Απευθυνόμενος στους πρέσβεις των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης την περασμένη Πέμπτη, 18 Μαρτίου, ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας υπογράμμισε – σε ό,τι έχει να κάνει με την Τουρκία – ότι «η Ελλάδα υποστηρίζει τη διττή προσέγγιση της ΕΕ, επί τη βάσει και της έκθεσης που θα υποβάλουν ο Υψηλός Εκπρόσωπος κ. Μπορέλ και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με εξέταση αφενός μίας θετικής ατζέντας, αλλά και αφετέρου της προοπτικής επιβολής κυρώσεων, εφόσον η Τουρκία εξακολουθήσει παράνομη και προκλητική συμπεριφορά έναντι δύο κρατών-μελών».
Η «διττή ευρωπαϊκή προσέγγιση» έναντι της Τουρκίας στην οποία ωστόσο αναφέρθηκε ο επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας, επικαλούμενος μάλιστα ως «βάση» και μια επερχόμενη έκθεση (όπως είναι η έκθεση Μπορέλ που στις 18 Μαρτίου δεν είχε ακόμη δοθεί στη δημοσιότητα), επί της ουσίας δεν είναι «διττή». Καθώς διατηρεί μεν στο τραπέζι την «προοπτική της επιβολής κυρώσεων», αλλά μόνο ως επαναλαμβανόμενο θεωρητικό αφήγημα-πυροτέχνημα.
Ήδη από την ευρωπαϊκή Σύνοδο Κορυφής του Μαρτίου του 2018, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο έχει «καταδικάσει απερίφραστα τις συνεχείς παράνομες ενέργειες της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο Πέλαγος». Έκτοτε, έχουν βέβαια περάσει… τρία χρόνια. Εν τω μεταξύ, και παρά το γεγονός ότι η Τουρκία θα συνέχιζε να παρανομεί έως και τους τελευταίους μήνες του 2020 εκβιάζοντας τους γείτονες μέσα από προκλήσεις και επιδείξεις ισχύος, ουσιαστικές κυρώσεις σε βάρος της ουδέποτε επιβλήθηκαν. Ενώ ακόμη και εκείνες οι ήπιες κυρώσεις που όντως επιβλήθηκαν (κατά μεμονωμένων στελεχών της τουρκικής κρατικής εταιρείας πετρελαίου TPAO) φαίνεται τώρα να μπαίνουν στον πάγο.
Επικαλούμενο δυτικές διπλωματικές πηγές, το ειδησεογραφικό πρακτορείο Reuters θα «αποκάλυπτε» στις 18 Μαρτίου, την ίδια ώρα που η ηγεσία του ελληνικού ΥΠΕΞ μιλούσε για «διττή προσέγγιση», ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει παγώσει κάθε σχεδιασμό για κυρώσεις σε βάρος άλλων στελεχών της τουρκικής TPAO, έπειτα μάλιστα και από παρότρυνση της αμερικανικής πλευράς που φέρεται και εκείνη πια να «βλέπει» μεγαλύτερα περιθώρια συμβιβασμού με την Άγκυρα. Την ίδια ημέρα, κατά τη διάρκεια της ενημέρωσης των διπλωματικών συντακτών από τον εκπρόσωπο του υπουργείου Εξωτερικών, θα εκτυλισσόταν και μια συζήτηση για το εάν και πόσες φορές ο κ. Δένδιας έχει όντως χρησιμοποιήσει δημόσια τον όρο κυρώσεις, για το εάν θα έπρεπε να προτιμούμε τον όρο «περιοριστικά μέτρα» κλπ.
Με έναν πρόχειρο υπολογισμό, ο υπογράφων εκτιμά πως ο κ. Δένδιας έχει μάλλον χρησιμοποιήσει τον όρο «κυρώσεις» περισσότερες φορές από όσες αναφέρθηκε κατά τη διάρκεια της ενημέρωσης των διπλωματικών συντακτών. Το πρόβλημα ωστόσο δεν έχει να κάνει με την ορολογία («κυρώσεις» ή «περιοριστικά μέτρα») αλλά με την ουσία της επιβολής ή μη των όποιων περιοριστικών μέτρων και, φυσικά, με το περιεχόμενό τους.
Το ότι δεν αναμένεται να επιβληθούν νέες κυρώσεις στην Τουρκία κατά την επερχόμενη Σύνοδο Κορυφής της 25ης-26ης Μαρτίου είναι στην πραγματικότητα «περίπου γνωστό» ήδη από τον περασμένο Δεκέμβριο, ενώ και τον περασμένο Φεβρουάριο οι Ευρωπαίοι υπουργοί Οικονομικών είχαν άλλωστε δείξει τις μάλλον… συγκαταβατικές τους διαθέσεις, αφήνοντας την Τουρκία στο απυρόβλητο του Παραρτήματος ΙΙ (Annex II) του αναθεωρημένου ενωσιακού καταλόγου με τις μη συνεργάσιμες περιοχές φορολογικής δικαιοδοσίας.
