Αυτό προκύπτει ξεκάθαρα από τις συνεντεύξεις που έδωσαν, παραμονή της συναντήσεώς τους, οι υπουργοί Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης και Χακάν Φιντάν – Έλλην ΥΠΕΞ: «Δεν θίγουμε τα δικαιώματα της Τουρκίας Να πάμε ενωμένοι»! – Τούρκος ΥΠΕΞ: «Είμαστε ανοικτοί σε συνεργασία για τα θαλάσσια πάρκα»
Ο ΧΑΚΑΝ ΦΙΝΤΑΝ αναμένεται αύριο στην Αθήνα όπου θα συναντηθεί με τον Γιώργο Γεραπετρίτη, και ήδη στις συνεντεύξεις που έδωσαν οι δύο υπουργοί (ο Έλλην στην «Χουρριέτ» και ο Τούρκος στα «Νέα») διαφαίνεται πως σκοπεύουν να προχωρήσουν στην προσέγγιση από την οποία ο κ. Γεραπετρίτης ευελπιστεί να υπάρξει «μια γειτονιά μακράς ειρήνης και ευημερίας μεταξύ των λαών μας». Από την προσεκτική ανάγνωση των δύο συνεντεύξεων προκύπτει ότι τα θαλάσσια πάρκα, το πρώτο βήμα για την δημιουργία αιολικών πάρκων, ένα από τα ζητήματα στα οποία η Ελλάς υπεχώρησε έναντι των τουρκικών αξιώσεων, είναι το σημείο επί του οποίου οι δύο υπουργοί θα επικεντρώσουν, σε πρώτη φάση, το ενδιαφέρον τους. Αυτό θα είναι το σημείο εκκινήσεως για να προχωρήσουν και στα πλέον ζέοντα ζητήματα, τα οποία θέτει η Τουρκία στην ατζέντα.
Από τις συνεντεύξεις και των δύο καθίσταται σαφές ότι η συνεκμετάλλευσις του Αιγαίου (της ελληνικής ΑΟΖ, δηλαδή) με «δούρειο ίππο» τις ανεμογεννήτριες και τα αιολικά-περιβαλλοντικά πάρκα, θα βρεθεί στο επίκεντρο των συζητήσεων των δύο ανδρών. Μας είχε άλλως τε προιδεάσει και ο Γιώργος Παπανδρέου τον περασμένο μήνα: «Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε μαζί τον ήλιο και τον άνεμο του Αιγαίου και να δημιουργήσουμε μια νέα εταιρική σχέση».
Το θέμα των θαλασσίων πάρκων ετέθη και στους δύο υπουργούς ως εξής:
Στον κ. Γεραπετρίτη:
«Ερώτησις: Τα θαλάσσια πάρκα και ο θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός στο Αιγαίο. Η τουρκική κοινή γνώμη πιστεύει ότι οι πρωτοβουλίες για την προστασία του περιβάλλοντος χρησιμοποιούνται για τη μεταβολή του status quo στο Αιγαίο.
Απάντησις: Θα μου επιτρέψετε να επισημάνω ότι, κατά τη γνώμη μου, η αντίδραση που έχει προκληθεί στη σχετική συζήτηση είναι δυσανάλογη. Η ελληνική πλευρά είναι, όπως πάντοτε, σαφής και ειλικρινής και δεν έχει καμμία απολύτως επιδίωξη παραπλάνησης. Τα δύο θαλάσσια πάρκα σε Αιγαίο και Ιόνιο Πέλαγος, τα όρια των οποίων καθορίζονται με αυστηρά περιβαλλοντικά κριτήρια, δεν θίγουν δικαιώματα άλλων. Αυτές οι πρωτοβουλίες θα πρέπει να ενώνουν τους λαούς μας, πόσω μάλλον όταν και οι δύο αντιμετωπίζουμε τις ίδιες προκλήσεις. Για δε τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό στο Αιγαίο, αυτό συνιστά υποχρέωση που απορρέει από το δίκαιο της Ευρωπαικής Ένωσης, το οποίο εξ άλλου οφείλει και η Τουρκία να λαμβάνει υπ’ όψιν στην ευρωπαική της διαδρομή».
Στον κ. Φιντάν:
«Ερώτησις: Το θαλάσσιο πάρκο που εξήγγειλε η ελληνική κυβέρνηση στο Νότιο Αιγαίο αφορά περιβαλλοντική προστασία νησίδων, βραχονησίδων και των θαλάσσιων περιοχών τους, με στόχο τη δημιουργία καταφυγίου για θαλασσοπούλια και θαλάσσια θηλαστικά. Γιατί το εκλαμβάνετε ως “μονομερή ενέργεια” την οποία δεν θα δεχθείτε, όπως είπατε, και με ποιόν τρόπο σκέφτεστε να τη σταματήσετε;
Απάντησις: Από την πρώτη μέρα που τέθηκε στην ημερήσια διάταξη το θέμα των θαλάσσιων πάρκων, είπαμε ότι είμαστε ανοιχτοί σε συνεργασία με την Ελλάδα για αυτό το θέμα στο Αιγαίο. Μάλιστα, το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας ενθαρρύνει τη συνεργασία μεταξύ των παράκτιων περιοχών σε περιβαλλοντικά ζητήματα σε ημίκλειστες θάλασσες όπως το Αιγαίο. Νομίζω ότι δεν χρειάζεται να επαναλάβουμε τις ευαισθησίες μας σε αυτό το θέμα. Είμαστε κατά της εκμετάλλευσης οικουμενικών αξιών όπως το περιβάλλον για πολιτικούς σκοπούς. Δεν είναι σωστό να ενεργεί κάποιος σαν να μην υπάρχουμε εμείς στην άλλη όχθη του Αιγαίου. Γιατί επηρεάζει και εμάς το περιβάλλον που πρέπει να προστατεύεται. Είμαστε ανοιχτοί σε κάθε είδους συνεργασία.
