Μπορεί να ήταν προδιαγεγραμμένη ως εξέλιξη, αλλά η διεθνής πολιτική κρύβει συχνά εκπλήξεις και γι’ αυτό ήταν λογικό να περιμένει κανείς να επιβεβαιωθεί. Να αποτελέσει είδηση. Πριν από λίγες ώρες, λοιπόν, σε σχετιζόμενα με εξοπλισμούς ειδησεογραφικά δίκτυα, έκανε την εμφάνισή της η είδηση ότι το Πακιστάν εγκατέλειψε οριστικά το συμβόλαιο για προμήθεια 30 επιθετικών ελικοπτέρων T129 ATAK από την Τουρκία. Στην πιο δύσκολη εποχή, η περιώνυμη τουρκική πολεμική βιομηχανία που μπορεί να επιβιώσει μόνο με σταθερή ροή εξαγωγών, δέχεται ένα ισχυρό πλήγμα. Και το δέχεται από τις ΗΠΑ, οι οποίες είχαν φροντίσει να δημιουργήσουν ισχυρό “άλλοθι” προς αποφυγήν διπλωματικής κλιμάκωσης…
Του ΖΑΧΑΡΙΑ Β. ΜΙΧΑ*
Το επιθετικό ελικόπτερο T129 (προέρχεται από το ιταλο-βρετανικό Agusta-Westland A129 Mangusta) χρησιμοποιεί δυο κινητήρες LHTEC T800-4A, προϊόν κοινοπραξίας της αμερικανικής Honeywell και της βρετανικής Rolls-Royce. Κατά συνέπεια, η εξαγωγή σε τρίτες χώρες οπλικού συστήματος το οποίο περιέχει αμερικανικής κατασκευής υποσυστήματα, απαιτεί την άδεια εξαγωγής από τις αρμόδιες αρχές των ΗΠΑ. Τον περασμένο Μάιο οι ΗΠΑ είχαν παράσχει άδεια εξαγωγής έξι ελικοπτέρων αυτού του τύπου στις Φιλιππίνες. Τώρα μπλοκάρουν σιωπηρά την πώλησή τους στο Πακιστάν.
Εν ολίγοις, η Ουάσιγκτον, μπορεί να ισχυριστεί ότι μπλόκαρε το συμβόλαιο λόγω της συμπεριφοράς του Πακιστάν και όχι της Τουρκίας. Το Ισλαμαμπάντ κατηγορείται για υπόθαλψη της τρομοκρατίας, εξαιτίας της φιλοξενίας παρακλαδιών των Ταλιμπάν στο έδαφός του και άλλων οργανώσεων ισλαμιστικού φονταμενταλιστικού προσανατολισμού. Δυσαρέσκεια επικρατεί στην Ουάσιγκτον και λόγω των στενών σχέσεων του Πακιστάν με την Κίνα.
Η ουσία είναι, πάντως, ότι ναυαγεί ένα φιλόδοξο τουρκικό εξαγωγικό εξοπλιστικό συμβόλαιο. Και ναυαγεί, όπως προαναφέραμε, επειδή οι Αμερικανοί δεν απάντησαν στο αίτημα για παροχή άδειας εξαγωγής του ελικοπτέρου T129 ATAK. Αυτό το ελικόπτερο προωθείται πολύ στις διεθνείς αγορές από την Άγκυρα μαζί με τα άλλα “πετράδια στο στέμμα” της τουρκικής πολεμικής βιομηχανίας. Τέτοια είναι τα μη επανδρωμένα αεροχήματα παντός τύπου, τα γνωστά μας drones και το “εθνικό πλοίο” μεγέθους κορβέτας που έχουν ήδη σημειώσει εξαγωγικές επιτυχίες.
Κατά την πάγια φρασεολογία της αρμόδιας αμερικανικής Υπηρεσίας Συνεργασίας Άμυνας και Ασφάλειας, (DSCA: Defense Security Cooperation Agency), όταν ανακοινώνει την έγκριση κάποιας πώλησης αναφέρεται στη συμβατότητα με τα αμερικανικά εθνικά συμφέροντα και την πολιτική των ΗΠΑ στην κάθε περιοχή. Προφανώς, κάτι παρόμοιο δεν ισχύει για την πώληση των ελικοπτέρων T129 στο Πακιστάν.
Όπως ειπώθηκε, μπορεί η σιωπηρή απόρριψη να αφήνει περιθώριο να ριχθεί η ευθύνη στο Πακιστάν, αλλά η κατάσταση είναι πιο περίπλοκη. Τέτοιες εγκρίσεις στις ΗΠΑ περνούν τόσο από το State Department όσο και από το Κογκρέσο. Στο δεύτερο, οι συσχετισμοί είναι εξαιρετικά δυσμενείς για την Τουρκία, γεγονός που είναι σχεδόν σίγουρο ότι ακόμα κι αν υποβαλλόταν σχετικό αίτημα θα απορριπτόταν.