Ερωτήματα
Πέρα από τις όποιες δηλώσεις προθέσεων ωστόσο από την πλευρά της Άγκυρας, διερωτάται κανείς εάν υπάρχουν όντως επί του παρόντος οι προϋποθέσεις εκείνες για να αποσύρει η ΕΕ το «όπλο» των επαπειλούμενων κυρώσεων από το τραπέζι (διότι επί της ουσίας ακριβώς αυτό έχει γίνει); Διερωτάται επίσης κανείς που θα μπορούσε να οδηγήσει αυτή η κίνηση από την πλευρά της ΕΕ; Στη συνέτιση της Τουρκίας; Στη μεγαλύτερη αποθράσυνσή της; Ή μήπως στην αυτοϋπονόμευση της ιδίας της ΕΕ που διστάζει να σηκώσει το γάντι όταν κάποιος την προκαλεί, όπως έχει κάνει κατ’ επανάληψη τα τελευταία χρόνια το καθεστώς Ερντογάν;
Αναθεωρητισμός
Από τη στιγμή που δεν επιβλήθηκαν κυρώσεις την περίοδο που η Άγκυρα εκβίαζε απροκάλυπτα και προκαλούσε (καθ’ όλη τη διάρκεια του 2020), δεν πρόκειται να επιβληθούν τώρα που η Άγκυρα παριστάνει την «καλή» έχοντας εν τω μεταξύ αποσύρει και τα πλωτά της γεωτρύπανα. Επί της ουσίας ωστόσο, ο τουρκικός αναθεωρητισμός παραμένει αμετακίνητος (σε Αιγαίο, Ανατολική Μεσόγειο, Κυπριακό, Λιβύη, Ιράκ, Ναγκόρνο-Καραμπάχ) και παραμονεύει, συνεπικουρούμενος από εκβιαστικές διαθέσεις, με φόντο και το προσφυγικό το οποίο επανέρχεται στην ατζέντα (παρά τους περιορισμούς της πανδημίας) μόλις λίγους μήνες μάλιστα πριν από τις γερμανικές ομοσπονδιακές εκλογές.
Γερμανία – Τουρκία – προσφυγικό
Σύμφωνα με δημοσίευμα της γερμανικής Handelsblatt, κύκλοι της γερμανικής κυβέρνησης (μεταξύ αυτών και ο νέος ηγέτης των Χριστιανοδημοκρατών Άρμιν Λάσετ, με τον οποίο πρόκειται μάλιστα να συναντηθεί ο κ. Δένδιας την Τρίτη 23 Μαρτίου στη Γερμανία) παρουσιάζονται να διαπραγματεύονται με την Τουρκία (τον αντιπρόεδρο Φουάτ Οκτάι πιο συγκεκριμένα) μια νέα συμφωνία για το προσφυγικό (Deutschland und die Türkei verhandeln neuen Flüchtlingspakt)… εν αγνοία και εν τη απουσία χωρών όπως είναι για παράδειγμα η Ελλάδα (Griechenland… bleibt offenbar außen vor) την οποία μάλιστα η γερμανική εφημερίδα παρουσιάζει και ως «ενοχλημένη» (verärgert).
Τουρκία και ΕΕ εμφανίζονται πια να προκρίνουν με μεγαλύτερη θέρμη την επονομαζόμενη «θετική ατζέντα» στον δρόμο προς την επόμενη Σύνοδο Κορυφής. Σε αυτό ακριβώς το πλαίσιο της δημιουργίας ενός «θετικού μομέντουμ», ο Ερντογάν είχε σχετική επικοινωνία και με την ηγεσία των ευρωπαϊκών θεσμών (τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ και την επικεφαλής της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν) στις 19 Μαρτίου. Κατά την εν λόγω επικοινωνία, ο 67χρονος δεν παρέλειψε μάλιστα να επιτεθεί σε Ελλάδα και Κύπρο (με την κατηγορία ότι «καταχρώνται» την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη) αλλά και να υπενθυμίσει στους Ευρωπαίους ότι η Άγκυρα περιμένει από την πλευρά τους όχι μόνο θετικά λόγια αλλά και πράξεις (βλέπε νέα κονδύλια για το προσφυγικό, μεταξύ άλλων). Να σημειωθεί πως τις προηγούμενες εβδομάδες ο Τούρκος πρόεδρος είχε επαφές και με τη Γερμανίδα καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ (στις 5 Μαρτίου) αλλά και με τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν (στις 2 Μαρτίου).
Η κατ’ όνομα «θετική» ευρωτουρκική ατζέντα έχει ωστόσο επιστρέψει στο προσκήνιο σε μια μάλλον «ατυχή» χρονική στιγμή για τις δημοκρατικές ελευθερίες… ενώ το ισλαμοεθνικιστικό τουρκικό καθεστώς των Ερντογάν και Μπαχτσελί καταστρατηγεί κάθε έννοια δημοκρατίας εντός των τουρκικών συνόρων (βλέπε διώξεις/επιθέσεις κατά του HDP). Η χρονική «σύμπτωση» προφανώς και δεν τιμά την ΕΕ ως θεματοφύλακα των κριτηρίων της Κοπεγχάγης…
Κατά τα λοιπά και αναφορικά με όσα έπονται, με ενδιαφέρον αναμένεται πάντως και η συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες το διήμερο 23-24 Μαρτίου, μια συνάντηση στην οποία αναμένεται να δώσουν το «παρών» όλοι: και ο Νίκος Δένδιας, και ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου αλλά και (για πρώτη φορά) ο Αμερικανός Άντονι Μπλίνκεν.
Πηγή: amynanet.gr