Αν οι συζητήσεις σας εδώ καταλήξουν σε αδιέξοδο, τι ακολουθεί;
Ενώ έχουμε τόσο πολλούς λόγους να είμαστε αισιόδοξοι, δεν θέλω να σκέφτομαι ένα υποθετικό απαισιόδοξο σενάριο. Δεν βλέπω άλλον τρόπο από τον διάλογο και τη συνεργασία για την ασφάλεια και την ευημερία των μελλοντικών μας γενεών. Αρκεί να ακολουθήσουμε τον Χάρτη του ΟΗΕ για μεθόδους επίλυσης προβλημάτων. Εάν δεν μπορούμε να καταλήξουμε σε ολοκληρωμένες λύσεις ως αποτέλεσμα ουσιαστικού διαλόγου, θα προσφύγουμε στη διεθνή δικαιοδοσία με μια ολιστική προσέγγιση. Αλλά για να συμβεί αυτό, είναι απαραίτητο να αρθούν οι επιφυλάξεις και τα εμπόδια, και κυρίως να απαλλαγούμε από αβάσιμους φόβους πρώτα από όλα».
Αρκετά ασαφής ο κ. Γεραπετρίτης αναφέρεται αορίστως στην προσήλωση της Ελλάδος στο ευρωπαικό δίκαιο, ενώ ο κ. Φιντάν ομιλεί μεν για «αβάσιμους φόβους» θέτει δε το ζήτημα του διαλόγου, επί ενός ζητήματος, στο οποίο η Τουρκία δεν δικαιούται να έχει λόγο. Εκτός εάν δεχθούμε ότι τα νησιά μας δεν έχουν κυριαρχικά δικαιώματα, οπότε περνά η «γραμμή» της Αγκύρας.
Άλλως τε ο Χακάν Φιντάν απαντώντας σε ερώτηση για τις «κόκκινες γραμμές» του επιμένει ότι «έχουμε πολλά αλληλένδετα προβλήματα που δεν μπορούν να περιοριστούν μόνο στο ζήτημα της υφαλοκρηπίδας και της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης.» Είναι μία θέσις τελείως διαφορετική από εκείνη που εκφράζει ακόμη ο κ. Γεραπετρίτης ο οποίος σε σχετική ερώτηση απαντά: «Η οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ είναι η μία και μόνη διαφορά μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, η οποία μπορεί να αχθεί ενώπιον διεθνούς δικαιοδοσίας. Αυτή δεν είναι μόνο η δική μας θέση αλλά και η θέση του διεθνούς δικαίου της θάλασσας που επιβάλλει ότι η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας μεταξύ κρατών με αντικείμενες ή παρακείμενες ακτές πραγματοποιείται κατόπιν συμφωνίας με βάση το διεθνές δίκαιο και, αν η συμφωνία δεν μπορεί να επιτευχθεί μέσα σε εύλογο χρονικό πλαίσιο, τα ενδιαφερόμενα κράτη μπορεί να προσφύγουν στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης βάσει συνυποσχετικού. Η εθνική κυριαρχία των κρατών δεν μπορεί να είναι αντικείμενο συζήτησης ή διεθνούς δικαιοδοσίας. Στο ζήτημα, όμως, της οριοθέτησης υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ μπορούμε θεωρώ να προχωρήσουμε συντεταγμένα σε μία ουσιαστική συζήτηση με αμοιβαία εποικοδομητικό πνεύμα. Και με τη βαθιά πεποίθηση, ότι η οριστική επίλυση του ζητήματος αυτού θα ήταν καθοριστική για την αναβάθμιση των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών σε όλα τα επίπεδα και για την αποφυγή δυνητικών εντάσεων. Έχω πλήρη συναίσθηση της δυσκολίας του εγχειρήματος, αλλά είναι χρέος να προσπαθήσουμε. Και, πάντως, οφείλουμε να διατηρήσουμε την καλή συνεργασία και τους ωφέλιμους διαύλους επικοινωνίας».
Η απάντησις αυτή δημιουργεί προβληματισμό. Θα μπορούσε κάποιος να υποθέσει ότι αν επιτευχθεί «οριστική επίλυσις» του ζητήματος της υφαλοκρηπίδος θα μπορούσε να είναι το εφαλτήριο για συζήτηση και των λοιπών θεμάτων που βάζει στην ατζέντα η Τουρκία. Και τα οποία η ελληνική πλευρά δεν έχει απορρίψει. Διαφορετικά δεν θα είχε συμφωνήσει να πραγματοποιηθεί η επίσκεψις Φιντάν.
Πηγή: estianews.gr