Μέχρι να δοθούν σαφείς και πειστικές απαντήσεις, εύλογα οι Έλληνες πολίτες δικαιούνται να είναι πολύ επιφυλακτικοί για τις «αγαθές» προθέσεις των εξ Ανατολών γειτόνων και συνομιλητών μας…
Από τις φαινομενικά «άχρωμες» και εν πολλοίς αναμενόμενες κοινές δηλώσεις των υπουργών εξωτερικών Ελλάδος και Τουρκίας κ.κ. Γ. Γεραπετρίτη και Χ. Φιντάν μετά τη συνάντησή τους στην Αθήνα την 8η Νοεμβρίου 2024, εύλογα προκύπτουν ορισμένα ερωτήματα στους Έλληνες πολίτες, για τους οποίους οι στόχοι της Ελλάδος στον διεξαγόμενο ελληνοτουρκικό διάλογο μάλλον δεν είναι τόσο σαφείς όσο είναι για τους Τούρκους πολίτες οι αντίστοιχοι στόχοι της Τουρκίας:
Η πρόληψη επικίνδυνων κρίσεων με την Τουρκία μπορεί να αποτελεί αυτοσκοπό για την Ελλάδα; Το ερώτημα αυτό γεννάται από την εκπεφρασμένη άποψη ορισμένων πολιτικών αναλυτών, ειδικών επιστημόνων και πολιτικών προσώπων, σύμφωνα με τους οποίους στο περιβάλλον των «ήρεμων υδάτων» εξαναγκαζόμαστε «αναίμακτα» να αποδεχόμαστε τετελεσμένα εις βάρος μας (όπως π.χ. το «πάγωμα» της ανακήρυξης ελληνικών θαλασσίων πάρκων στο Αιγαίο).
Σε τι ακριβώς ωφελήθηκε η Ελλάδα από την Τουρκία (ή ακόμα και από τη διεθνή κοινότητα) με τη «Διακήρυξη των Αθηνών», ώστε να θεωρούμε επίτευγμα για τη χώρα μας την εν λόγω Διακήρυξη; Προέκυψε για την Ελλάδα ανάλογο όφελος με εκείνο που ήδη αποκόμισε η Τουρκία (έγκριση πώλησης μαχητικών αεροσκαφών F-16 Viper, πολύτιμων ανταλλακτικών και τεράστιου όγκου πυρομαχικών υψηλής τεχνολογίας από τις ΗΠΑ) και θα αποκομίσει προσεχώς (μαχητικά αεροσκάφη Eurofighter με τη διαφαινόμενη συναίνεση της Γερμανίας);
Ποια ήταν η αντίστοιχη «κίνηση καλής θέλησης» της Τουρκίας στη χορήγηση εκ μέρους της Ελλάδος τουριστικής visa σε Τούρκους πολίτες για τα ελληνικά νησιά, η οποία «συμβάλλει στην αμοιβαία κατανόηση και στην άρση των στερεοτύπων»; Μήπως ήταν η απαγόρευση τέλεσης της Θείας Λειτουργίας στην ιστορική Ιερά Μονή Παναγίας Σουμελά τον Δεκαπενταύγουστο, η οποία ανακοινώθηκε στις 13/8/2024, ενόσω δηλ. οι Τούρκοι τουρίστες απολάμβαναν τις διακοπές τους στα ελληνικά νησιά;
Πώς ακριβώς νοείται η «επιτυχία των διμερών σχέσεων στον Πολιτισμό», όταν η Τουρκία μετέτρεψε τα σημαντικότερα χριστιανικά μνημεία της Κωνσταντινούπολης, τα οποία μάλιστα προστατεύονται και από την UNESCO ως Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς (Αγία Σοφία, Μονή της Χώρας), σε μουσουλμανικά τεμένη; Το θέμα αυτό θεωρείται «λήξαν» για την Ελληνική Πολιτεία; «Επιτυχία των διμερών σχέσεων στον Πολιτισμό» θα είναι μόνο η ανακαίνιση με την οικονομική υποστήριξη της Τουρκίας (!) των οθωμανικών μνημείων στην Ελλάδα, τα οποία ούτως ή άλλως προστατεύονται διαχρονικά από την Ελληνική Πολιτεία;
Είναι ισοδύναμο το όφελος της συνεργασίας Ελλάδος-Τουρκίας στις υποψηφιότητες για τον «Οργανισμό για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη», όταν η Τουρκία θα κερδίσει τη θέση του Γενικού Γραμματέα και η Ελλάδα τη θέση του Διευθυντή Γραφείου Δημοκρατίας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων;