Με βάση αυτό το δεδομένο το κοινό συμφέρον Λευκού Οίκου και Κογκρέσου ήταν η σιωπηρή απόρριψη. Διότι αν υποβαλλόταν σχετικό αίτημα και προέκυπτε απόρριψη, αφενός θα εμφανιζόταν ως ήττα της κυβέρνησης Μπάιντεν, αφετέρου θα επιβαρύνονταν περαιτέρω οι προβληματικές αμερικανοτουρκικές σχέσεις, σε μια περίοδο κατά την οποία οι προσπάθειες της Ουάσινγκτον να πέσουν οι τόνοι είναι οφθαλμοφανείς…
Η απόφαση των πακιστανικών ενόπλων δυνάμεων να ακυρώσουν το συμβόλαιο δημοσιοποιήθηκε σε συνέντευξη του εκπροσώπου τους, υποστρατήγου Μπαμπάρ Ιφτικάρ. Πλέον το Πακιστάν στρέφεται στο κινεζικό επιθετικό ελικόπτερο Z-10ME, το οποίο είχε αποτελέσει αντικείμενο διαπραγματεύσεων και το 2014. Μετά από επιχειρησιακή αξιολόγηση και των τουρκικών T129 ATAK, όμως, το Ισλαμαμπάντ είχε αποφασίσει να αγοραστούν τα τουρκικά. Η Κίνα είχε αντιδράσει διπλωματικά στην επιλογή των Πακιστανών, αλλά τόσο η ειδική σχέση της με το Πακιστάν, όσο και οι ανάγκες εξισορρόπησης των συμφερόντων της με την Τουρκία, είχαν αποτρέψει την μετατροπή των διαμαρτυριών σε διμερή διπλωματική κρίση.
Υπενθυμίζεται και η επιχειρηματολογία του Ιμπραήλ Καλίν. Μιλώντας στο πρακτορείο Bloomberg εν μέσω της προσπάθειας εξασφάλισης άδειας εξαγωγής, είχε δηλώσει ότι αν οι ΗΠΑ δεν δώσουν την σχετική άδεια, κερδισμένος θα είναι η Κίνα και χαμένες οι ΗΠΑ! Και μόνο από αυτή την αναφορά, μπορεί να θεωρηθεί ότι οι αμερικανοτουρκικές σχέσεις δέχονται άλλο ένα ισχυρό πλήγμα. Στην πραγματικότητα, αποτελεί ξεκάθαρα άλλη μια παράπλευρη συνέπεια της εμβληματικής πλέον υπόθεσης των ρωσικών S-400.
Δεν θα πρέπει να παραγνωριστεί το γεγονός ότι ενδεχόμενη έγκριση της πώλησης από την Ουάσινγκτον θα επηρέαζε αρνητικά τις σχέσεις της με την Ινδία, μια χώρα κομβική για την αμερικανική γεωστρατηγική. Το μέγεθος και οι τεράστιες εξοπλιστικές ανάγκες της Ινδίας την καθιστούν χρυσοφόρο στόχο της αμερικανικής πολεμικής βιομηχανίας που έχει τις δυο τελευταίες δεκαετίες καταφέρει να διεισδύσει, ανατρέποντας την απόλυτη κυριαρχία των ρωσικών οπλικών συστημάτων.
Οι ΗΠΑ δεν θα έθεταν σε κίνδυνο τις προοπτικές χρυσοφόρων εξοπλιστικών συμβολαίων με το Νέο Δελχί για τα μάτια της Τουρκίας. Παρότι περίπου το 80% των οπλισμού των ινδικών ενόπλων δυνάμεων είναι σοβιετικής-ρωσικής προέλευσης, οι αγορές από τις ΗΠΑ τα τελευταία χρόνια αφορούν προηγμένα συστήματα για όλους τους κλάδους. Τα υπερσύγχρονα αεροσκάφη ναυτικής συνεργασίας (ΑΦΝΣ) P-8I Poseidon, τα αεροσκάφη στρατηγικών μεταφορών Boeing C-17 Globemaster III, τα αεροσκάφη τακτικών μεταφορών Lockheed Martin C-130J, τα επιθετικά ελικόπτερα AH-64, τα ελικόπτερα βαρέων μεταφορών Boeing CH-47F, τα αυτοκινούμενα πυροβόλα M-777, τα τυφέκια εφόδου και πολλά ακόμα είναι τέτοια παραδείγματα.
Η Lockheed Martin προτείνει μεταφορά της γραμμής παραγωγής των F-16 στην Ινδία εάν επιλεγεί η πλέον εξελιγμένη έκδοση που ονομάστηκε F-21 και θα αναπτυχθεί ειδικά για την Ινδία που επιθυμεί να προμηθευθεί περισσότερα των 200 μαχητικών. Σε διαγωνισμό για μαχητικά αεροσκάφη του ινδικού Ναυτικού (αεροπλανοφόρα) συμμετέχει και η Boeing με το F/A-18 Super Hornet. Θα διακινδύνευε η Ουάσινγκτον τέτοιες εξαγωγικές προοπτικές, δίνοντας άδεια για την πώληση των τουρκικών ελικοπτέρων στο Πακιστάν; Πολύ περισσότερο όταν η σχέση της και με την Άγκυρα και με το Ισλαμαμπάντ είναι άκρως προβληματική.
*Διευθυντή Μελετών στο Ινστιτούτο Αναλύσεων Ασφάλειας και Άμυνας – ΙΑΑΑ/ISDA defence-point.gr
