που η θέση του Μπαχτσελί ως ηγέτη του τουρκικού εθνικισμού νομιμοποιεί τη νέα πρωτοβουλία στα μάτια του κοινού, η μεγάλη πλειοψηφία της κοινωνίας έχει γίνει πιο τουρκική εθνικιστική τα τελευταία 10 χρόνια.
Είπε ότι ο Μπαχτσελί θέλει αυτή η διαδικασία να καρποφορήσει πολύ γρήγορα καθώς ο Ομέρ Οτσαλάν, βουλευτής του κόμματος των Δημοκρατικών και ανιψιός του Αμπντουλάχ Οτσαλάν, επετράπη να επισκεφθεί τον φυλακισμένο ηγέτη του PKK για πρώτη φορά μετά από τέσσερα χρόνια.
«Αυτή τη φορά, η διαδικασία θα επικεντρωθεί στην παροχή περισσότερων δημοκρατικών δικαιωμάτων και ελευθεριών στους Κούρδους, αλλά και περισσότερης ευημερίας», είπε ο Girasun στο MEE.
«Η κυβέρνηση μπορεί να χρησιμοποιήσει τους υπάρχοντες νόμους για να ενισχύσει τα κουρδικά πολιτιστικά δικαιώματα, όπως για τη γλώσσα ή την ίδρυση περισσότερων κουρδικών ιδρυμάτων στα πανεπιστήμια».
Ο Girasun είπε ότι οι Κούρδοι απαιτούν κυρίως εκπαίδευση στη μητρική τους γλώσσα στα σχολεία και οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι είναι ένα αίτημα που έχει τη μεγαλύτερη υποστήριξη από το τουρκικό κοινό σε σύγκριση με άλλα κουρδικά ζητήματα.
Υπάρχουν επίσης άλλοι που πιστεύουν ότι η ευρύτερη κουρδική κοινωνία πρέπει να πειστεί ότι η διαδικασία υπό την ηγεσία της κυβέρνησης είναι μια γνήσια προσπάθεια και ότι ο Σελαχατίν Ντεμιρτάς, ένας δημοφιλής φυλακισμένος Κούρδος ηγέτης, πρέπει να επιτραπεί να διαδραματίσει κάποιο ρόλο.
Για παράδειγμα, ο Κάνι Τορούν, πρώην πρεσβευτής και βουλευτής του αντιπολιτευόμενου Κόμματος Μέλλοντος, είπε στο MEE ότι η κυβέρνηση πρέπει να εξετάσει το ενδεχόμενο λήψης μέτρων για την ενίσχυση της πολιτικής των Κούρδων και να δεσμεύσει τον Ντεμιρτάς να δημιουργήσει μια δημόσια αφήγηση για να αντιμετωπίσει την αντίληψη ότι ο ένοπλος αγώνας του PKK είναι η μόνη επιλογή για τους Κούρδους της Τουρκίας.
«Μπορεί να υπάρξουν τροχαία ατυχήματα κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων και η κοινή γνώμη θα πρέπει να λάβει μέριμνα», είπε. «Και πρέπει να υπάρξει μια προσέγγιση προς τα [κουρδικά] στοιχεία στη βόρεια Συρία».
Ο Τορούν λέει ότι εάν η πρωτοβουλία πετύχει, η κυβέρνηση μπορεί να προσπαθήσει να υλοποιήσει το νέο συνταγματικό της σχέδιο στη συνέχεια.
Ο Girasun, από την άλλη πλευρά, είπε ότι η κουρδική δημοκρατική πολιτική εκπροσώπηση μπορεί να αναδειχθεί ως ο τελικός νικητής σε αυτή τη διαδικασία, καθώς ο Ντεμιρτάς θα μπορούσε να επηρεάσει το κουρδικό κοινό ενάντια στον ένοπλο αγώνα.
Όμως, προειδοποιεί ο Yegen, εάν η νέα πρωτοβουλία αποτύχει, η κυβέρνηση μπορεί να επαναλάβει τις σκληρές μεθόδους εστιασμένη στην ασφάλεια που χρησιμοποίησε κατά του PKK και των παραφυάδων του.
«Οι Τούρκοι και οι Κούρδοι δεν έχουν άλλη επιλογή από το να συνυπάρξουν, δεδομένου του σημαντικού κουρδικού πληθυσμού εντός της Τουρκίας και πέρα από τα σύνορά της στη Συρία και το Ιράκ», είπε η Aydintasbas.
Πηγή: middleeasteye.net απόδοση anixneuseis.gr
