Δημοσιεύθηκε: Δευτέρα 16 Ιανουαρίου 2023

Ο αμφισβητούμενος θεσμός της μοναρχίας

Θα ήταν χρήσιμο να αναρωτηθούμε ποια είναι η πραγματική σημασία του θεσμού της μοναρχίας και αν υπάρχουν ουσιαστικοί λόγοι ύπαρξής της σήμερα ή όχι. Το πρώτο που θα πρέπει να απορρίψουμε είναι η εκδοχή πως οι λαοί που διαθέτουν σήμερα βασιλείς το κάνουν επειδή απλώς είναι προσκολλημένοι στις παραδόσεις, ή επειδή τους αρέσουν τα ρομαντικά παραμύθια, ή επειδή θέλουν να πουλάνε αναμνηστικά μπλουζάκια, κούπες, άλμπουμ, μπρελόκ και κουκλάκια κάθε φορά που γίνεται μία στέψη ή ένας βασιλικός γάμος ή βάφτιση, ή επειδή πρέπει να έχει δουλειά ο εκάστοτε κ. Ζαμπούνης και οι παρουσιάστριες των κοσμικών στηλών που σχολιάζουν τα καπέλα και τα φορέματα των γαλαζοαίματων κυριών. Αν δεχόμασταν μια τέτοια απλοϊκή εκδοχή τότε αυτό θα σήμαινε πως οι Βρετανοί, οι Νορβηγοί, οι Σουηδοί, οι Δανοί, οι Ολλανδοί, οι Ισπανοί και οι Ιάπωνες είναι επιπόλαιοι και ηλίθιοι σε βαθμό γελοιότητας – απεναντίας όμως, η Ιστορία δείχνει ότι αυτοί οι λαοί είναι από τους πιο προηγμένους οικονομικά και πολιτιστικά παγκοσμίως, και υπήρξαν κατά το παρελθόν ή παραμένουν ακόμα Μεγάλες Δυνάμεις. Συνεπώς, οι λαοί που έχουν ακόμη μοναρχίες δεν είναι ούτε ανόητοι, ούτε κολλημένοι σε παραμύθια.

Λογικά λοιπόν θα πρέπει να υπάρχει κάποιος ΠΟΛΥ σοβαρός λόγος που λαοί με μακρά δημοκρατική παράδοση έχουν επιλέξει να διατηρήσουν έναν θεσμό ο οποίος εκ πρώτης όψεως έρχεται σε αντίθεση μ’ αυτή. Ο λόγος, κατά τη γνώμη μου είναι αρκετά απλός: ο θεσμός της μοναρχίας εξασφαλίζει πως ό,τι κι αν συμβεί στο μέλλον, όποιος κι αν ασκήσει την εκτελεστική εξουσία ως πρωθυπουργός, όποια αναπάντεχη στροφή κι αν πάρουν τα πράγματα διεθνώς, σε όποιες πολιτικές, στρατιωτικές ή οικονομικές περιπέτειες κι αν εμπλακεί τυχόν η χώρα, η κεφαλή του κράτους θα παραμείνει ΠΑΝΤΑ υπό απόλυτο εθνικό έλεγχο και δεν θα περιέλθει ποτέ στον έλεγχο αλλότριων συμφερόντων τα οποία θα τη χρησιμοποιήσουν ως δούρειο ίππο για να επιτύχουν υστερόβουλους στόχους. Η μοναρχία δηλαδή, μέσω του κληρονομικού χαρακτήρα της, εξασφαλίζει ότι το ανώτατο αξίωμα της χώρας θα κατέχεται σταθερά και αδιάλειπτα από άτομο το οποίο θα έχει ως ΠΡΩΤΗ και ΑΠΟΛΥΤΗ προτεραιότητά του το εθνικό συμφέρον – και επίσης ότι το άτομο αυτό θα είναι κατάλληλα προετοιμασμένο για τα καθήκοντά του και θα ηγείται πάντα δια του παραδείγματος.

