Ο Erdogan προσπαθεί να αξιοποιήσει τις δυνάμεις του ΝΑΤΟ καθώς οι ΗΠΑ υπαναχωρούν
Όταν ο Recep Tayyip Erdogan μίλησε σε ξένους πρεσβευτές σε ένα δείπνο για ιφτάρ στην Άγκυρα για να σπάσει τη νηστεία του Ραμαζανιού την περασμένη εβδομάδα, ήταν ξεκάθαρος για το τι ήθελε: μόνιμη έδρα για μια ισλαμική χώρα στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Οι απαιτήσεις είναι απίθανο να ικανοποιηθούν σύντομα, αν όχι καθόλου, σύμφωνα με το Bloomberg.
Αλλά αντανακλούν το νέο στόχο του Erdogan, καθώς η Τουρκία αναδεικνύεται ως πιο εξέχων διαμεσολαβητής ισχύος και ως βασικός άξονας του ΝΑΤΟ την ώρα που οι ΗΠΑ αναδιαμορφώνουν τη δέσμευσή τους στην Ευρώπη.
Ο Τούρκος πρόεδρος έχει επεκτείνει το στρατιωτικό και διπλωματικό αποτύπωμα της χώρας από την Αφρική στη Μέση Ανατολή με τρόπο που δεν φαίνεται από το τέλος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας πριν από έναν αιώνα, αναφέρει το Bloomberg.
Τώρα θέλει στενότερη αμυντική και οικονομική συνεργασία με την ΕΕ με αντάλλαγμα την ασφάλεια, καθώς η ήπειρος εξετάζει τρόπους για να μειώσει την εξάρτηση από την Ουάσιγκτον.
Αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει την ένταξη τουρκικών στρατευμάτων σε μια μελλοντική ειρηνευτική αποστολή στην Ουκρανία.
«Η ανεξάρτητη χάραξη πολιτικής υπό τον Erdogan αποδίδει καρπούς καθώς δείχνει την αξία ενός στρατηγικού συμμάχου του ΝΑΤΟ όταν η Δύση αντιμετωπίζει προβλήματα», δήλωσε ο Hasan Yukselen, ιδρυτής της Fusion4Strategy, μιας εταιρείας συμβούλων στην Άγκυρα.
«Η Τουρκία είχε κρίσιμο ρόλο στον περιορισμό της Σοβιετικής Ένωσης κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου και αναδεικνύεται σε μια χώρα που μπορεί να βοηθήσει στον τερματισμό των συγκρούσεων και στη σταθεροποίηση της περιοχής».
Η θέση της Τουρκίας
Η Τουρκία αξιοποιεί τον παραδοσιακό της ρόλο σε ανατολή και δύση, με την ένταξη της στο ΝΑΤΟ και τη μουσουλμανική ταυτότητα υπό τον Erdogan να της δίνει αξιοπιστία και στις δύο πλευρές στο σταυροδρόμι της Ευρώπης και της Μέσης Ανατολής.
Ελέγχει ορισμένες σημαντικές διαδρομές για το θαλάσσιο εμπόριο και τις αποστολές ενέργειας και ήταν το κλειδί για μια συμφωνία αρχικά για τη μεταφορά ουκρανικών σιτηρών στις διεθνείς αγορές μέσω της Μαύρης Θάλασσας.
Είναι επίσης ένα κρίσιμο εμπόδιο για τον περιορισμό της ροής των προσφύγων από το να φτάσουν στην Ευρώπη.
Ωστόσο, οι αμυντικές δυνατότητες της χώρας είναι το ισχυρότερο χαρτί της αυτή τη στιγμή.
Η Ευρώπη προσπαθεί να οπλιστεί αφού ο Πρόεδρος Donald Trump απέσυρε τη βοήθεια για την Ουκρανία και είπε στην ήπειρο ότι δεν πρέπει να βασίζεται στις ΗΠΑ.
Τι διαθέτει η Τουρκία
Η Τουρκία έχει τον μεγαλύτερο στόλο μαχητικών αεροσκαφών F-16 στο ΝΑΤΟ μετά τις ΗΠΑ.
Διαθέτει την αεροπορική βάση Incirlik, η οποία χρησιμοποιήθηκε για επιχειρήσεις κατά του Ισλαμικού Κράτους και φιλοξενεί ένα ραντάρ έγκαιρης προειδοποίησης στο Kurecik, ένα κρίσιμο μέρος της βαλλιστικής πυραυλικής άμυνας του ΝΑΤΟ για την Ευρώπη.
Επίσης, η Άγκυρα αξιολογεί μια μη στρατιωτική αποστολή για να βοηθήσει στην παρακολούθηση της γραμμής επαφής με τη Ρωσία στην ανατολική Ουκρανία, ανάλογα με τη συναίνεση της Μόσχας, σύμφωνα με το Bloomberg.
Η χώρα έχει επίσης αναπτύξει μια αρκετά μεγάλη βιομηχανία όπλων.
