Το βρετανικό Σπέσιαλ Μπράντς (3) 1957-1958 – για τις τουρκοκυπριακές επιδιώξεις διχοτόμησης . «Η διχοτόμηση θα γίνει πραγματικότητα – η Ένωση θα θαφτεί»
Γράφει η Φανούλα Αργυρού*
Στις 3 Φεβρουαρίου 1958, ο Δρ. Κουτσιούκ και ο κ. Οσμάν Ορέκ, πρόεδρος και γραμματέας του κόμματος «Η Κύπρος είναι τουρκική» επέστρεψαν από την Τουρκία συνοδευόμενοι από τους κ. Αχμέτ Εμίν Γιαλμάν, αρχισυντάκτη της τουρκικής εφημερίδας «Βατάν» και του κ. Νατζατί Ζεντζιρκιράν, ανταποκριτή της τουρκικής εφημερίδας «Τσιουμχουριγέτ». Ο Δρ. Κουτσιούκ αργότερα μίλησε σε μεγάλο όχλο και διαβεβαίωσε ότι η «διχοτόμηση θα γίνει πραγματικότητα και η Ένωση θα θαφτεί».
Ο Δρ. Κουτσιούκ και τοπικές προσωπικότητες επισκέφθηκαν διάφορες πόλεις και χωριά συνοδευόμενοι από τους δημοσιογράφους/επισκέπτες από την Τουρκία, κάνοντας πολιτικές ομιλίες με θέμα «διχοτόμηση και μόνο διχοτόμηση».
Απειλές εναντίον δημοσιογράφων
Κυκλοφόρησαν φυλλάδια προβάλλοντας ότι οι τουρκικές διαδηλώσεις απέδειξαν στον έξω κόσμο ότι οι Τουρκοκύπριοι ήταν ενωμένοι στα αιτήματά τους για διχοτόμηση και απειλούσαν με τιμωρία τους δημοσιογράφους που έκαναν αρνητικές ανταποκρίσεις…
Στις 11 Φεβρουαρίου 1958, ο Τ/κ Μούχταρης της Αυδήμου παραιτήθηκε και διαμαρτυρήθηκε στον κυβερνήτη ότι δεν μπορούσε πλέον να εκτελέσει τα καθήκοντά…
Φυλλάδιο της ΤΜΤ (δεύτερη Τουρκοκυπριακή τρομοκρατική οργάνωση) που κυκλοφόρησε στην περιοχή Πάφου, με την υπογραφή « Επιτροπή χωριών της τουρκικής αντιστασιακής οργάνωσης», επαναλάμβανε «διχοτόμησης ή θάνατο» και προειδοποιούσε τους Τουρκοκύπριους να ήταν έτοιμοι για δράση περιμένοντας την Γενική Διαταγή.
Άλλο φυλλάδιο έλεγε «Δίχως δισταγμό θα δολοφονούμε οποιονδήποτε είναι ανένδοτος και προβαίνει σε πράξεις προδοσίας». (Η έκθεση αυτή υπογραμμένη από τον H. Kirkman, A/Asst. Superintendent of Police, for Asst. Chief Constable, Special Branch).
Δολοφονίες Τουρκοκυπρίων
Στις 24 Μαΐου 1958 ένας Τουρκοκύπριος, μέλος Αριστερής οργάνωσης πυροβολήθηκε και μαχαιρώθηκε μέχρι θανάτου κοντά σε τέμενος στην Λευκωσία.
Η δολοφονία του ήλθε μετά από απόπειρα δολοφονίας άλλου Τουρκοκύπριου Αριστερού στις 22 Μαΐου. «Υποψιαζόμαστε και έχουμε κάποια στοιχεία που επιβεβαιώνουν ότι οι εξτρεμιστές εθνικιστές Τούρκοι θέλουν να δημιουργήσουν μια κυριαρχία τρόμου… η τουρκική τρομοκρατική οργάνωση φαίνεται ότι προβαίνει στις δολοφονίες αυτές εκ προμελέτης και εν ψυχρώ για να προβάλει τη δύναμή της…», (Σερ Χιού Φούτ προς Υπ. Αποικιών 25.5.1958).