Η ιστορική πείρα μάς έχει δείξει τι συνέβη στις περιπτώσεις όπου κάποιοι λαοί έσπευσαν να απαλλαγούν από τον θεσμό της μοναρχίας χωρίς να το πολυσκεφθούν. Η Γαλλία μετά την Επανάσταση του 1789 υπέφερε τα πάνδεινα και αφού αντικατέστησε για ένα διάστημα τον βασιλιά με τον αυτοκράτορα, κατήργησε τελικά και τον τελευταίο θεσμό και υπέστη απανωτές εθνικές ταπεινώσεις και συρρίκνωση της παγκόσμιας επιρροής της. Η παραμέριση του Κάιζερ στη Γερμανία μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο άνοιξε ουσιαστικά διάπλατα τον δρόμο στον Χίτλερ. Η Ρωσική Επανάσταση του 1917 σηματοδότησε εκτός από το δραματικό τέλος των τσάρων και την καθυπόταξη της Ρωσίας σε ένα ανελεύθερο καθεστώς επί 70 χρόνια το οποίο της στοίχισε ανυπολόγιστο οικονομικό και ανθρώπινο κόστος. Μετά την αναγκαστική καθαίρεση του τελευταίου αυτοκράτορά της, η Κίνα βυθίστηκε σε μία ανθρωπιστική καταστροφή τεραστίων διαστάσεων πληρώνοντας με εκατομμύρια νεκρών το «Μεγάλο Άλμα προς τα Εμπρός» και την «Πολιτιστική Επανάσταση» και εξακολουθεί ακόμη και σήμερα να βρίσκεται κάτω από ένα αυταρχικό μονοκομματικό καθεστώς. Στο Ιράν μετά την πτώση του Σάχη ήρθε στην εξουσία ένα θεοκρατικό καθεστώς από το οποίο ο ιρανικός λαός πολύ δύσκολα θα καταφέρει να απαλλαγεί κάποτε. Στην Ελλάδα μετά τη μοναρχία εγκαθιδρύθηκε ένα καθεστώς κλεπτοκρατίας και διαπλοκής - ουσιαστικά αντικαταστάθηκε η κληρονομική μοναρχία των βασιλιάδων με την κληρονομική μοναρχία των πρωθυπουργών αφού και πάλι έχουμε «ενός ανδρός αρχή».

Το γεγονός ότι οι χώρες στις οποίες κατέρρευσαν οι μοναρχίες οδηγήθηκαν σε καταστροφικές κρίσεις διάρκειας πολλών δεκαετιών θα πρέπει οπωσδήποτε να μας προβληματίσει. Αν ένας λαός θέλει να έχει μία ύστατη δικλείδα ασφαλείας απέναντι σε πιθανούς μελλοντικούς σοβαρούς κινδύνους, τότε καλώς διατηρεί τον θεσμό της μοναρχίας. Αν πάλι πιστεύει πως δεν πρόκειται ποτέ να διατρέξει τέτοιο κίνδυνο, τότε δεν έχει κανέναν λόγο να συντηρεί μια βασιλική οικογένεια. Ο μονάρχης απλώς επιτελεί μία ισόβια απαιτητική υπηρεσία δημοσίου συμφέροντος, και τίποτα πέρα απ’ αυτό. Για τους παραπάνω λόγους διακινδυνεύω μάλιστα την πρόβλεψη πως ίσως να μην αργήσει πολύ η μέρα που θα δούμε μια νέα τσαρική δυναστεία να εγκαθίσταται στο Κρεμλίνο.

[iEpikaira: Υπάρχει και αντίλογος στην συγκεκριμένη επιχειρηματολογία αλλά δεν είναι του παρόντος... Κυρίως εστιάζεται στο "πρόβλημα" της διαδοχής, το οποίο έχει ιστορικά αποδειχθεί εξίσου επικίνδυνο με την κατάλυση της μοναρχίας και τις συνέπειες που επιφέρει η μη ομαλή αλλαγή πολιτεύματος...]