Υπήρξε μια βασική πηγή ζωτικής σημασίας οβίδων 155 mm για την Ουκρανία και είναι ένας αυξανόμενος εξαγωγέας ναυτικών πλοίων μαζί με μαχητικά drones και τεθωρακισμένα οχήματα.
Αναπτύσσει επίσης βαλλιστικούς πυραύλους μαζί με κύρια άρματα μάχης και πολεμικά αεροσκάφη.
Η ιταλική εταιρεία Leonardo SpA συνεργάστηκε με μια εταιρεία που διευθύνεται από τον γαμπρό του Erdogan για την ανάπτυξη drones.
«Ελπίζουμε ότι οι ευρωπαίοι φίλοι μας θα κατανοήσουν τον ρόλο της νέας Τουρκίας στον κόσμο που αναδιαμορφώνεται και θα καθορίσουν τις στρατηγικές τους αναλόγως», είπε ο Erdogan, καθώς επανέλαβε ότι αναμένει να ανθίσουν οι σχέσεις με την ΕΕ και ότι η πλήρης ένταξη ήταν ο στόχος.
Οικονομική πτυχή
Οι στενότεροι δεσμοί θα έρθουν σε μια κατάλληλη στιγμή για την οικονομία.
Η Τουρκία έχασε την ιδιότητά της ως «αγαπημένου» των διεθνών επενδυτών με τις ανορθόδοξες πολιτικές της που διαμορφώθηκαν γύρω από την πεποίθηση του Erdogan ότι τα επιτόκια πρέπει να μειωθούν για την καταπολέμηση του υψηλού πληθωρισμού.
Μια στροφή μετά την επανεκλογή του το 2023 προκάλεσε την επιστροφή ξένων κεφαλαίων, αλλά έλειπαν οι μακροπρόθεσμες επενδύσεις, σύμφωνα με το Bloomberg Economics.
Ωστόσο, η γεωγραφία της Τουρκίας εγκυμονεί τόσους κινδύνους όσο και ευκαιρίες.
Η Τουρκία αντιμετωπίζει την ανανεωμένη απειλή από το Ισλαμικό Κράτος στην περιοχή, καθιερώνοντας αυτόν τον μήνα έναν μηχανισμό κοινής επιχείρησης με τη Συρία, τον Λίβανο, την Ιορδανία και το Ιράκ.
Αυτό συμβαίνει επίσης καθώς η Τουρκία προσπαθεί για επιρροή στη Συρία μετά τον Assad.
Η κατάσταση ασφαλείας εκεί έχει επιδεινωθεί καθώς το Ισραήλ στοχεύει στρατιωτικές τοποθεσίες με αεροπορικές επιδρομές και θανατηφόρα βία που εκτυλίσσονται μέσα και γύρω από την παράκτια πόλη της Λατάκια, καθώς οι δυνάμεις της νέας κυβέρνησης συγκρούονται με την Αλαουιτική μειονότητα, μέρος της οποίας είναι ο Assad.
Ο Erdogan εξέφρασε ανησυχία αυτή την εβδομάδα για «προκλήσεις που στοχεύουν στην υποκίνηση θρησκευτικής βίας».
Η ανησυχία
Πράγματι, υπάρχει ανησυχία ότι η βαθιά εμπλοκή σε μια ουκρανική ειρηνευτική αποστολή μπορεί να αποπροσανατολίσει τον στρατό της.
Η Τουρκία έχει χιλιάδες στρατεύματα που έχουν αναπτυχθεί στη βόρεια Συρία και το Ιράκ, και περισσότερα στο Κόσοβο, τη Σομαλία, τη βόρεια Κύπρο, το Κατάρ και το Αζερμπαϊτζάν.
Επίσης, η διατήρηση της πολιτικής της Τουρκίας εξαρτάται από τον Erdogan, ο οποίος είναι 71 ετών και δεν έχει ξεκάθαρο διάδοχο στο κυβερνών Κόμμα του AKP.
Ο πρόεδρος προσπαθεί να ενισχύσει τη βάση υποστήριξής του, καθώς το κόμμα του εργάζεται για να παρατείνει τις δύο και πλέον δεκαετίες στην εξουσία του.
Ωστόσο, υπάρχουν αυξανόμενες ανησυχίες σχετικά με την καταστολή της διαφωνίας από στελέχη επιχειρήσεων έως στελέχη της αντιπολίτευσης, παρά την εκκολαπτόμενη ειρηνευτική προσπάθεια να τερματιστεί μια σύγκρουση με τους αυτονομιστές Κούρδους μαχητές.
«Ο Erdogan χρειάζεται στενότερη ασφάλεια και οικονομική συνεργασία τόσο με τις ΗΠΑ όσο και με τους Ευρωπαίους συμμάχους για να βελτιώσει την οικονομία της Τουρκίας και να ενισχύσει τις πιθανότητές του να παρατείνει την παραμονή του στην εξουσία», δήλωσε ο Serhat Erkmen, διευθυντής του Pros&Cons Security and Risk Analysis Center με έδρα την Άγκυρα.