Εμπρηστικές δηλώσεις στην Λάρνακα
Σε έκθεση 5 Ιουλίου, 1958 καταγράφεται ότι στις 7 Ιουνίου, ο Ντενκτάς, ο Τούρκος πρόξενος και ο διευθυντής του ΕΦΚΑΦ, (μουσουλμανικό ίδρυμα, στο οποίο ανήκει σημαντική ακίνητη ιδιοκτησία, τόσο στις κατεχόμενες όσο και στις ελεύθερες περιοχές) επισκέφθηκαν την Λάρνακα και Ντενκτάς και Μουτερίσογλου ο τοπικός Τούρκος ηγέτης, προέβησαν σε έντονα προκλητικές ομιλίες. Το βράδυ, καθώς τους δεξιώνονταν ήλθε το μήνυμα ότι πέταξαν βόμβα στο Τουρκικό Κέντρο Πληροφοριών. Την επομένη Κυριακή, 8η Ιουνίου η Λάρνακα βρισκόταν σε απόγνωση. Οι Έλληνες φοβόντουσαν ότι οι Τούρκοι θα επαναλάμβαναν τις ταραχές… Ακούστηκαν ψίθυροι ότι οι Τούρκοι ετοιμαζόντουσαν να επιτεθούν… Έκτοτε οι σχέσεις μεταξύ των δύο κοινοτήτων χειροτέρευσαν με αμφότερες να ζούν σε συνεχή φόβο η μια από την άλλη, όχι μόνο στις πόλεις αλλά και στα χωριά.
«Ως αποτέλεσμα της νέας κατάστασης, άρχισαν να έρχονται νέες πληροφορίες ότι υπήρχαν κρυμμένα όπλα, και οι Έλληνες άρχισαν να ζητούν προστασία από τους Βρετανούς που μετατράπηκαν σε φρουρούς των. Στη Λάρνακα ο κόσμος πρόσφερε τα σπίτια του δωρεάν για τα βρετανικά στρατεύματα δωρεάν για προστασία…» γράφει η σχετική έκθεση και συνεχίζει:
Μετακινήσεις Τουρκοκυπρίων – κατασκευές βομβών
«… Οι Τουρκοκύπριοι ηγέτες συνέχισαν να επαναλαμβάνουν τους ισχυρισμούς των ότι Έλληνες και Τούρκοι δεν μπορούσαν να ζήσουν εν αρμονία. Οι εκκλήσεις τους περιλάμβαναν και τηλεγραφήματα ζητώντας τουρκικά στρατεύματα να σταλούν στην Κύπρο για προστασία των Τουρκοκυπρίων….
Ο τουρκικός πληθυσμός της Ακουρσού, στην περιοχή Πάφου ήδη έχει εκκενωθεί και μετακινηθεί στην Σκυλλούρα, περιοχή Λευκωσίας, ελαττώνοντας την τουρκική μειονότητα στο χωριό από 200 σε 45. Πιστεύεται ότι παρόμοια σχέδια θα ακολουθήσουν με την εκκένωση Τουρκοκυπρίων από άλλα χωριά, της περιοχής Πάφου προς περιοχή Αμμοχώστου. Αναμένονται ότι άλλα 26 ή και περισσότερα τουρκο-κατοικημένα χωριά ή εν μέρη κατοικημένα στην περιοχή Πάφου θα εκκενωθούν βόρεια του 35ου παράλληλου με αποτέλεσμα την μετακίνηση κάπου 3,000 ατόμων.
Στις 1300 (ώρα) της 30ης Ιουλίου, 1958 έγινε έκρηξη στην περιφέρεια του χωριού Καντού, περιοχή Λεμεσού με αποτέλεσμα το θάνατο ενός Τουρκοκύπριου και τον τραυματισμό άλλων τεσσάρων. Από έρευνες μάλλον φαίνεται ότι τα εν λόγω άτομα κατασκεύαζαν βόμβες.
Η ΤΜΤ προκηρύχθηκε στις 22 Ιουλίου, 1958 και μέχρι τις 25 Ιουλίου 1958 με την επιχείρηση «Table Lighter» συνελήφθησαν συνολικά 58 Τουρκοκύπριοι γνωστά μέλη της οργάνωσης».