Πληρούνται τα κριτήρια για τη συνέχιση της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, την οποία «στηρίζει αταλάντευτα» η Ελλάδα, ενώ παραμένει σε ισχύ το casus belli εκ μέρους του τουρκικού κοινοβουλίου και ενώ η Τουρκία αρνείται να αναγνωρίσει ένα κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (δηλ. την Κυπριακή Δημοκρατία), της οποίας μάλιστα εξακολουθεί από το 1974 έως και σήμερα να κατέχει παράνομα το 36% του κυριαρχικού της εδάφους; Η στάση αυτή της Τουρκίας αποδεικνύει τον σεβασμό της προς τις αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και προς το Διεθνές Δίκαιο;
Πώς ακριβώς αντιλαμβάνεται η Τουρκία την έννοια της συνεργασίας της με την Ελλάδα στο ζήτημα της παράτυπης μετανάστευσης, όταν η ίδια έχει εργαλειοποιήσει και μετατρέψει σε υβριδική απειλή κατά της Ελλάδος το δράμα όλων εκείνων των απελπισμένων ανθρώπων που αναζητούν ένα καλύτερο «αύριο» στο έδαφος της Ευρωπαϊκής Ένωσης;
Γιατί ο κ. Υπ.Εξ. της Ελλάδος αναφέρθηκε στις «δύο μειονότητες, στην Ελλάδα και στην Τουρκία» χωρίς να τις προσδιορίσει ως εθνική και θρησκευτική μειονότητα αντιστοίχως (όπως άλλωστε τις προσδιορίζει η Συνθήκη της Λωζάννης), ενώ ο κ. Υπ.Εξ. της Τουρκίας μίλησε για «μειονότητα ΟΜΟΓΕΝΩΝ ΤΟΥ», η οποία «βρίσκεται ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ» (και όχι μόνον στην περιοχή της Θράκης); Μήπως θα έπρεπε να υπάρξει άμεση διόρθωση της σκοπίμως λανθασμένης, ανιστόρητης και ασύμβατης με τη Συνθήκη της Λωζάννης διατύπωσης αυτής του Τούρκου Υπ.Εξ εκ μέρους του Έλληνα ομολόγου του;
Γιατί το ζήτημα της παράνομης τουρκικής εισβολής και κατοχής του 36% του κυριαρχικού εδάφους της Κύπρου διαχωρίζεται από τις Ελληνοτουρκικές σχέσεις; Επειδή αυτό απαιτεί η Τουρκία στη λογική της «σαλαμοποίησης» και της (πολλαπλής) προώθησης των δικών της συμφερόντων;
Πώς μπορεί ο διεξαγόμενος ελληνοτουρκικός διάλογος να εξελιχθεί σε “win-win”, δεδομένου ότι η Ελλάδα ουδεμία διεκδίκηση θέτει έναντι της Τουρκίας; Σε τι ακριβώς θα συνίσταται το “win” για την Ελλάδα; Στο να αποδεχθεί επί παραδείγματι μόνον τις έξι από τις δέκα τουρκικές παράλογες και παράνομες διεκδικήσεις της και να απορρίψει τις υπόλοιπες τέσσερεις;
Δεδομένου ότι ο διεξαγόμενος ελληνοτουρκικός διάλογος θα αποβεί άκαρπος, εάν η Ελλάδα εμμείνει στην επί δεκαετίες εθνική θέση της ότι η μοναδική διαφορά που αναγνωρίζει με την Τουρκία είναι ο καθορισμός υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ με βάση το Διεθνές Δίκαιο και το Δίκαιο της Θάλασσας, υπάρχει έστω και ένας, ο οποίος να πιστεύει πραγματικά πως θα υπογράψει η Τουρκία συνυποσχετικό για προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης αποκλειστικά και μόνον για τον καθορισμό υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ με την Ελλάδα;
Υπάρχει κάποιος, ο οποίος φρονεί ότι η Τουρκία επεδίωξε σθεναρά και εν τέλει μας οδήγησε σε αυτόν τον διμερή διάλογο (έξω από την «ομπρέλα ισχύος» της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την οποία είχαμε επιτύχει με σκληρή προσπάθεια), χωρίς να είναι εξ αρχής απολύτως βέβαιη ότι θα ωφεληθεί πολύ περισσότερο από την Ελλάδα ανεξαρτήτως της τελικής έκβασης του διμερούς διαλόγου;
Μέχρι να δοθούν σαφείς και πειστικές απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά, εύλογα οι Έλληνες πολίτες δικαιούνται να είναι πολύ επιφυλακτικοί για τις «αγαθές» προθέσεις των εξ Ανατολών γειτόνων και συνομιλητών μας…
Ο Κωνσταντίνος Παΐδας είναι καθηγητής του ΕΚΠΑ. tovima.gr