«Ταυτόχρονα, αντιμετωπίζει μια σειρά από προκλήσεις στη Μέση Ανατολή».
Από τότε που ανέλαβε την εξουσία το 2003, ο Erdogan επανεφηύρε σταδιακά την Τουρκία ως μια δύναμη από μόνη της που είναι ελεύθερη να κάνει νέους φίλους, ακόμα κι αν αναστατώνει τους παλιούς.
Κοντά στην Κίνα, στη Ρωσία και το Ιράν, έχει ανοίξει σχεδόν 100 νέες διπλωματικές αποστολές σε όλο τον κόσμο τις τελευταίες δύο δεκαετίες.
Η Τουρκία εργάστηκε επίσης ως μεσολαβητής σε συγκρούσεις στη Γάζα και τη Σομαλία, καθώς και στην Ουκρανία.
Που σκοπεύει ο Erdogan
Η Τουρκία δεν αναμένει ένταξη στην ΕΕ, αν και ελπίζει ότι η ενίσχυση των αμυντικών δεσμών με την Ευρώπη θα μπορούσε να θέσει τέλος στον αποκλεισμό της από τις εταιρικές σχέσεις ασφαλείας ΝΑΤΟ-ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της Μόνιμης Δομημένης Συνεργασίας, γνωστής ως PESCO.
Η αλλαγή στον υπολογισμό ασφαλείας θα μπορούσε επίσης να δώσει ώθηση στις συνομιλίες για την επικαιροποίηση της συμφωνίας τελωνειακής ένωσης της Τουρκίας με την ΕΕ και το ταξίδι χωρίς βίζα για τους Τούρκους πολίτες.
«Η ΕΕ είναι ήδη ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος και στρατηγικός σύμμαχος της Τουρκίας σε ζητήματα όπως η μετανάστευση, αλλά η επ' αόριστον διακοπή της ένταξης της Τουρκίας λειτουργούσε ως τροχοπέδη στη σχέση», δήλωσε η Selva Bahar Baziki, οικονομολόγος στο Bloomberg Economics στην Άγκυρα.
«Τώρα, η προοπτική βελτιωμένων σχέσεων θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση στις ροές χαρτοφυλακίου και επενδύσεων».
Αν και έγινε δεκτή στη διατλαντική στρατιωτική συμμαχία το 1952 μαζί με την Ελλάδα, η Τουρκία έχει υποστεί πολυάριθμους αποκλεισμούς όπλων από τους συμμάχους της, πιο πρόσφατα λόγω της στρατιωτικής της προσπάθειας το 2019 κατά των κουρδικών δυνάμεων που υποστηρίζονται από τις ΗΠΑ στη Συρία.
Η Ελλάδα και η Κύπρος αντιτίθενται επίσης στην πώληση αεροσκαφών Eurofighter και κατευθυνόμενων πυραύλων Meteor στην Τουρκία.
Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022 προέκυψε ως ευκαιρία για τον Erdogan να καλύψει τη θέση του με τους δυτικούς συμμάχους, διατηρώντας παράλληλα δεσμούς με τη Ρωσία.
Η Τουρκία έκλεισε τα στενά της για ρωσικά πολεμικά πλοία και τον εναέριο χώρο για ρωσικά στρατιωτικά αεροσκάφη και προμήθευσε οπλισμένα μη επανδρωμένα αεροσκάφη και βλήματα 155 χιλιοστών στην Ουκρανία.
Ταυτόχρονα, αρνήθηκε να ενταχθεί στις κυρώσεις κατά της Μόσχας.
Η χώρα έχει επίσης πρωτοστατήσει στον σχηματισμό μιας δύναμης της Μαύρης Θάλασσας μαζί με τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία για την αναζήτηση ορυχείων και τη βελτίωση της ασφάλειας της ναυτιλίας.
Ωστόσο, απέκλεισε προσεκτικά άλλα μέλη του ΝΑΤΟ από την προσπάθεια ασφαλείας, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου, για να αποφευχθεί η κλιμάκωση των εντάσεων στην περιοχή.
Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Hakan Fidan ταξίδεψε στο Λονδίνο στις 2 Μαρτίου αφού έλαβε μια σπάνια πρόσκληση για τη χώρα για έκτακτη σύνοδο κορυφής με συμμάχους για την ασφάλεια της Ουκρανίας.
«Γίνεται όλο και πιο αδύνατο για μια Ευρώπη στην οποία η Τουρκία δεν περιλαμβάνεται όπως της αξίζει, να συνεχίσει την ύπαρξή της ως παγκόσμιος παράγοντας», είπε ο Erdogan καθώς φιλοξένησε τους πρεσβευτές στο δείπνο του ιφτάρ μια ημέρα αργότερα.
«Για να το πω ωμά: η ευρωπαϊκή ασφάλεια χωρίς την Τουρκία είναι αδιανόητη».
Πηγή: bankingnews.gr