Η «Μετανάστευση» με λεφτά Εφκαφ, ‘Αγκυρας και Συνδέσμου Τ/Κ Οργανώσεων
Σύμφωνα με πόρισμα της τοπικής Μυστικής Υπηρεσίας (Ιντελλιτζενς) ημερ. 14 Ιουλίου 1958, η μετακόμιση των Τουρκοκυπρίων σε περιοχές της Λευκωσίας και της Αμμοχώστου ήταν σημαντική. Φαινόταν ότι οι Τούρκοι ηγέτες επέλεγαν περιοχές όπως τη Σκυλλούρα , τη Μορά και τα Κούκλια, γιατί πίστευαν αυτά θα περιλαμβάνονταν στον τουρκικό τομέα της νήσου ή θα βρισκόντουσαν στην διαχωριστική γραμμή μεταξύ του ελληνικού και τουρκικού τομέα…
Σχετικά και τηλεγραφήματα του Σερ Χιού Φούτ όπως αυτό στις 7/8/1958 που παραθέτω, ενημερώνοντας ότι τη μετανάστευση χρηματοδοτούσαν η τουρκική κυβέρνηση, το ΕΦΚΑΦ και ο Σύνδεσμος Κυπριακών Τουρκικών Οργανώσεων.
Οι δολοφονίες και εκβιασμοί της ΤΜΤ
Σε άλλη έκθεση της Βρετανικής Μυστικής Υπηρεσίας Πληροφορίων (Ιντέλλιντζενς) παράρτημα Κύπρου, ημερ. 7 Ιουνίου 1958 καταγράφτηκε το εξής πόρισμα:
«… Τουρκοκύπριοι εξτρεμιστές έχουν, στο παρελθόν διαπράξει δολοφονίες Ελληνοκυπρίων αλλά η πρόσφατη βία της ΤΜΤ εναντίον μελών της δικής τους κοινότητας είναι νέο και δυσάρεστο στοιχείο. Είναι εμφανές ότι αυτή η αποφασισμένη ένοπλη τουρκοκυπριακή τρομοκρατική οργάνωση έχει τώρα – σίγουρα στις πόλεις – επιβάλει τη πυγμή της πάνω στους Τουρκοκύπριους…»
Εκθέσεις 4 και 6 Ιουνίου 1958: « Η ΤΜΤ έχει περάσει στη δράστη και άρχισε να απονέμει τη ποινή του θανάτου στους προδότες … Στις 29/5/1958, ο Ahmet Yahya βρέθηκε δολοφονημένος στο κρεβάτι του στη Λευκωσία. Ο φονευθείς είχε δώσει για δημοσίευση άρθρο στις τοπικές εφημερίδες αποκηρύσσοντας τις αριστερές του διασυνδέσεις που δημοσιεύθηκε την επομένη του θανάτου του.
Στις 22/5/1958, ο Αχμέτ Σατί Ερκούρτ, γνωστός Τούρκος αριστερός ηγέτης και η σύζυγός του πυροβολήθηκαν από τρείς νεαρούς, τραυματίστηκαν ελαφρά.
Στις 27/5/1958, πυροβολήθηκε και τραυματίστηκε ο Απτουραχμάν Τζέμαλ στη Λευκωσία. Λίγο μετά τον πυροβολισμό, ένας Τούρκος επικουρικός βρέθηκε με ένα πιστόλι και σφαίρες… Άλλος Τουρκοκύπριος επίσης βρέθηκε κοντά στη σκηνή του εγκλήματος με πιστόλι και σφαίρες. Βρέθηκαν ακόμα δύο πιστόλια και ποσότητα σφαιρών…
Η ΤΜΤ στο φυλλάδιο της 21/3/58, προειδοποίησε ότι θα προέβαινε σε τέτοια δράση εναντίον Τούρκων Αριστερών εκτός και αν αυτοί αποκήρυτταν τις αριστερές τους διασυνδέσεις μέσω του τοπικού Τύπου. Μέχρι τις 31/5/1958, 87 μέλη είχαν δημοσιεύσει αποκηρύξεις…η ΤΜΤ πήρε διαταγή να εξουδετερώσει ορισμένους « ύποπτους προδότες» …Ο στόχος είναι να τρομοκρατηθεί η τουρκοκυπριακή κοινότητα και να υποστηρίζει πλήρως την ΤΜΤ…
Στις 24/5/ 1958 ποσότητες πυρομαχικών βρέθηκαν σε ταχυδρομικά κιβώτια στην Λευκωσία…προερχόντουσαν από τη ΤΜΤ.
Το βράδυ της 30/31ης Μαΐου 1958, κάποιοι μπήκαν στο τουρκικό δημοτικό σχολείο Λάρνακας, και κατέστρεψαν το πορτραίτο του Βασιλιά Γεώργιου του VI. Γράφτηκαν συνθήματα της ΒΟΛΚΑΝ στους τοίχους…
Προηγούμενα:
*Ερευνήτρια/δημοσιογράφος
ΠΗΓΗ:ΣΗΜΕΡΙΝΗ 26/1/2025 onisilos.gr
